Katılımcı, Sürdürülebilir Geleceği Tasarla Mimari Fikir Yarışması

MİMARİ AÇIKLAMA RAPORU

İnsanoğlu varoluşundan itibaren yaşamını birtakım dengeler üzerine oturtmuştur. Bu dengeler bütünü, bireylerin yaşamları boyunca edindikleri deneyimlerinin sonucu olarak oluşmuştur. Çevrenin etkileşimi ile oluşan dengede meydana gelebilecek herhangi bir bozulma canlı ve cansız tüm ekolojik yapının zarar görmesine yol açabilir.

Sanayii Devrimi ekolojik dengenin bozulmasını hızlandıran en önemli gelişmedir. Bu süreç beraberinde getirdiği yeni teknolojiler ve hızlı üretim imkanı ile geleneksel üretimden, makineleşme ve seri üretim mantığına geçilmesine neden olmuştur. Gelinen bu süreç yaşamda hızı ön plana çıkarmış; ”Hızlı yaşıyor, hızlı çalışıyor, hızlı yolculuk yapıyor, hızlı karar veriyoruz…” Bu hız yapılaşmayı ve insanları, dolayısıyla kentleri olumsuz bir şekilde etkilemektedir. Kentsel mekanlar artık sıradanlaşmakta ve kimliklerini yitirmektedirler…

Bu gelişmeler sonucunda kentlerde varolan yeşil alanlara ve uygun görülen her boşluğa binalar yapılmaya başlanmıştır. Kentlerdeki bu betonlaşma ve yükselen kat anlayışı kamusal ve özel alanları birbirinden tamamen ayırmıştır. Ortaya çıkan bu vaziyet toplumun gelişimine uygun çözümler üretememiştir.

Öneri proje oluşturulurken sanayi devriminin getirmiş olduğu bu anlayış reddedilerek özel ve kamusal alan iç içe tasarlanmıştır. Bu sayede insan doğasına uygun, ekolojik mekanlar elde edilmiştir.

7’DEN 70’E SÜRDÜRÜLEBİLİR TASARIM
Alınan kararlar doğrultusunda gençlik merkezi konsepti genişletilerek, belirli yaş grubuna hizmet eden bir tasarım yerine, her yaş grubunun isteklerine karşılık verebilen bir tasarım yapılması hedeflenmiştir.

PLATFORM OLUŞUMU
Öneri projede mevcut kot farkından yararlanılarak işlevler yeşil platform altında çözülmüş ve kent-doğa-nehir ilişkisine en az zarar verecek şekilde konumlandırılmıştır.

Yeşil platform tüm alanı kaplamakta ve doğayı, herhangi bir yapı ile kesmeden devam ettirmektedir.

Platform boşluklu tasarlanarak alt mekanlara yeşilin ve güneş ışığının ulaştırılması, iç ve dış mekan arasında doğal bir denge kurulması hedeflenmiştir.

MEKANSAL SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK
Tasarım içeriğinde bulunan hobi odalarını ve diğer işlevleri barındıran mekanlar değişen çevre şartlarına göre talep edildiğinde hareketli ara bölücü duvarlar sayesinde farklı organizasyonlara hizmet edebilir. Bu sayede esnek mekanlar üreterek tasarımın sürdürülebilir geleceğe hizmet etmesi amaçlanmıştır.

NEHİR ORGANİZASYONU VE ÖNERİ İŞLEVLER
Tasarım alanının nehir ve denize olan yakınlığı göz önünde bulundurularak su ögesinden birçok alanda maksimum fayda sağlanmak amaçlanmıştır. Bu amaca yönelik doğal ortama ve kıyı organizasyonuna zarar vermeden, yüzer iskeleler ve sahil şeridi düzenlenlenip burada balıkçılık, kürek ve kıyı aktivitelerinin yapılmasına olanak sağlanmıştır. Yarışma kapsamında verilen işlevlere ek olarak kürek ve balıkçılık kulübü önerilmiştir.

Nehir suyunun pompa bağlantılı sistem yardımı ile yapı strüktürünün içinde bulunan kanallardan geçerek soğutulması ve tüm yapı içinde dolaştırılması, bu sayede sıcak günlerde mekanların soğutulması işlemi sağlanmıştır.

İKLİM VE YENİLENEBİLİR ENERJİ
Yarışma alanı İstanbul ili, Beyoğlu ilçesi, Sütlüce semtinde bulunmaktadır. Bölge Akdeniz, Karadeniz, Balkan, Anadolu sıcak ve ılıman iklimlerin tesiri altındadır. Kışın Akdeniz’den gelen ılık lodosları, balkanlar üzerinden gelen soğuk veya Karadeniz’den gelen yağışlı havalar takip eder. Yıllık ortalama sıcaklık 13.5 derecedir. Yıllık yağış miktarı ise 720-788 mm’dir. Yağışların%40’ı kış, %20’si ilkbahar aylarında olur. Yazın yağış sonbaharın yarısı kadardır.

