Bu da İsveç’in Gezi Parkı

Taksim Gezi Parkı’na hem çok benzeyen, hem hiç benzemeyen yirmi yıllık bir kent hikâyesi var Stockholm’ün. Bugünlerde anlatmaya değer çünkü kuzey versiyonunun içinde de çapulcu var, protesto gösterisi var, sanatçı desteği var.

Asıl mesele demokrasi olsaydı, Gezi’de ne olurdu işte bunun cevabı var.

İsveç’in başkenti Stockholm’ün önemli meydanlarından biri Slussen’deki yeniden yapılandırma konusu tam yirmi yıl tartışıldı. Kenti saran metro hatlarının birbiriyle buluştuğu bir durak Slussen. İsveç Kraliyet Sarayı’na ve eski kent denilen tarihi ve turistik çembere çok yakın. Çok çıkışlı Slussen metrosunun ana kapısı, Şehir Müzesi’ne ve küçük bir ara sokakla Stockholm’ün barlar sokağına açılıyor. Meydanın belki de en önemli özelliği, şehir içi deniz ulaşımı için vapur iskelesine yürüme mesafesinde olması. Slussen, deniz taşımacılığı, metro ve otobüs hatlarıyla kent ulaşımının ana merkezlerinden biri.

Slussen Meydanı için ilk olarak 1991’de bir yarışma düzenlenmiş. Bu yarışmadan çıkan projeler, pek rağbet görmemiş. 2004’te tekrar, gelecekteki Slussen’i nasıl şekillendirileceğiz diye bir yarışma daha yapılmış. 2007’de bu kez, Slussen Meydanı için bir kent kurulu oluşturulmuş ve bu kurul seneler boyunca sunulan önerilerden iki farklı alternatif üretmiş. İkiye indirilen Slussen Meydanı projeleri maketlendirilip sergiye açılmış. Tartışmalar alevlenince bu kez 2008’de beş farklı mimarlık ofisi Slussen’in nasıl şekillendirileceğini tekrar projelendirmiş.

29 Eylül 2011’de, yeni Slussen için Şehir Yapılandırma Kurumu’nda, detay planı karara bağlandı. Detaylandırması tamamlanmış yeni Slussen Meydanı dört ay sonra belediye meclisinde oylandı. Muhalefet partilerinin desteği alınmadan konu çözüldü. 51 evet oyuna karşı 48 hayırla Stockholm Belediye Meclisi’nden karar geçirilirken 50 kişilik bir grup, meclis binası önünde protesto gösterisi yapıyordu. “Slussen’i olduğu gibi koruyalım” diye bağırıyorlardı. Protestoların da etkisiyle belediye meclis üyeleri projenin inşaatına iki yıl içinde başlanmayacağını garanti etti. Şimdiye kadar da Slussen’e kazma vurulmadı.

Yeni Slussen projesiyle kimse bu meydana bir AVM dikmiyor. Ortada kesilecek, taşınacak ağaçlar da yok. Yapılmak istenen Slussen otobüs hatlarını rahatlatacak bir yol genişletme ve yenilemesi ile bazı su kanallarıyla köprü altlarının tekrar düzenlenmesi. Slussen’de küçük teknelerin kullanımına açık su kanallarının kenarlarındaki alanlar, kentin ayaşlarının yaz aylarında yatma kalkma mekânı. Yapılandırmaya itirazlardan biri de Stockholm’ün “çapulcu”larının rahatı bozulacak diye geliyor. Başkentliler, Slussen’deki yeniden yapılandırmanın, oradaki çapulcuları rahatsız edeceğine ve bu semtle, bu meydanla birlikte anılan bu insanları yersiz bırakacağına inanıyorlar.

Slussen’deki yeniliklere son ses karşı çıkanlardan biri de 70’lerin efsanevi İsveç müzik gruplarından biri ABBA’nın üyelerinden Benny Andersson. İsveç’te ABBA için geçtiğimiz haftalarda bir müze açıldı. Bir zamanlar üyesi olduğu bir grup adına müzesi olan bir sanatçı, Benny; “Eğer Slussen yapılandırma planlarını çöpe atılırsa ABBA’nın tekrar birleşip sahne almasına çalışacağım” diye söz veriyor. Benny “ABBA olarak Slussen için bir şarkı da yazarız” diyor. Şimdilik Slussen’de eylül ayına kadar bir inşaat görünmüyor. Tüm çalışmaların 2020’de tamamlayacağını söyleyen Stockholm Büyükşehir Belediyesi’ne 6 bin 500 imzalı yeni bir itiraz mektubu ulaşmış bile. Böyle olsun, Gezi’deki direniş de sürsün. Hem de yirmi yıl sürsün. Çünkü bizim ve bizzat başbakanın ihtiyacı var bu direnişe.