Kayseri Camii Kebir Çevresi Kentsel Yenileme – Bitirme Projesi

Nuh Naci Yazgan Üniversitesi Mimarlık Bölümü 2019-2020 Bahar Dönemi Bitirme Projesi öğrencileri olarak, Mimar Alper Aksoy ve Mimar M. Akif Kemerlioğlu yürütücülüğünde Kayseri Camii Kebir Çevresi Kentsel Yenileme Projesi konu olarak çalışıldı.

Değer arz eden bir kentsel mekân yaşayanlar için anlamlı ve okunabilir olmalıdır. Biçimsel okunabilirlik konusunun teorik temeli  “organize olma” üzerinden “düzen” kavramına, oradan “hiyerarşi” kavramına dayanmaktadır. Çünkü okunabilir çevrenin yeterli derecede farklılaşma içermesi ve ayırt edici ögelere sahip olması beklenmektedir. Buna paralel olarak kamusal mekânların  sosyal alan olarak performansı ise insanların hareketini yönlendiren programına bağlıdır.

Hiyerarşik bir düzen içinde akslar ve odakların birbiriyle ilişkisi kamusal mekân tasarımında öncelikli değerlendirme konularıdır.

Yapı iç bileşenleri sokaklar, galeriler, ticaret alanları ve kültürel mekanlar olarak belirlenmiştir. Mekansal örgü, zemin katta  kullanıcının daha kolay iletişme geçeceği ticaret birimleri, yeme içme birimleri, yarı açık/açık toplanma mekanları olarak şekillenmiştir. Aynı zamanda yeşil alanlar su ögeleri üst örtü seyir kuleleri ile yapılar birbirine bağlanmıştır.

Zemin kat kullanımı olarak düzenlenen kültür yapıları kullanıcı ile direk temasa geçen mekanlar olarak tasarlanmıştır. Surlara bitişik olarak tasarlanan kütüphane konferans salonu ve kafe çözülerek bireylere tarihi dokuyu kapalı alanda da hissettirilmek istenmiştir. Kullanıcının ihtiyacına ya da isteğine cevap olabilecek içerisindeki sosyal donatılar ile kullanıcıyla iletişimde kalacak ve aktif olarak kullanılabilecek mekanlar tasarlanmıştır.

Projenin temel yapı olarak külliye mantığını örnek aldığı görülse de yapının içerisinde asılı olan kültür birimi, yapı içerisindeki geçirgenlik ile külliye mantığındaki kapalılık modernize edilmiş, kapalı olması düşünülen mekanlar bir kutu olmaktan çıkarılmış yarı açık ve açık mekanlarla etkileşime geçmesi sağlanmıştır. Aynı zamanda farklı kotlarda tasarlanan  avlular mekanda rehabilitasyon ve rahatlama mekanları sağlamıştır.

Projede;

• İlişki kurabilecekleri
• Bağlanabilecekleri,
• Aidiyet hissedebilecekleri
• Kendileriyle özdeşleştirebilecekleri,
• Hatırlayacakları,
• Özleyecekleri mekanlar sağlanmaya çalışılmıştır.

Bu göz önünde tutularak her kesim ve yaştan kullanıcıya açık, engelli ulaşımı etkin esnek ve çok amaçlı  kullanımlara olanak sağlayan konforlu bir kamusal açık mekan ve kent meydanı tasarlanmıştır. Mekanlarda açık, kapalı ve yarı açık mekan hiyerarşisi dikkate alınmıştır. Birey üst örtü ile yarı açık bir mekandan alana alınarak belli bir aks üzerinde gezdirilmiştir. Yarı açık mekandan alınan birey kapalı mekanlar ve onları destekleyen açık mekanlar ile alanda farklı deneyimler yaşamaya devam etmiştir. Farklı 3 kot bireye farklı ve sürprizli mekanlar yaratmıştır.

Bireyi gezdirerek, yönlendirerek soyutlama yetisini geliştiren genel mekanlar yaratılmıştır. Katılımcıları içine davet eden şeffaf geçirgen cepheler mekanı desteklemektedir.

0.00 KOTU Konferans salonu kütüphane sanat galerileri restoran ve kafe bu kotta çözülmüştür.

+1.00 KOTU Otel kütlesi bu kotta çözülmüş ve çevrede ki yapıların kat yüksekliği dikkate alınarak tasarlanmıştır.

+6.00 KOTU Bireysel çalışma imkanı sunan kiralanabilir ofis birimleri bu kotta çözülmüştür. Seyir kuleleri, galeri boşlukları ve yeşil alanlar ile ofis birimleri  desteklenmiştir.

ÜST ÖRTÜ Projenin ana fikri olarak ortaya çıkan ve +6 kotu +8 kotu +10 kotu olarak farklı üç kotta tasarlanan üst örtü tarihi yapıları ve kütleleri birbirine bağlayan omurga görevini üstlenir. Ahşap malzeme kullanılarak tasarlanan üst örtü yer yer yeşil alanlara ve oturma alanlarına dönüşmüştür.

-SEYİR KULELERİ Farklı bir perspektiften tarihi dokuyu hissettirmek için tasarlanan seyir kuleleri projenin farklı birçok noktasında tasarlanmıştır.

Aynı zamanda sanat galerisi olarak tasarlanan birimlerde ve ofis kütlelerinde düşey sirkülasyon olarak da kullanılmıştır.Proje de düşey ve yatay sirkülasyon dengesine önem verilmiştir.

-SU ÖGESİ Tasarımda su ögesine önem verilmiştir. Alanda yer alan yansıma havuzu gündüz ferahlık ve su sesiyle rehabilitasyon sağlarken, havuz yüzeyinde tasarlanan  farklı ölçek ve dizilimdeki taşlar üzerinden atlanılan, oturulan yürünen bir eğlence alanına da dönüşmektedir.

-AYDINLATMA 24 saat yaşanabilir bir mekan olarak tasarlanan alanda gece aydınlatmasıyla ışık oyunlarının da gerçekleştiği bir etkinlik alanı oluşturulmuştur.

Oturma alanları ve bitkilendirme ile de alan desteklenmektedir.

Özet olarak Hatuniye Medresesi, Kadı Hamamı, Camii Kebir, Pamuk Hanı, Kapalı Çarşı tarihi yapıları bir üst örtü altında toplayıp alanı dolaştırmak ve tarihi dokuyu öneri  olarak tasarlanan kütlelerle beraber daha görünür kılmaktır.

Bu proje de amaç alan ve yakın çevresi ile ilişki kurması planlan kamusal kullanımları ile sürdürülebilir sosyal dinamik geçirgen bir kent parçası önerisi getirmektir.

Kentsel odaklara sahip olmasına rağmen bu odaklar arasındaki ilişkilerin yetersiz olması ve bu odakların gelişen kent için yeterli donatıyı sağlayamaması göz önünde tutulmuş ve sosyal ticari ve kültürel mekanlar ile desteklenmeye çalışılmıştır.