Gerze Halkı Nasıl Kazandı?

Gerze'de köylülerin 5 yıldır jandarma şiddetine de karşı durarak yürüttüğü termik santral mücadelesi zaferle sonuçlandıktan sonra, Yaykıl köyünde nöbet tutulan ahşap ev şimdi Gerze'de sergileniyor.

31 Mayıs günü Rize Şimşirli Köyü’ndeki dinamitle usulsüz patlatma yapılan ve inşaatı Onur Elektrik A.Ş’ye ait olan HES’i protesto eden köylülere jandarma saldırmış, 25 kişi darp edilmiş, 6 kişi gözaltına alınmıştı. Rize Valisi Ersin Yazıcı Şimşirli’yi ziyaret ederek köylülere HES inşaatının durdurulduğunu açıkladı.

Fakat jandarmanın santrala karşı direnen halka ilk saldırısı bu değil. Anadolu Grubu’nun 2009’da Sinop Gerze’de inşa etmek istediği termik santral, halkın direnişi sayesinde proje olarak kaldı. Santralın yapılacağının açıklanmasından sonra Gerzeliler de örgütlenerek direnişe başladı. Jandarma ise direnci kırmak için gaz bombası ve coplarla saldırmaktan çekinmedi. Şimdi o biber gazı kapsülleri Gerze’de Yeşil Gerze Çevre Platformu (YEGEP) öncülüğünde termik santrale karşı Yaykıl köyünde kurulan ve nöbet tutulan ‘ahşap evde’ sergileniyor.

Saldırıları ve direnişin nasıl kazanımla sonuçlandığını YEGEP’ten Şengül Şahin’le konuştuk.

5 yıl süren bu uzun mücadele Gerzelilerde nasıl değişimler yarattı?

Türkiye’deki ekolojik yıkım projelerine karşı milyonların sokakta olduğunun bizim başımıza gelene kadar çok farkında değildik. Dayanışmanın nasıl bir şey olduğunu öğrendik. Saldırılar yalnız yaşam alanlarımıza yönelik değil yaşamımızın her parçasına karşı sürüyor.

‘SOKAK SOKAK GEZDİK’

YEGEP farklı kesimlerin mücadele için biraraya geldiği bir örnek oldu. Bu bağı nasıl kurdunuz ve korudunuz?

Öncelikle halkın istemediği bir santralı yapamayacaklarına inandık ve direnişin asıl sahipleri Yaykıl köyü ve Gerze halkıydı.

YEGEP AKP dışındaki siyasi partiler, köylüler, işadamları, sendikalar, dernekler, sağcılar,solcular, çiftçiler, mahallelilerden oluşan toplam 24 bileşenden oluşmuştu.Yaşam hakkımız üzerinden bir sorunumuz, derdimiz olduğu için örgütlü bir şekilde bir araya geldik.

Sokak sokak ev çalışmaları yaptık. Köylerde toplantılar ve sinevizyon gösterileriyle başka yerlerde verilen mücadele belgesellerini izledik. Termik santrallerden zarar görmüş yerlerin görsel sunumlarını yaptık. Ankara’da yapılan toplantılara otobüs dolusu insanlarla gittik. Çatalağzı Termik Santralinin zararlarını yöre halkından birebir dinledik. Caddelere, sokaklara, pankartlar, evlere, işyerlerine “Termik santrale hayır” yazılı afişler astık. Üniversitelerden olası termik santrallerin zararlarını anlatan raporlar aldık. Platformun oluştuğu günden beri her Salı düzenli toplantılarımıza devam ettik. Büro nöbetlerimize köyde çadır nöbetleriyle devam ettik. Mücadeleyi sürekli sıcak tuttuk.Tüm süreç boyunca Yaykıl köyü ve Gerze kadınları hep öndelerdi.

Yaykıl köylülerinin direnişini kırmak için neler yapıldı, yapılan saldırılara nasıl direndiniz?

Sondaj için gelen şirketin çalışanlarını köye sokmadık örneğin. Üç kez denediler, sonra gece yarısında araziye girmeyi denediler. O da olmayınca yüzlerce asker-polis ile birlikte geldiler ve biz yine sondaj yapılmasını engelledik. Hakkımızda davalar açıldı pes etmedik. Bu kez mahkeme salonlarını dolduran arkadaşlarımıza destek için sokakları doldurduk. 5 Eylül 2011 günü asker-polis eşliğinde sıkılan gaz bombaları, atılan plastik mermiler, TOMA’lardan sıkılan sular bizi yıldırmadı Şirket saldırılarına başladığında dimdik duran köylüyle karşılaştı.

Termik santral projesinin tamamen ortadan kalkması için ne yapılması gerekiyor?

2008 yılında verilen üretim lisansının gerek yürütmesinin durdurulması gerekse geçen süre içerisinde şirketin ÇED olumlu kararı alamaması nedeniyle, projeye ilişkin inşaat aşamasına geçiş hukuken imkansız hale geldi.

EPDK’nın 2008 yılında şirkete verdiği üretim lisansı ile verilen inşşata başlama ve tamamlama süresi doldu. Şimdi lisansın iptali gerekiyor. ÇED süreci ise sonlanmadı, şimdilik durdu sadece.

Gerze Termik santrali için ÇED raporu hazırlayan Dokay isimli şirket, Akkuyu’da yapılması planlanan nükleer santral için de ÇED raporu hazırlıyor. Firma kamuoyunda tartışılan ve kopyala yapıştır usulü binlerce sayfa ÇED raporu hazırlayan bir firma. Bu da santralın etkileriyle ilgilenmekten öte raporunu hazırladıkları projelerin ve şirketlerin çıkarları doğrultusunda hareket ediyor demek.

Gerzeliler mücadeleye bundan sonra nasıl devam edecek?

YEGEP kazanılan mücadele sonrasıda 5 yıldır her hafta yaptığı salı toplantılarına 15 günde bir devam ediyor. Bizlere açılan davalar hala sürüyor. Sinop İnceburun mevkiine yapılması planlanan Nükleer Santrale karşı mücadele için platform olarak birlikteliğimizi sürdürüyoruz.

Ülke genelinde mücadele eden bir çok yerden deneyim ve pratiklerimizi paylaşmak, güç birliği yapmak için davet alıyoruz. Elimizden geldiğince katkı sunup bilgilerimizi paylaşıyoruz. 5 yıllık mücadelemiz içinde köyde nöbet tutuğumuz nöbet çadırımız, yani ahşap evimizi Gerze’ye taşıyıp müze haline getirdik. Direnişimizden fotoğrafların, bizlere atılan gaz bombalarının ve daha pek çok unsurun sergilendiği Direniş Evimiz ziyaretçilerini bekliyor.