İtalyan Mimarlar Le Corbusier’nin Hayalini Nasıl Gerçekleştirdi?

Luigi Carlo Daneri ve Eugenio Fuselli öncülüğündeki bir grup mimar tarafından tasarlanan Quartiere Forte Quezzi ya da Il Biscione, Cenova'nın merkezinden 3 km uzaklıktaki bir tepenin yamacına yerleşmiş konut kompleksi.

Quartiere Forte Quezzi, savaş sonrası İtalya’da Ulusal Sigorta Enstitüsü tarafından başlatılan, INA CASA isimli sosyal konut hareketinin en dikkat çekici örneklerinden birisi.

Sosyal Konuta Dev Yaklaşım

İtalyan Ulusal Sigorta Enstitüsü sosyal konut yapmak için Forte Quezzi’nin eteklerindeki 33 hektarlık bir alanı satın alır.

Sosyal konutların yapılması için mimarlık yarışmaları açılır, yarışmaya katılan mimalardan farklı konut tipinde yeteneklerini göstermeleri istenir. Çoğu genç ve ilk iş tecrübesi olan profesyonellerden oluşan bir ekip ortaya çıkar.

İtalya’da savaş sonrası modern mimarlık hareketinin önemli isimlerinden olan Luigi Carlo Daneri ve Eugenio Fuselli’nin öncülüğündeki bu ekip, Le Corbusier’nin 30’lu yılların başında Cezayir kenti için önerdiği ama uygulanmayan Plan Obus’a benzer bir tasarım ortaya koyar.

Binalar ve Mimarları

• Konut A: Luigi Carlo Daneri ve Eugenio Fuselli (Via Lamberto Loria)
• Konut B: Robaldo Morozzo della Rocca (via Leonardo Fea)
• Konut C: Angelo Sibilla ve Mario Pateri (via Elio Modigliani)
• Konut D: Gustavo Pulitzer Finali (Via Carlo Emery)
• Konut E: Claudio Andreani (via Leonardo Fea)

Tasarım Prensipleri

Fotoğraf: Ömer Selçuk Baz

Quartiere Forte Quezzi, hem form hem de malzeme seçimi açısından, INA CASA’nın konut geleneğini kırar ve önceleri dikdörtgen bloklar halinde yapılan sosyal konut yerleşimlerine farklı bir bakış açısı getirir.

Kompleks, her biri yılankavi biçimde bulunduğu sokağı saran, uzunluğu 540 m’ye varan (Konut A), yüksekliği 3 ila 7 kat (11 katlı olarak planlanmış) arasında değişen toplam 870 dairenin bulunduğu, 5 farklı binadan oluşuyor. 1956 yılında başlanan inşaat kademeler halinde 1968 yılında tamamlanıyor.

Binaların hepsinin gün ışığından ve panoramik şehir manzarasından faydalanması sağlanmış. Yaşayanların, yürüyüş yapmaları ve çocukların oyun oynayabilmesi için her 3 katta bir geniş bir yürüyüş yolu yapılmış.

Komplekste spor alanları, tiyatro, mağazalar planlanmış fakat sadece kreş ve kilisenin yapımı gerçekleşmiş.

Daneri, neredeyse 20 yıl sonra Le Corbusier’nin Plan Obus hayalinin izinden gitmiş, onu ete kemiğe büründürmüş. Ayrıca, brüt beton seçimi, yataylığı güçlendiren kirişlerin düzeni, binanın yerden havaya kaldırılmış olması, Corbusier’nin mimari prensipleri ile uyum içerisinde.

Hatta Daneri, Piazza Rossetti’nin inşası sırasında, Corbusier’e binanın resimlerini ekleyerek bir mektup yazmış. Corbusier de cevabında, yapının sahip olduğu karakteri ve Daneri’nin mimari uslubunu övmüş.

Yakından…

Fotoğraf: Ömer Selçuk Baz

Cenova’nın merkezinden çok rahatlıkla görülebilen bu yapı bloğu sadece yapıldığı dönemin değil günümüzün de dikkat çekici mimarlık örneklerinden. 2016’nın ilk günlerinde ziyaret etme şansı bulduğumuz, bugünün dünyasında bile dev kütlesi ile farkını hissettiren, Quartiere Forte Quezzi’yi gezerken acaba yapıldığı dönemde mimarları “günah keçisi” ilan edildi mi, ne tür tepkilerle karşılaştılar diye kendimize sormadan edemedik.

Binanın yapıldığı zamanda “güçlü ve yenilikçi” bir proje olduğu için olumlu tepki aldığını, “seçilen arsanın hedeflenen nüfus yoğunluğuna kaliteli bir yaşam olanağı sunmak için yeterli olmadığı” konusunda ise olumsuz tepkiler aldığı kaynaklarda yazıyor.

Quartiere Forte Quezzi Nasıl Ulaşılır?

Günümüzde 9.000’den fazla kişinin yaşadığı bu binalara otobüsle ulaşmak mümkün. Yolu Cenova’ya düşenlerin bu devasa kompleksi yakından görmelerini, Denari ve çalışma arkadaşlarının tasarladığı manzaralı yürüyüş yolunda gezinip kentin manzarasının ve Akdeniz’i seyretmenin keyfini çıkarmalarını tavsiye ederim.

Fotoğraf: Ömer Selçuk Baz

Kaynaklar:

The Architecture of Modern Italy: Visions of Utopia,1900-Present
Italy: Modern Architectures in History Reconstructing
Italy: The Ina-Casa Neighborhoods of the Postwar Era
https://it.wikipedia.org/wiki/Biscione_(quartiere_di_Genova)