Satın Alma, İTÜ İşletme Fakültesi Mimari Proje Yarışması

Mimari Rapor

1 Eğitim Öngörüsüne ve Pedagojiye İlişkin Temel Prensipler

Günümüzün öğretim perspektifi, tek yönlü ve öğretici süreçleri yerine öğrencinin tüm öğrenme sürecine dahil edildiği, problemleri çözme odaklı ve farklılaşmaların gözetildiği bir sisteme evriliyor.

Pedagojik yaklaşımdaki bu paradigma değişikliği dolayısıyla geleneksel eğitim mekanları yerine etkileşimli öğrenme mekanlarının tasarlanması esastır.

Bilindiği gibi yeni eğitim anlayışındaki en önemli farklılık, tek yönlü ve didaktik ‘öğretme’ süreçleri yerine öğrencinin birey olarak aktif olduğu, problem temelli ve bireysel farklılıkları gözeten ‘öğrenme’ süreçlerin modellerinin benimsenmesi olarak tanımlanabilir. Bu yeni eşik yapılandırıcı öğrenme anlayışının en önemli uygulamalarından biridir.

Öğrenen ve öğretenin rol tanımlarındaki değişiklikler ve öğrenme süreçlerindeki radikal farklar yeni öğrenme mekanlarının da gelenekselden farklı kurgulanmasını zorunlu kılar. Esas olan tek yönlü didaktik öğretme modeli için tasarlanmış derslik yerine; bireysel öğrenme süreçlerini destekleyen donatıda ve grup çalışmasına elverişli öğrenme mekanlarıdır. Bu eğitim modeli öğrencilerin gruplar halinde bir problem üzerinde yoğunlaştığı ve amacın grubun ortak üretkenliğini arttırmak olduğu stratejiler kadar; bireysel ya da ortak bir proje geliştirmenin hedeflendiği stratejilere dayanır. Her iki durumda da öğrencilerin kişisel farklılıklarının gözetildiği ve dolayısı ile de öğrenci merkezli özelleştirilebilir bir eğitim pedagojisinin benimsendiği bu model tekrar eden jenerik sınıfların çoğaltılması ile oluşan fakülte modeli yerine; özelleştirilebilir öğrenme mekanı gruplarının tanımladığı ve acık-kapalı-ara mekan destekleri ile oluşturulmuş alt bileşenlerden oluşan eğitim ortamlarını zorunlu kılar.

Bu perspektiften bakıldığında, üniversitenin eğitsel rolü yenilikçi düşünme ve araştırma becerisi ile donatılmış, edindiği bilgi/deneyimi gerçek hayatın farklı durumlarına adapte edebilme yetisini edinmiş meslek insanları yetiştirmektir.

2 Yerleşme ve Çevreyle İlişkilere İlişkin Prensipler

İşletme fakültesi binası, İTÜ Maçka yerleşkesi içinde yer almaktadır. İTÜ kampüslerindeki yapısal gelişme sorunsalı, bu kampüsteki zaman içinde farklı mimari anlayışlarla tasarlanmış ve inşa edilmiş bir eklektik yapılar grubunun birlikteliğinde de gözlenmektedir. Maçka silahhanesi olarak 19.yüzyılın ikinci yarısında Osmanlı İmparatorluğu’nun tanzimat sonrası batılılaşma niyetlerine paralel olarak tasarlanmış ve inşa edilmiş yapılar gurubu önemli saray mimarları simon ve sarkis balyan’ın eserleridir. 60’lı yıllarda İTÜ’nün kullanımına tahsis edilen yapılar eğitim yapıları olarak dönüştürülmüş ve zaman içinde ihtiyaç oluştukça eklenen farklı kullanımlı yapılar ile bugünkü halini almıştır. Karakol binası, işletme fakültesi kullanımına ayrılmıştır. Yaklaşımımız yapının özgün kimlik ve mimari özelliklerini sürdürerek, ancak kullanım süresince eklemlenmiş niteliksiz yapısal ek ve elemanlardan arındırılarak kullanılmasını amaçlar. Bu nedenle önerimiz, ilgili görsellerde de izlenebileceği gibi; karakol yapısının hem özgün karakteristiğini sürdüren hem de içinde yer alacak yönetim ve eğitim işlevli mekanları çağdaş beklentilere uygun ele alınmasını önemseyen bir yaklaşımla belirlenir.

Maçka yerleşkesi gerek kent içindeki konumu gerekse de farklı ulaşım ağlarına yakınlığı itibarı ile oldukça değerlidir. İşletme fakültesi olarak tahsis edilen alan hem ilk dönem yapıları ile ilişkilendirme niyeti hem de yakın çevrede yer alan ağaçların varlığı ile özenle yaklaşılması gereken bir alandır. Dolayısı ile inşa edilecek yapının İTÜ’nün yenilikçi ve çağdaş eğitim felsefesini yansıtma ve eski yapılara ise özenle yaklaşma sorumluluğu vardır. YENİ YAPI KİMLİĞİ BU SORUMLULUK ÇERÇEVESİNDE TANIMLANIR.

