Brezilyalı Paulo Mendes da Rocha 2006 Pritzker Mimarlık Ödülü’nün Sahibi Oldu

Paulo Mendes da Rocha, 2006 yılı Pritzker Mimarlık Ödülü'nü almaya hak kazandı.

Bu ödülü 1988 yılında alan ilk Brezilyalı mimar Oscar Niemeyer’in ardından, 78 yaşındaki mimar Brezilya’dan ödülü alan ikinci mimar oldu. Mimari alanda dünyanın en prestijli ve önemli ödülü olarak kabul edilen Pritzker Mimarlık Ödülü resmi seremonisi 30 Mayıs 2006 tarihinde İstanbul Dolmabahçe Sarayı’nda yapılacak. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, mimar Paulo Mendes da Rocha’ya 100 bin Dolar ödülü ve bir bronz madalya verecek.

Hyatt Regency Oteli’ndeki basın toplantısında soruları yanıtlayan Thomas Jr. Pritzker, mimarlık dünyasının en prestijli ödülü olan Pritzker’in her sene baska bir ülkede verilmesinin, mimarinin öneminin tüm insanlara aktarılması için doğru bir yöntem olduğunu söyledi.

Paulo Mendes da Rocha, deprem ya da iç savaş geçirmiş ülkelerdeki kriz mimarisi hakkında ne düşündüğü sorulduğunda, “Bu oldukça zor bir soru fakat böyle bir soruya cevap vermek çok önemli.” dedi ve ekledi “Mimari bu tür felaketlerin ortaya çıkmasını engellemek ile yükümlüdür. En büyük felaket ise barışın ortadan kalkmasıdır.”

Rocha, Pritzker’i kazanan ilk Brezilyalı mimar Oscar Niemeyer’in yapıların bilgi ile ilgili söylemler olduğuna dair fikirlerinin kendisine ve herkese ders olduğunu söyledi.

Jüri Görüşleri

Jüri kararını duyururken, Hyatt Vakfı Başkanı Thomas J. Pritzker, “Mendes Da Rocha özel konutlar, siteler, bir kilise, müzeler ve futbol stadyumundan kamu alanı için kent planlamasına kadar tasarlamış olduğu çok çeşitli binalarla derin alan ve ölçek anlayışı göstermiştir. Bu binaların sadece birkaç tanesi Brezilya dışında yapılmış olsa da, hem mesleğini icra eden bir mimar hem de bir öğretmen olarak yapmış olduğu çalışmalardan alınacak olan ders evrenseldir.” dedi.

Pritzker Mimarlık Ödülü’nün idari yöneticisi Martha Thorne jürinin ifadelerinden alıntı yaparak şunları dedi, “Modernizmin ilkeleri ve dilinden esinlenerek, basit malzemeleri cesurca kullanımı ve derin bir alan şiirselliği anlayışıyla projelerinin her birine yenilenmiş bir güç sağlamaktadır.”

Rice Üniversitesi’nde mimarlık profesörü olan Houston’dan Juror Carlos Jimenez, “… derin bir sosyal sorumluluğun eseri olan bir mimariyi elde etmek için olağanüstü bir ekonomi ile inşa etmektedir, şiirsel özen ve hayal gücüyle göz kamaştırmak için yapı sınırlarını aşan bir mimar” diyor.

Hindistan’dan gelen Pritzker Jüri Üyesi Balkrishna Doshi, Mendes da Rocha’nın çalışmaları hakkında şunları söyledi: “Minimum kaynak ve sayısız sınırlama durumunda bile cömert bir mimari yaratmak imkansız değildir. İhtiyaç duyulan şey insanların dokunabileceği, hissedebileceği ve katılımcı olacakları mekanlar yaratmak için yeterli büyüklükte vizyon ve isteğe sahip olmaktır.”

Jüri üyesi Rolf Fehlbaum’un yorumlarına göre, “Mendes da Rocha için mimarlığın anlamı izole binalar yaratmak değil, insan doğasına yönelik başı ve sonu belli olmayan soruya yanıt vermektir. Cevapları aynı zamanda hem klasik hem de cüretli: yeni bir toplum için yeni bir força geografica.”

