Açık Kaynak: Perşembe Pazarı Tasarım Atölyesi

Açık Kaynak: Perşembe Pazarı Tasarım Atölyesi, Kale Tasarım ve Sanat Merkezi’nin (KTSM) ilk atölyelerinden biri olmanın avantajını ve sorumluluğunu bilerek; KTSM’nin içinde yer aldığı Perşembe Pazarı’nı merkezine alan bir anlayışla kurgulandı.

Yürütücüsü Aslı Kıyak İngin’in kent, mimarlık ve ürün tasarımı kesişimindeki çalışmaları, yürütücülükleri ve deneyimlerinin bir yansıması olarak şekillenen bu atölye, kent ve sokak ölçeğinden malzeme, zanaat ve üretim ölçeğine doğru bir yaklaşım içerdi. İngin’in 2006 yılından beri sürdürdüğü Made in Şişhane projesi ile alanda edindiği deneyimler, zanaatkar ve küçük üretici ilişkileri de bu atölyenin temelini oluşturdu.

“Perşembe Pazarı ve çevresi tüm açıklığı ile bizlere ve tasarımcılara neler sunabilir? Neyin (hangi detayın, bilginin, nesnenin, hikayenin vb.) peşinden gideceğiz? Keşiflerimiz bizi nereye veya nasıl bir üretime taşıyacak? Mevcut ilişkiler ağına nasıl eklemlenebiliriz?”

Açık çağrı üzerinden başvuru yapan ve seçilen 14 farklı üniversitenin mimarlık ve endüstri ürünleri tasarımı bölümlerinden yeni mezun ve eğitimi devam eden öğrenciler geçtiğimiz Kasım ayı boyunca bölgede keşfe çıktılar. Atölye katılımcıları öncelikle bölgenin zanaat ve ticaret ağından, ilişkilerinden, nesnelerinden, pratiklerinden yola çıkarak bölgeyi anlamaya çalıştılar. Atölye sürecinde gerçekleştirilen bazen bireysel bazen de topluca olan yürüyüşler, keşifler, görüşmeler, paylaşımlar ve tartışmalara paralel ilerleyen denemeler ve üretimler ile katılımcılar bir süreliğine bölgenin parçası haline geldiler. Perşembe Pazarı ve çevresindeki zanaat atölyelerinin de sürece katıldığı bu çalışmada aracısız, eş zamanlı tasarım ve üretim yöntemleri deneyimlenerek, üretirken tasarlandı ya da tasarlarken bozuldu.

Atölye, tasarım stüdyolarının üç aya yayılı çalışma temposundan farklı olarak, bir hafta boyunca yoğun ve hızlı keşfetme, anlama, sentez, düşünme, deneme ve üretme aşamalarını içeren bir kurguya sahipti. Perşembe Pazarı; açık bir kaynak,bir malzeme deposu, bir kütüphane olarak tanımlandı. Katılımcıların bölge ile ilişki kurmaları, birebir malzeme keşfine çıkmaları ve kurdukları bu ilişkiler ve buldukları malzemeler üzerinden tasarım sürecine başlamaları istendi. “Işıklı İşler” alt başlığında ortaya konan sonuç işlerden bir fonksiyon önermesi beklenmiyordu. Öncelik; bu ilişkileri iyi kurmak; ışık, malzeme ve mekan performanslarını dikkate alarak geliştirmekti. u kapsamda üzerinde çalışılan malzemeler ile denemeler ve deneyler gerçekleştirildi. Başta bir tema vermeden ya da salt bir fonksiyon tanımlamadan yola çıkan bu atölye, katılımcıların tasarım alışkanlıklarının dışında ve farklı ölçekleri içinde barındıran yaklaşımıyla onları şaşırtan, zorlayan ama devamında belki de tekrar uygulayacakları yeni bir bakış açısı ve deneyim kazanmalarına fırsat verdi.

Farklı okullardan, bölümlerden ve sınıflardan (hatta yeni mezunlardan) oluşan topluluğun bir arada ya da gruplar halinde çalışması farklı bir deneyim ve zenginlik sağladı, elbette ki bu çalışma yönteminin ortaya çıkardığı zorluklar da oldu. . Atölyede katılımcılar deneyerek geliştirdikleri işlerini ve fikirlerini bir zanaat atölyesi eşliğinde sonuçlandırdılar. Ve böylece belki de hayatlarında ilk defa bir zanaat atölyesi ile karşılaşmış olmaları ve birlikte çalışmaları unutamayacakları ve tekrarlamak isteyecekleri bir deneyim oldu. Tasarım atölyesi, Perşembe Pazarı ve çevresindeki zanaat atölyelerini bir tasarımcı olarak kullanma pratiği sunmakla beraber; bir araya gelen topluluk ile bölgenin bugünü, geleceği ve potansiyelini de yaparak ve üreterek tartışmaya açtı.

Açık Kaynak Perşembe Pazarı Tasarım Atölyesi’ne 14 üniversitenin endüstri ürünleri tasarımı ve mimarlık bölümlerinden 30’u aşkın öğrenci katıldı. Okul listesi: Bahçeşehir Üniversitesi, Beykent Üniversitesi, Erciyes Üniversitesi, Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi, Gazi Üniversitesi, İstanbul Bilgi Üniversitesi, İTÜ, İstanbul Ticaret Üniversitesi, Kadir Has Üniversitesi, Karabük Üniversitesi, Maltepe Üniversitesi, Marmara Üniversitesi, Mimar Sinan Üniversitesi, Yeditepe Üniversitesi.

Işıklı İşler Sergisi (21.12.2019 – 15.02.2020)
Kasım ayı boyunca Perşembe Pazarı’nı bir açık kaynak olarak değerlendiren katılımcıların çalışmaları sonucunda ortaya çıkan ışıklı işler, atölye süreçleri, katılımcıların keşiflerinin yer aldığı bir film, poster, fotoğraflar ve projelerine özgü bireysel malzeme kütüphaneleri ile, Kale Tasarım ve Sanat Merkezi sergi alanında sergilenmeye başlandı. Sergi 15 Şubat 2020 tarihine kadar Hediye Sokak No:6, Perşembe Pazarı adresinde ziyarete açık.

Poster tasarımı: Çağla Turgul
Atölye Filmi: İsa Şimşek

KATILIMCILAR
Ahmet Tarık Çakır, Ayşe Aydemir, Ayşe Emine Kurt, Burcu Meral, Damla Katuk, Ecem Kılınç, Eda Kara, Edanur Varol, Elif Öykü Karataş, Eylem İpci, Eymen İbil, Furkan Şimşek, İlayda Özcan, Merve Köseoğlu, Merve Şireci, Nurcan Bilir, Özgün Öğünç Öğüt, Ruslan Talantuulu, Sefa Kayar, Selen Çakır, Sema Kızıltav, Zehra Alan, Zeynep Kuzucu.

ATÖLYELER
Asya Makine, Galata Aydınlatma, Güler Cam ve Pleksi, Hamle Havalandırma, Harunlar Mekanik, Star Yay, Üreyen Aydınlatma, Yıldız Abajur, Zen Seramik Atölyesi.