Park Forumlarında Konsensüs Yöntemiyle Nasıl Karar Alınır?

Gezi Postası ekibi, parklarda düzenlenen forumlardaki tartışma ve karar alma prosedürlerini oluştururken dünya üzerinde son yıllarda meydana gelmiş doğrudan demokrasi denemelerinden deneyim aktarımının faydalı olacağını düşünerek bir rehber hazırladı.

Forumlarda Konsensüs Yöntemiyle Karar Alma

“Gezi Direnişimizde yeni yeni oluşmaya başlayan forumlardaki tartışma ve karar alma prosedürlerini oluştururken dünya üzerinde son yıllarda meydana gelmiş doğrudan demokrasi denemelerinden deneyim aktarımı sağlamak faydalı olacaktır.

Doğrudan demokrasi uygulanarak akıl açıcı tartışmalar yürütmek ve ortak kararlara ulaşmak nasıl mümkündür? Burada Occupy Wall Street hareketinde oluşan halk meclislerinde uygulanan konsensüs yöntemini genel hatlarıyla özetlemeye çalışacağız. Bu yöntem Gezi ve diğer direnişlerde oluşan halk meclislerinin kendi karar alma yöntemlerini geliştirirken faydalanabilecekleri bir örnek olabilir.

Kolaylaştırıcı Ekip
İyi işleyen bir oturumun gerçekleştirilebilmesi için sürecin nasıl yürüdüğünü iyi bilen, bu konuda oturum öncesinde mutabık olup iş bölümü yapmış kolaylaştırıcı bir ekibinin olması gerekmektedir. Bir oturumda kolaylaştırıcı ekipte görev alan kişiler öneride taraf olamaz, yalnızca karar alma sürecinin iyi işlemesinden sorumludur. Bu ekip 5 görevi yerine getirmek üzere organize olur. Birinci görev moderatörlüktür. Tercihen iki kişiden oluşur. Bu kişiler toplantının girişini yapan, akışını sağlayan, tartışmanın konudan sapmadan karara doğru ilerlemesi için yönlendirici olan kişilerdir. İkinci görev o günkü toplantıdan sorumlu olan, divanın arkasında olup kolaylaştırıcı ekip içinde hızlıca bir karar alınması gerekirse o kararı alan ve uygulatmaya çalışan, düzenleyicilik görevidir. Üçüncü görev, zaman tutan, konuşanlara zamanlarını hatırlatan bir kişidir. Dördüncü görev konuşmak için söz isteyenleri not tutan, sıralayan ve sırası geldikçe söz veren kişi veya kişilerdir. Beşinci görev acil bir durumda getir götür işlerini yapmak için hazır bekleyen koşucudur. Kolaylaştırıcı ekibin bir görevi de diğer kolaylaştırıcıları eğitmektir ve böylece bu görev dönüşümlü olarak yerine getirilebilir.

Meclis Oturum Prosedürü:
Halk meclislerinin her oturumu 3 ana bölümden oluşur:
(1) Giriş, (2) Tartışma, (3) Karar.

Giriş bölümünde yapılan bir hoş geldiniz konuşmasından sonra öncelikle toplantı usulü açıklanır. Akabinde en kısa zamanda oylamaya sunulacak önerinin duyurulması ve önermenin öneminin açıklanmasıyla devam edilir. Bu öneri karar aşamasında onaylanacak, reddedilecek ya da küçük değişikliklerle kabul görecek önermeyi içerir.

Tartışma bölümü kendi içinde 5 adımdan oluşur:
1) Önerinin anlaşılması: Öneri duyulduktan sonra anlaşılmayan noktaların giderilmesi için sorular alınır. Bu sorular öneriyi yapanlar tarafından açıklığa kavuşturulur.
2) Öneriye dair çekince ve olumlamaların belirtilmesi: Öneriye katılan ve katılmayan taraflardan eşit sayıda kişinin dinlenmesi esasına dayanarak öneriye dair itirazlar ve olumlamalar dillendirilir.
3) Dostane değişiklikler: Önerinin esasına dokunmayan değişiklik önerileri varsa dinlenir. Dinlenen sınırlı sayıda dostane değişiklik teklifinin ardından ağırlıklı yönelime göre kabul ya da reddedilir.
4) Nabız Yoklama: Önerinin kabulü ya da reddi yönünde ağırlıklı bir eğilim oluşmuşsa karar bölümüne geçilir.
5) Derinlikli Tartışma: Karar bölümüne geçilememesi durumunda küçük gruplara bölünüp 5-10 dakika grup-içi tartışmalar yapılıp nabız yoklaması tekrarlanır.

Karar bölümünde oylamaya geçilir. Oylama sonucu 2/3 oranının sağlanması durumunda öneri kabul görür ya da reddedilir. Aksi takdirde tartışmanın devamı ya da bir sonraki oturuma ertelenmesi yönünde nabız yoklanır ve karar alınır.”

Parklar Bizim logosu Erhan D.’ye aittir.