Taksim’de Adım Adım İnşaata Doğru

İstanbul 2012 Kent almanağı, adından sıkça söz ettiren Taksim Meydanı da odaklanıyor. Almanak'ta Taksim Meydanı'yla ilgili bir kronoloji de yer alıyor.

Özellikle 1 Mayıs’tan sonra çokça tartışılan Taksim Meydanı İstanbul Kent Almanağı’na da konu oldu.  TMMOB Şehir Plancıları Odası İstanbul Şubesi tarafından hazırlanan 2012 Almanağı’nın Şubat ayı bölümü Taksim Meydanı’na ayrıldı. Meydan’ın kronolojik olarak tarihinin aktarıladığı Almanak’ta, Taksim Projesi sonrasındaki Taksim Dayanışması Ortak Deklarasyonuna da yer verildi.

HER AY AYRI BİR KONU

Kolektif bir çalışmanın ürünü olan Almanak, her ay İstanbul’a damgasını vuran bir konu başlığı masaya yatırıyor. Ocak ayında Afet Yasası, Şubat ayında Taksim Meydanı, Mart ayında Tarihi Yarımada, Nisan ayında Üçüncü Köprü, Mayıs ayında Çamlıca Camii, Haziran ayında Sulukule, Temmuz ayında Sevda Tepesi, Ağustos ayında Haydarpaşa, Eylül ayında Okmeydanı, Ekim ayında Galataport, Kasım ayında Maslak 1453, Aralık ayında ise Kanal İstanbul detaylandırıldı.

Almanak’ın amacı 2012’ye dair bir hatırlatma yaparak bu bütün bu olanları yeniden düşünme olanağı tanımak, olarak tanımlanıyor.

Almanak’taki Taksim Meydanı kronolojisinden bir bölüm şöyle:

1731: Taksim Meydanı’na adını veren tarihi su maksemi Sultan I. Mahmut Dönemi’nde şehre hizmet vermeye başladı. Maksem bugünkü halini 1839’da aldı.

1887: Meydan’ın önemli anıt eserlerinden Aya Triada Kilisesi’nin inşaatı tamamlandı.

1928: Taksim Cumhuriyet Anıtı törenle açıldı.

1939: Lütfü Kırdar döneminde Atatürk’ün onayıyla görevlendirilen şehirci ve mimar Henri Prost’un planları kapsamında Topçu Kışlası’nın yıkımına ve 2. No.lu park alanı olarak adlandırılan Taksim Gezisi’nin düzenlenmesine başlandı.

1940: Gezi Parkı’nın Meydan’a bakan tarafına ismet İnönü heykeli için büyük bir kaide yerleştirildi fakat heykelin açılışı gerçekleşmedi. uzun yıllar meydanda yer alan kaide 1982’de Maçka’ya taşındı.

1943: Taksim Gezi Parkı tamamlanarak kamusal kullanıma açıldı.

1960: 27 Mayıs Darbesi’nin ardından Taksim Meydanı’na Süngü Anıtı yerleştirildi. Anıt 12 Eylül 1980 darbesinin ardından Meydan’dan kaldırıldı.

1969: Taksim Meydanı’nın ve Cumhuriyet Dönemi’nin simge yapılarından Atatürk Kültür Merkezi hizmete açıldı.

1977: 1 Mayıs kutlamalarında kalabalığa ateş açılması sonucu çıkan olaylarada 34 kişi hayatını kaybetti. Bu olay tarihe Kanlı 1 Mayıs olarak geçti.

1988: Belediye Başkanı Bedrettin Dalan döneminde Tarlabaşı Bulvarı’nın açılması sebebiyle Şişhane ve Tarlabaşı’nda yıkımlar gerçekleşti. Meydan’ın araç trafiği zamanla yoğunlaştı.

1990: İstiklal Caddesi’nin araç trafiğine kapatılmasıyla caddenin Taksim Cumhuriyet anıtı’yla ilişkisi güçlendi.

1999:  istanbul 1 Numaralı Anıtlar Kurulu, Taksim Meydanı, AKM, Tarihi Su Maksemi ve Taksim Gezi Parkı’nın bir bütün olarak korunması gerektiği yönünde karar verdi.

2009: Beyoğlu kentsel Sit Alanı’na ilişkin Koruma Amaçlı Nazım İmar Planı yürürlüğe girdi. Planda Taksim Meydanı’na ilişkin yer altı ulaşım projesi ve Taksim Gezi Parkı’na Topçu Kışlası’nın ihya kararı yer almıyordu.

2010: 33 yıl sonra Taksim Meydanı yeniden 1 Mayıs kutlamalarına açıldı.

2011: 71 yıl önce yıkılan Topçu Kışlası 2 No.lu Anıtlar Kurulu tarafından korunması gerekli kültür varlığı olarak tescillendi. Bu proje ve Taksim Meydanı projesi 12 Haziran genel seçimlerinden önce Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın seçim programındaki çılgın projelerden biri olarak yerini aldı.

2012: İstanbul Büyükşehir Belediye Meclisi’nin oybirliğiyle onayladığı Taksim Meydanı Yayalaştırma Projesi, İstanbul 2. No.lu Koruma Kurulu tarafından onaylanan plan değişikliği ile yasal zemin kazanadı. Taksim Yayalaştırma Projesi, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı tarafından askıda ilan edildi ve Kasım ayında Tarlabaşı ve Cumhuriyet Caddesi bariyerlerle kapatıldı. İnşaat fiilen başladı.