Acil Durumlarda İşlevsizleşen Alışveriş Merkezleri İçin Bir Dönüşüm Modeli

Ahmet Günel ve Atahan Topçu, salgın veya doğal afet gibi acil durumlarda, hastanelerdeki yığılmayı önlemek amacıyla işlevini kaybeden büyük alışveriş mekanları için bir dönüşüm modeli hazırladı.

Corona virüsü salgını dolayısıyla dünya genelindeki hasta sayısı hızla artmaktadır. Buna, sağlık çalışanlarının ailelerine virüs taşıma korkusu ile kendilerine kalacak yer talep etmesi de eklenince, günümüz kent ve hastanelerin acil durum yatak kapasiteleri hızla azalmaya başlamıştır. Gündemdeki pandeminin tüm dünyayı hazırlıksız yakalaması, salgın hastalıkların ve doğal afetlerin artacağının öngörülmesi bu tasarım için ilham kaynağı olmuştur. Bu tasarım kapsamındaki müdahale, salgın veya doğal afet gibi acil durumlarda işlevini kaybeden büyük alışveriş mekanlarını, hastanelerdeki yığılmayı önlemek amacıyla bir dönüşüm modeli hazırlamaktır.

Günümüzde sıkça kullanılan dönüştürülebilir/esnek mobilya tasarımları baz alınarak ufak mekan kayıpları (ortalama %3 lük alan kaybıyla) ve müdahaleler ile avm başına (ortak alanlar hariç) ortalama 750-1000 acil durum yatağı kazandırılabileceği tasarım sürecinde öngörülmüştür. Bu uygulamanın ileride alışveriş merkezleri için bir tasarım girdisi olarak ele alındığında kazandırdığı avantajları belirtmek projenin bir diğer amacıdır. Bu ve benzer dönüşüm modellerinin devletçi bir politika ile desteklenmesi gerektiğini düşünmekte ve imar yönetmeliklerine girebilecek kadar önemli ve bir o kadar da basit bir müdahale olarak görmekteyiz.

Virüs salgını ile ilintili gazete ve internet haberleri ele alındığında, önerilen doğrultudaki tasarım modelleri önceden kongre, fuar, alışveriş merkezi gibi büyük ölçekli mekanların tasarım girdisi olarak ele alınması durumunda, tüm dünyanın bu duruma çok daha hazırlıklı olacağı öngörülmektedir. Alışveriş merkezlerine ve geniş açıklıklı mekanlara sonradan uygulanan güncel çözümlemeler (Resim 1-2) sonradan uygulanan müdahaleler ve uygulaması oldukça zaman alan örneklerdir çünkü acil duruma hazırlıksız yakalanıldığının bir göstergesidir.

Resim 1: İran’da alışveriş merkezi hastaneye dönüştürüldü

Resim 2: Dünyanın Tıbbi Tesis Eksikliğine Cevabı: Geçici Hastaneler

2 Senaryo…

Önerilen tasarım, temsili bir alışveriş merkezindeki farklı büyüklükteki mağazalara müdahale etmek üzere iki senaryodan oluşmuştur. İlk senaryo için küçük metrekareli mağazalar baz alınmıştır. Bu mağazaların her biri içerisinde ihtiyaç doğrultusunda 4 yatağa kadar artırılabilen ve her bir yatağın diğerinden (katlanabilir ve açılabilir paneller yardımıyla) izole edilebilir olması amaçlanmıştır.

Senaryo 1: AVM içerisindeki küçük metrekareli mağazalar

İkinci senaryoda ise, giriş katında daha büyük bir alana sahip mağaza örnek olarak seçilmiştir. Bu iki senaryonun temelinde amaç aynı iken farklı olan ise uygulanma biçimleridir. Küçük metrekareli mağazalar için sadece duvar vitrin panel uygulaması düşünülürken, büyük mağazalar için ise hem duvar hem de kolon etrafına uygulama uygun görülmüştür.

Senaryo 2: AVM içerisindeki büyük mağaza

İhtiyaç doğrultusunda açılacak yatak sayısı artabilmekte, karantina veya hijyenin maximum olması gereken durumlarda katlanabilir bölmeler çıkabilmektedir. Ayrıca, bu müdahale sayesinde bina ölçeğinde oldukça büyük bir mekanın içerisindeki bütün ürünlerin depoya kaldırılıp mekanın dezenfekte edilmesi ve yatakların açılması bir günü
geçmeyecek şekilde öngörülmüştür. Bu durum, doğal afet ve salgın durumlarına hazırlıklı yakalanmamız için bir altyapı sunmaktadır.

Bunlara ek olarak, gündelik hayatın devam ettiği ve alışveriş merkezlerinin faaliyet gösterdikleri durumlarda gizlenen yataklar, panellerden çıkartılıp geniş avm depolarında saklanılması ve vitrin panellerinin arkasında kalan alanların mağaza için bir depolama alanı olarak düzenlenmesi de mümkündür.

Gönüllü olarak hazırlanan bu tasarım:

• hastane yükü hafifletme,
• karantina, yoğun bakım ve izolasyon birimleri görevini üstlenme,
• doktorlar için acil konaklama alanı,
• veya doğal afette insanların barınma mekanı

gibi işlevleri yerine getirebilmesi için tasarlanmıştır.

Kaynakça:

(Resim 1)

(Resim 2)