Eşdeğer Mansiyon, Kore Savaşı Anma Alanı ve Ziyaretçi Merkezi Mimari Proje Yarışması

Proje Raporu

Kore Savaşı, iki ana eksende değerlendirilerek proje sürecine dahil edilmeye çalışıldı.

Yeni üretim ve tüketim pratikleri, yeni dünyanın insan ve devlet tipolojisini inşa etmeye sanayi devrimiyle birlikte zaten başlamıştı.

İkinci Dünya Savaşı kırılması da yeni egemenleri ve yeni savaşma biçimlerini, yani vekalet savaşlarını gündeme getirdi. Başkentlerin bombalanması hem çok maliyetli hem de çok riskliydi.

Bu şekilde, devletler arası itiş kakış, dünyanın belirlenmiş sinir uçlarında, kendi halklarını ve başkentlerini tehlikeye atmadan yapılabilecekti.

1948’de Sovyetler Birliği ve ABD’nin Kore Yarımada’sında sınır kabul ettiği 38. Pararlelin, yukarıda bahsedilen sinir uçlarından ilki olduğunu varsayabiliriz.

Kore savaşını, yeni dünyanın yeni savaşma biçimini ilk test ettiği savaş olması nedeniyle önemli, vekaletini üstlendiği ABD’de bile ‘unutulan savaş’ olarak adlandırılması nedeniyle de benzer savaşlara (Vietnam, Irak…) göre daha dramatik buluyoruz.

Savaş, tüm savaşlar tarihindeki yeri ve özgüllüğüyle birlikte, bu topraklarla olan etkileşimi müze yapısı/alanı ve bellek kavramı üzerinden tasarım sürecine katılmaya çalışıldı.

Tasarım sürecinde oluşturulmaya çalışılan bellek izleğinin birincil dayanak noktasını yukarıda bahsedilen yeni savaşma biçimi olarak belirledik.

İkinci dayanak noktamızı da yaşanan sivil kayıpların askeri kayıplara olan oranı oldu. Kore Savaşı’nın belleklerdeki en derin izlerinin başında sivil ölümlerinin olduğunu düşünüyoruz.

Tasarım süreci boyunca ‘cephe’ olgusunu, savaş hafızasının sıfır noktası olarak kabul ederek ilerledik. Proje alanını bir savaş alanı kurgusuyla bir bütün olarak ele almaya çalıştık. Birbirini dik kesen farklı genişliklerdeki yürüme yolları, proje alanının ortasında, peyzaj adalarıyla tanımlanmış, ana meydan (tören alanı) ile sonlandırıldı. Yola cephe veren küçük meydancıklar, proje alanına farklı yönlerden gelen kullanıcıya cevap vererek yürüme yollarının devamı olacak şekilde konumlandırıldı. Bu şekilde tüm alan için tören alanını merkeze alan bir bütünsellik yakalanmaya çalışıldı.

Peyzaj adalarını çevreleyen duvarların yüksekliği 160 cm olarak önerildi. Ziyaretçinin, peyzaj adalarını ve diğer yürüme yolu izlerini, insan gözü kotundan algılayabilmesi amaçlandı. Bu şekilde cephe metaforu ve yürüme yolları arasında kurulan parallellik pekiştirilmeye çalışıldı.

Kore Savaşı boyunca 2 milyonu sivil 3 milyon insan hayatını kaybetmiştir. Türkiye 741 şehidiyle en çok kayıp veren üçüncü ülkedir. Verilen kayıpların cephede birebir çarpışılarak verilmiş olması önemlidir.
Yaşamın kendisini, ölümlere rağmen ve ölümler üzerinden bıkmadan yenilemesini, duvar, peyzaj adaları ve yeşil örtü ilişkisiyle sembolize etmeye çalıştık.

Siyah tuğlanın açılı örülmesiyle, malzemenin kendi etkisini domine ederek yükselen duvarın her bir tuğlasının, savaşta kaybedilen bir insan hayatını temsil etmesi, sınırladığı toprağın ve üstünde yeşeren yeşilin ise yaşananlardan beslenen hayatı ve umudu sembolize etmesi amaçlandı.

Peyzajın proje kullanımına daha etkin katılabilmesi için peyzaja fiziksel olarak ulaşmaya imkan veren merdivenler önerildi.

Yapı plastiği, alan ile ilgili alınan üst ölçek pezaj kararlarını domine etmeden destekleyecek şekilde iki ana aks üzerine yerleştirildi.

Bu akslardan birincisi, yola sınırı olan iki giriş meydanını ana meydanla bağlayan en geniş yürüme yoluna sınır olacak şekilde konumlandırıldı. İkinci yapı aksının ise ana meydana bitişik ve birinci aksa dik olması önerildi. Böylece proje alanının zemin kotundaki kamusal kullanım, önerilen yapı fonksiyonları ile desteklenmeye çalışıldı.

Yapı yüksekliklerini peyzaj adalarının üst kotu belirledi. Bu şekilde, peyzajda yakalanmak istenen bütünsellik, yeşilin yapı çatılarında da devam ettirilmesi ile sağlanmaya çalışıldı.

Programdan farklı olarak, üç küçük meydanla doğrudan ilişkili farklı yüksekliklerde üç adet seyir kulesi önerildi. Bu şekilde tüm alanın, kullanıcı tarafından olabildiğince çok farklı kotlarda deneyimlenmesi amaçlanmıştır.