Bir başka jüri üyesi olan Victoria Newhouse ise şunları söylüyor, “Jüri, bu pratisyenin kendi kültürünün teknik sınırlamaları içerisinde çalışarak güçlü yapılar oluşturabilme yeteneğinden oldukça etkilendi.”

Jüri üyesi Karen Stein ise şu yorumda bulundu, “Soyadının tercümesi “kayadan” anlamına gelmektedir. Yapısal açıdan şaşırtıcı ve genellikle şiirsel etkiye sahip heykelcilik sınırlarını sürekli olarak zorlayarak yarım yüzyıl önce kendi mimari uygulamasını oluşturmasıyla birlikte deneysel yaklaşıma sadık kalmıştır.”

Mendes da Rocha’yı 2006 Pritzker Mimarlık Ödülü birincisi olarak seçen seçkin jüri, başkan olarak Londra’nın uluslararası çapta tanınan mimari hamisi, Serpentine Gallery mütevelli heyeti başkanı, İngiltere Sanat Konseyi eski başkanı, Tate Gallery Foundation eski başkanı ve New York Modern Sanat Müzesi’ndeki Mies van der Rohe Arşivi eski mütevellisi Lord Palumbo’dan ve alfabetik sırayla Ahmedabad – Hindistan’dan mimar, planlamacı ve mimarlık profesörü Balkrishna Vithaldas Doshi, Basel – İsviçre’deki Vitra yönetim kurulu başkanı Rolf Fehlbaum, Los Angeles – California’dan mimar ve 1989 Pritzker Ödül Adayı Frank O. Gehry, Rice Üniversitesi Mimarlık Fakültesi profesörü ve Houston’daki Carlos Jimenez Studio’nun müdürü Carlos Jimenez, mimarlık tarihçisi ve yazarı, New York – New York’taki Mimari Tarih Vakfı kurucusu ve yöneticisi Victoria Newhouse ve New York’taki Phaidon Press’in yazı kurulu yöneticisi Karen Stein’dan oluşuyor.

Tarihi ve modern mimariye gereken önem gösterilerek, ödül seremonisi her yıl dünyanın farklı yerlerinde yapılıyor. Ödül töreni geçtiğimiz yıl Chicago Millenium Park’ta Frank Gehry tarafından tasarlanan Jay Pritzker Pavyonu’nda yapıldı. Önceki yıl St. Petersburg – Rusya’daki State Hermitage Museum’da yapılmıştı. Daha önceki yıllarda ise Madrid – İspanya’da Royal Academy of Fine Arts of San Fernando, Roma – İtalya’da Michalengelo’s Campidpglio, Charlotsville – Virginia’da Thomas Jefferson’s Monticello ve Kudüs Arkeoloji Parkı’nda yapılmıştı.

Hyatt Vakfı Başkanı Thomas Pritzker, “Bu yıl, İstanbul’a giderek yüzyıllar boyunca doğu ve batı kültürleri arasında geçiş yeri olan bir ülkenin mimarisi hakkındaki farkındalığı arttırabileceğimizi ümit ediyoruz” diyor.

Daha Önce Pritzker Ödülü Kazanan Mimarlar
1979 Philip Johnson (ABD)
1980 Luis Barragán (Meksika)
1981 James Stirling (İngiltere)
1982 Kevin Roche (ABD)
1983 Ieoh Ming Pei (ABD)
1984 Richard Meier (ABD)
1985 Hans Hollein (Avusturya)
1986 Gottfried Böhm (Almanya)
1987 Kenzo Tange (Japonya)
1988 Gordon Bunshaft (ABD)
1989 Frank O. Gehry (ABD)
1990 Aldo Rossi (İtalya)
1991 Robert Venturi (ABD)
1992 Alvaro Siza (Portekiz)
1993 Fumihiko Maki (Japonya)
1994 Christian de Portzamparc (Fransa)
1995 Tadao Ando (Japonya)
1996 Rafael Moneo (İspanya)
1997 Sverre Fehn (Norveç)
1998 Renzo Piano (İtalya)
1999 Sir Norman Foster (Lord Foster) (İngiltere)
2000 Rem Koolhaas (Hollanda)
2001 Jacques Herzog ve Pierre de Meuron (İsviçre)
2002 Glenn Murcutt (Avusturalya)
2003 Jørn Utzon (Danimarka)
2004 Zaha Hadid (İngiltere)
2005 Thom Mayne (ABD)