İstanbul’un Berbat Projeleri

Türkiye'deki kanlı protestolar yalnızca kentsel tasarım projeleri ile ilgili değil ancak gösterilerin başlamasına neden olan asıl olay Taksim Meydanı'nın yeniden düzenlenmesi projesiydi.

Nasıl bir proje böylesine tutkulu tepkilere yol açmış olabilir diye düşünüyor olabilirsiniz. En iyisi, İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin web sitesinden sizin için derlediğimiz animasyonlara bir bakın.

12 Şubat’ta belediye aşağıdaki animasyonu yayınlandı. Birçok yetişkin ağacın bulunduğu Taksim Meydanı’nın mevcut halinin havadan görüntüsü ile başlıyor ve yerine düşünülen “kurak” yaya bölgesini gösteriyor. Projede, neredeyse tüm yeşilliği yutacak, alışveriş merkezi ve kültür merkezi olarak planlanan tarihi kışlanın yeniden inşaa edilmesi öne sürülüyor. İnternette en çok paylaşılan ve belediyenin YouTube kanalında yayınlanan tek proje buydu.

Belli ki hükümet bu projenin İstanbul’un en gözde kamusal alanlarından biri olan Taksim Meydanı için çalışmayacağı anladı. Ancak belediye halkla iletişim içinde olmak yerine aşağıdaki hafifçe yeniden düzenlenmiş projeyi sunarken aynı gün, Ekim ayında, inşaatın da başlayacağını açıkladı. Henüz geçen Cumartesi’ye kadar gösteriş yaptıkları bu projede, geniş kaldırım alanlarının çim alanları ile yumuşatıldığını görüyoruz ancak yine de insan ölçeğinde oldukça uzak ölçeklendirilmiş ve meydanın bugünkü haliyle sağladığı gölge olanaklarından uzak.

Çevrede yaşayan ve çalışan insanlara projenin kendilerini nasıl etkileyeceğinin aktarılması için de çok az çaba harcandı. Hürriyet Daily News haber ajansının Kasım 2012’de yaptığı habere göre bazı dükkan sahipleri trafiğin yeraltına alınması çalışmaları nedeniyle bir gecede başlayan inşaat alanının işyerlerini tamamen engellenmiş olmasına şaşırdılar. Bir dükkan sahibi şunları belirtti: “Kimse bizi bu konuda bilgilendirmedi. Dün sabah gelip büfemin önüne bir duvar ördüler. Kapımı, güneşimi ve havamı engelliyor”. Henüz Mayıs ayının başında, projenin yarıdan fazlası inşa edilmiş durumdaydı. Geçen hafta Gezi Parkı’nda başlayan gösteriler ise henüz sökülmemiş olan ağaçların kurtarmak için son bir çabaydı.

Atlantic Cities’in İstanbul’daki muhabiri, eylemcilerden biri olan Betül Tanbay ile görüştü: “Belediye ile konuşmaya çalıştık. Taksim’de hiçbirşey değişmemeli demedik. Birlikte tartışalım dedik. Vatandaşlar olarak bu projenin bir parçası olmak hakkımız, projelerin kapalı kapılar ardından üretilip inşaat esnasında duyurulmasını istemiyoruz”. Hürriyet Daily News’ta yapılan habere göre Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, alışveriş merkezi yapımı ile ilgili planlarından vazgeçtiklerini ancak mevcut parkın kaldırılıp yerine başka bir şey yapılacağını belirtti: “Bu bölgede, uluslar arası AVM’lere benzer bir alışveriş merkezi yapamazsınız. Burada kesinleşmiş bir AVM projesi yok. Belki bir şehir müzesi yaparız ya da değişik aktiviteler içeren bir yapı. Kesin bir belge var mı? Yok.”