Genel olarak yazlar kurak ve sıcak, kışlar yağışlı ve ılık geçer. İstanbul çevresinin bitki örtüsü Akdeniz bitkilerini andırır. Bölgede en çok görülen bitki örtüsü “maki”dir. İklimi sebebiyle her çeşit bitki yetişir. Hakim rüzgar yönü kuzey-doğudan esen poyraz ve güney-batıdan esen lodos rüzgarlarlarıdır.

TASARIMI ETKİLEYEN FAKTÖRLER

• Yerleşim kararları hakim rüzgar yönü dikkate alınarak uygulanmıştır. Kuzey-batı ve güney-doğu yönünde oluşturulan ana sirkülasyon ve platform boşluklarının baca etkisi sayesinde iç mekanların doğal havalandırılması sağlanmıştır.
• Güneş ışığını denetim altına almak için yazın yeşeren, kışın yapraklarını döken ağaçlardan faydalanılmıştır.
• Gece-gündüz döngüsünde oluşan meltem rüzgarı sayesinde gündüz denizden gelen temiz hava yapıda tasarlanan boşluklar sayesinde iç mekanlara ulaştırılması amaçlanmıştır.
• Ilıman iklimin sene içindeki yeryüzüne gelen güneş ışınlarından maksimum oranda faydalanmak için platform üzeri rekreasyon tasarımında açık ve koyu renkli tefrişler önerilmiştir.
• Çatılarda kullanılan fotovoltaik paneller aracılığı ile üretilen enerji ile yapının ısıtılması ve sıcak su eldesinde kullanılması önerilmiştir.
• Platform üzerinde bulunan yağmur suyu biriktirme kanalları aracılığıyla yağmur suyu depolanıp, filtre edilerek, wc rezervuarı, temizlik işleri, bahçe sulama gibi amaçlarla kullanılabilir.
• Platform, saçak etkisinde bulunarak, yapıların güney cephelerinde farklı mevsimlerde, farklı açılarla gelen güneş ışığı kontrol altına almaktadır.
• Tasarımın genelinde engelli faktörü düşünülerek arazi eğimine uyumlu rampalar tasarlanmış ve her birime engelsiz ulaşım sağlanmıştır.
• Yapılarda kollanılan ahşap geri dönüşüm malzemelerinden elde edilmiştir.

NEDEN YEŞİL PLATFORM?

• Çatıdan atılması gereken su miktarından %90 a kadar tasarruf etmek mümkündür. Böylece atık su sistemi için de gerekli yük azalmaktadır.
• Nitratlar gibi havada veya yağmur sularında mevcut olan ve çevreye zarar veren maddeler emilerek toprağa iletilir. Havayı filtreleme özelliği nedeniyle yeşil platform artı önem kazanmaktadır.
• Aynı zamanda yapılaşmış çevre ve trafik yoğunluğu yaşanan bu bölge için mikro iklim yaratarak yaşanabilir fonksiyon alanlar için termal konforu sağlamaktadır.
• Yeşil platform çevre gürültüsünü azaltma fonksiyonu bulunmaktadır.
• Yeşil platform sistemi ile yapıdaki su yalıtım malzemelerinin hem aşırı ısı farkları, hem de zararlı ultraviyole ışınlarından ve mekanik darbelerden daha iyi korunmasını sağlar.
• Tasarlanan bina ve yakın çevresi için fonksiyonlara yönelik bitki alanlarıyla kombine edilmiş mekan oluşumlarına hizmet etmektedir. Yeşil platform sistemi önerilen alanlarda ise nerium oleander, acca sellowiana gibi 40 cm lik yetişme ortamı derinliğinde kullanılabilecek bitki türleri önerilmektedir.

PERMAKÜLTÜR ADASI ÖNERİSİ
”Permakültür veya Sürdürülebilir Tarım, doğadaki insan yerleşimlerini, doğal ekosistemlerden örneklenen ziraat uygulamaları ve sürdürülebilirlik görüşüne göre uygulayan bir ekolojik tasarım anlayışıdır.” Bu tanımdan yola çıkarak nehir üzerinde var olan adaya, köy enstitülerinin kuruluş amacı olan ”YAPARAK ÖĞRENME” metodu örnek alınmış ve sürdürülebilir tarım alanları oluşturulmuştur. Atölye ve hobi odalarında anlatılan köy yaşamı ve doğal ekosistemlerden örneklenen ziraat uygulamaları, bu adada uygulanabilmektedir. Permakültür kavramının kentliler arasında farkındalığının sağlanması amaçlanmıştır.

Tüketen bir toplum değil, üreten bir toplum yetiştirme hedeflenmiştir.

Ayrıca önerilen permakültür adasının yarışma kapsamında bulunan mühendislik yarışma alanı ile bağlantısı kurularak çok yönlü bir etkileşim sağlanmıştır.