3 Mekan Örgütlenmesi Kararları

Planlarda da izlenebileceği gibi, yapıya vaziyet planında 1. Meydan olarak nitelendirilen meydandan ulaşılır. Bu meydan, yerleşkenin kente açıldığı arayüz olarak da tanımlanabilir. Meydan kulüp etkinliklerinden formel törenlere kadar farklı toplantılara ev sahipliği yapabilir. Maçka kampüsün diğer kullanıcıları kadar kentli kullanıcının deneyimini da önemseyen sirkülasyon izleri yapıyı bir geçit yapı haline dönüştürür. Bu yaklaşım, ders saatleri dışında da güvenli, aydınlık bir izin oluşmasını kolaylaştırır. Açık amfi olarak biçimlenen 1. Avlu bir sosyal odak olarak tasarlanmıştır. 2. Amfi ise öncelikli olarak işletme fakültesi mensuplarına yönelik tasarlanmıştır. Gerektiğinde enformel bir eğitim alanına dönüşebilir. İşlevsel dağılımın okunaklılığı sisteme her seferinde yeniden dahil olan kullanıcıya olduğu kadar, kentlilere de kolay iletişim kurma imkanı sunar.

Temel olarak üç grup yapı ve aralarındaki geçiş mekanlarının ana kurguyu oluşturduğu söylenebilir:

• Karakol yapısı: idari birimler (dekanlık ve işletme enstitüsü), bölüm derslikleri.
• Ortak derslikler ve amfiler.
• Ofis, kütüphane ve bölüm sekreterlikleri bloku.

Yapıyı deneyimleme sürekliliği, 1 no’lu meydandan işletme fakültesi binası içerisinde yer alan alle aracılığı ile sırasıyla 1 no’lu– ortak kantin, yemekhane terası, yemekhane bloku ile kuzey güney yönünde sosyal işlevlerle beslenen sürekli bir ilişki kurma imkanı ile zenginleşir.

Ortak derslikler çağdaş eğitim pedagojilerini gözeten bir anlayışla farklı kullanım biçimlerini olanaklı kılacak şekilde tasarlanmış, doğal havalanan ve aydınlanabilen esnek ve modüler olarak birleştirilebilir hacimlerdir. Amfiler ise üç farklı büyüklükte yine doğal havalandırma, aydınlatma ve akustik gerekçelerle tasarlanmış hacimlerdir.

Sirkülasyon, geçiş, karşılaşma alanlarının enformel eğitim alanları olarak kullanımı ve dolayısı ile formel eğitimi desteklemesi de öngörülmektedir. Yine aynı niyetle, amfilerin önünde alle’ye bakan elektrik/data bağlantısı sağlanmış nişler de bireysel çalışma hacimleri olarak kullanılabilirler. Sosyal amaçlı hacimlerin tekil odaklı yerleşimi yerine tüm fakülte yapısına yayılmış hizmet noktaları olarak düşünülmesi akran öğrenimini desteklemek amaçlıdır.

Yapının içindeki tüm servis alanları (modüler wc sistemleri gibi) kullanım süresince işletme ve bakım onarım süreçlerini desteklemek amaçlı tasarlanmıştır. Akademik ofis hacimleri de derslik hacimlerinde olduğu gibi modüler ve kullanıma göre farklı büyüklükte düzenlenebilir kurgudadır. Ofis hacimlerinin tümü vadinin sahip olduğu vistayı kullanarak Boğaz’ı görecek şekilde konumlandırılmıştır. Kütüphane, ofisler, derslikler ve idari birimlerin düğüm noktasında yer alır. Asma katı çatı bahçesine bakan sakin ve konsantrasyon imkanı veren çalışma alanları sunar. Farklı kotlar arasında düzenlenen kısa yollar (köprüler) birimler arasındaki bağlantıları güçlendiren, mekan deneyimini zenginleştiren yapısal elemanlardır.

4 Yapısal Kararlar: Taşıyıcı Sistem, Malzeme, Ekolojik Sürdürülebilirlik

İşletme fakültesi yapısının yerleşim ve mekan örgütlenmesi kararlarında sürdürülebilirlik ve ekoloji kavramları gözetilmektedir. Yapının araziyle olan ilişkisinden başlayarak, bulunduğu çevre koşullarına duyarlı, doğal havalandırma ve aydınlatma olanaklarını gözeten, kullanım sürecinde işletme süreçlerini optimize etmeyi amaçlayan bir yaklaşım önemsenmiştir. Bu başlık altında yapının sadece çevre dostu değil kullanıcı dostu ilkelerle de tasarlandığı vurgulanabilir. Proje görsellerinde de izlenebileceği gibi sirkülasyon mekanları ile ortak alanlar sosyalleşme, çalışma, karşılaşma alanları olarak da işlevlendirilmiştir.