Sinan’ın Mirası Drina’ya Restorasyon

Başbakanlığa bağlı Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı, Bosna Hersek'te Mimar Sinan'ın eseri olan 436 yıllık Drina Köprüsü'nün onarım çalışmalarına başladı.

TİKA (Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı), Sokollu Mehmet Paşa tarafından Mimar Sinan’a 1577’de yaptırılan Bosna Hersek’teki Drina Köprüsü’nün restorasyonunu üstlendi. 

İki yılda tamamlanacak

En son 1960’ta dönemin Yugoslavya hükümeti tarafından, savaşta gördüğü ciddi tahribat nedeniyle restore edilen Drina Köprüsü, 53 yıl sonra Türkiye tarafından tekrar onarılıyor. Tarihi köprü için 5 milyon euroluk bütçe ayrıldı. TİKA’nın Aralık 2012’de yaptığı proje ihalesi sonucunda Bosna Hersek’in Vişegrad şehrinde bulunan Drina Köprüsü’nün yüklenicisi daha önce Mostar Köprüsü’nü de yenileyen ER-BU firması olmuştu. TİKA, 2007’de UNESCO tarafından Dünya Mirası Listesi’ne alınan ve 436 yıldır ayakta olan Drina Köprüsü’nün onarımını 2 yılda tamamlamayı planlıyor. 

Sıradışı köprü mimarisi 

Sokollu Mehmet Paşa tarafından, 1571 ile 1577 arasında Mimar Sinan’ a yaptırılan köprü, Avrupa köprü mimarisinin en sıra dışı örneklerinden birini oluşturuyor. Drina, zamanında Bosna eyaleti ile Osmanlı İmparatorluğu’nun başkenti olan İstanbul arasındaki anayol üzerinde kurulması nedeniyle etrafındaki köy ve şehirlerin gelişmesinde önemli rol üstlendi. Tarihte nice kanlı savaşa tanıklık eden köprünü bölgedeki etnik unsurların son 350 yılını anlatan birçok şiir ve romana da konu olmuş. En kapsamlı restorasyonu 1960’ta Yugoslavya hükümeti tarafından savaş sonrası yapılan Drina Köprüsü, bunun sonrasında belli yerlerinde irili ufaklı onarımlardan geçirildi. Türkiye’nin tarihi aslına uygun olarak gerçekleştireceği restorasyon 53 yıl sonra yapılacak en kapsamlı onarımı ifade ediyor. 

Önce ayaklar güçlenecek 

Restorasyonda köprü ayaklarının onarılmasından, üzerindeki taşlarının yenilenmesine kadar pek çok detay gerçekleştirilecek. TİKA, özellikle köprünün ayaklarının 1900’lü yıllardan araç trafiğine kapatıldığı 2003’e kadar maruz kaldığı yüklenme ve savaşlar sırasında yaşadığı yıkımlar nedeniyle önemli hasar aldığını saptadı. 2013 yılı boyunca köprü ayaklarını güçlendirecek olan TİKA, 2014’te ise köprü üzerindeki döşemelerin onarımını yapacak. 

Romanlarda izi var

Drina Köprüsü tarihi açıdan simge olmuş pek çok yapı gibi edebiyatta da önemli bir yer tutuyor. Yazarlara ilham kaynağı olan köprü hakkında kaleme alınmış en ünlü roman Balkan edebiyatının en önemli isimlerinden Nobelli İvo Andriç’in yazdığı “Drina Köprüsü”. 1945’te yazılan ve köprünün hikâyesini baştan sona anlatan romanda başkarakter Drina Köprüsü’nün kendisi ve tüm olaylar onun etrafında dönüyor. Andriç, inşa edilişinden yıkılışına dek köprünün hikâyesini, üzerinde yaşanan aşkları, acıları akıcı bir dille anlattığı romanıyla köprüyü tüm dünyaya tanıtmış oldu. Drina, Türk edebiyatında da Faik Baysal’ın “Drina’da Son Gün” romanına konu olmuştu. 

Nehir yatağından kemikler çıktı

Edinilen bilgiye göre, dere yatağında zaman içinde meydana gelen oyulmalar ve köprü ayaklarındaki tahribatın onarılması için TİKA’nın, bölgedeki hidroelektirik santralleriyle yürüttüğü ortak çalışmalar esnasında ilginç bulgulara ulaşıldı. Nehir yatağındaki suyun çalışmaların yapılabilmesi için belli bir seviyeye çekilmesi ile çok sayıda kemik gün yüzüne çıktı. Söz konusu kemiklerin Bosna Savaşı’nda hayatını kaybeden insanlara ait olduğundan şüphe ediliyor.