Büyükada Rum Yetimhanesi Rehabilitasyonu için Rapor Hazırlandı

Büyükada Rum Yetimhanesi’nin rehabilitasyonu için Europa Nostra ve Avrupa Yatırım Bankası Enstitüsü uzmanlarının hazırladığı rapor yayınlandı.

Fotoğraf: Murat Germen, “206 Odalı Sessizlik” sergisinde, kaynak: açık radyo internet sitesi, açık mimarlık programı

Avrupa’nın kültürel mirasının korunmasında öncü kurum olan Europa Nostra ve Avrupa Yatırım Bankası, İstanbul’un ve Adalar’ın önemli bir parçası olan Büyükada Rum Yetimhanesi kompleksinin kurtarılması ve korunması için eylem planını içeren teknik ve mali raporu yayınladı. Büyükada Rum Yetimhanesi kompleksi, Europa Nostra Turkiye/Bizim Avrupa Derneği tarafından bu programa aday gösterilmesi üzerine, 2018 yılında Avrupa’nın Tehlike Altındaki 7 Kültürel Miras alanı arasına seçilmişti.

Rapor, 29-31 Mayıs 2019 tarihlerinde gerçekleştirilen, uzmanlardan oluşan bir heyetin, üç günlük Türkiye ziyareti sonuçları ve tarihi yapılarda deneyimli statik mühendisi Clive Dawson’ın Nisan 2019’da yapıyı yerinde inceleyerek ürettiği yapısal rapor esas alınarak hazırlandı. Avrupa Yatırım Bankası Enstitüsü, Europa Nostra ve Europa Nostra Türkiye’den kültürel miras ve finans alanından uzmanlardan oluşan heyet Yetimhaneyi yerinde ziyaret etti ve yerel paydaşlarla ve yetkililerle görüşmeler yaptı.

Kompleks, Yetimhane ana yapısı ve ortaokul yapısıyla 15.000 m²’den fazla alana sahip ve Avrupa’nın en büyükdünyanın ise ikinci en büyük ahşap yapısı olarak kabul edilmekte. Yetimhane, İstanbul’un önemli mimarı Alexander Vallaury tarafından, 19. yüzyılın sonunda, lüks bir otel ve kumarhane olarak kullanılmak üzere inşa edildi. 1903’te yapı, bu şekilde kullanılmasının mümkün olmaması üzerine, yetimhane olarak kullanılması şartıyla Fener Rum Ortodoks Patrikhanesi’ne bağışlandı ve 1964’te kapanana kadar bu işlevini sürdürdü. O zamandan beri ihmal edilmiş olan ve yangın, 1999 depremi ve olumsuz hava koşulları gibi etkilerle zarar gören yapı giderek yıprandı. Yapı bugün ağır hasarlı durumda ve bütünüyle çökme tehlikesi ile karşı karşıya.

Raporda “Yetimhanenin, hem ada (Büyükada/ Prinkipo) peyzajı içinde hem de denizden bakışta etkileyici bir görsellik sunmakta olduğu” vurgulandı. Eşsiz sanatsal ve estetik değerinin yanı sıra yapının, yapıldığı dönemin teknik becerilerine ve mimari tasarımına önemli bir örnek teşkil ettiği eklendi. Yetimhanenin, adanın mitolojisi içinde önemli yeri olduğundan, ada sakinlerinin ortak hafızasında özel bir yere sahip olduğundan bahsedildi.

Raporun tamamına dökümanlar kısmından ulaşabilirsiniz.