Katılımcı, Torbalı Belediyesi Belediye Hizmet Binası Pazaryeri ve Otopark ile Yakın Çevresi Ulusal Mimari Proje Yarışması

AÇIKLAMA RAPORU

Tarihsel olarak, Antik Yunan’da başlangıçta bir yol ve halkın toplanma alanı olarak kullanılan, daha sonra ticari işlevlerin ve siyasi etkinliklerin eklenmesiyle agoraya dönüşen mekanların, ilk kent merkezi ve meydan örnekleri olarak nitelendirildiğini görüyoruz. Agorada kentliler senato toplantılarına, forumlara katılabilir, mahkemeleri izler ve doğrudan demokrasinin hayata geçmesini sağlayarak, yöneticileri denetlerlerdi. Ortaçağ kent meydanları, önceleri dini yapıların çevresinde oluşmuş, kapitalizmin gelişmesine paralel olarak, idari, sosyal, ticari ve kültürel işlevlerin eklenmesiyle çeşitlenmiştir. Batıda, sanayi devrimi sonrasında meydanlar ve kent merkezleri yeni yükselen kentsoylu sınıfların gücünü ifade eden simgesel ve törensel alanlar olarak düzenlenmiştir. İslam toplumlarında ve bizim coğrafyamızda, meydanlar çoğunlukla dini yapılar ve çevresinde oluşan bedesten v.b. işlevlerin yer aldığı bir sosyal alan olarak şekillenmiştir.

Cumhuriyet sonrası dönemde, yeni yönetimin vilayet, kaymakamlık, belediye v.b. idari, kültür merkezi, opera binası v.b. simgesel nitelikteki yapılarının çevresinde tören alanları oluşturulmuştur. Hemen hemen tüm kentlerimizde bu nitelikte birçok meydan mevcuttur. Temsili demokrasinin mekana yansıması olarak düşündüğümüz bu mekanlar, demokrasinin gelişmesi, yerel yönetimlerde halkın yönetime doğrudan katılımının teşvik edilmesi, karmaşıklaşan ve çeşitlenen kentsel ihtiyaçların karşılanması amacına yönelik olarak, yeniden düzenlenmesi gereken alanlar olarak gündeme gelmeye başlamıştır.

2016 yılında İzmir Raylı Sistemi’nin kente ulaşması, oldukça önemli bir tarımsal üretim potansiyeline sahip olan Torbalı’nın İzmir metropolüne bağlantısını güçlendirmiş, belediye hizmet binasının da içinde yer aldığı kent merkezi yoğun araç ve yaya trafiğine maruz kalmıştır. Gerek belediye hizmet binası ve gerek se 1996 yılında yapılan Pazaryeri ihtiyaçları karşılayamaz hale gelmiştir.

Mevcut durumda haftada bir pazar kurulmaktadır. Konumu ve bağlantıları düşünüldüğünde aynı mekanda ‘Sosyete Pazarı’, ‘Organik Ürünler Pazarı’. ‘Yöresel El Sanatları Pazarı’, ’İkinci El Pazarı’ v.b. ve bayramlar, yılbaşı, v.b. özel günlerde açılacak pazarlarla, alanın haftanın her günü etkin bir şekilde kullanılması mümkündür. Kent merkezi, halkın alışveriş dışında; dinlenme, yeme içme ve rekreasyon ihtiyaçlarını da karşılamalıdır. Ayrıca, belediye hizmet binasını da içinde barındıran kent merkezi, halkın yerel yönetimle buluştuğu ve doğrudan demokrasinin hayata geçirildiği bir alan olmalıdır.

Yarışma alanı, tren hattı ve imar yollarıyla birbirinden ayrılan, onaylı imar planında BHA (Belediye Hizmet Alanı), pazaryeri ve park alanı olarak tanımlanan A,B,C olmak üzere üç ayrı parselden oluşmaktadır. Bunun yanı sıra yine planda iki tane park alanı yarışma alanına bitişiktir. Bahse konu tüm alanlar kamu mülkiyetindedir. İZBAN hattı tamamlanmış bir yatırım olarak değişmez bir veri olarak kabul edilmiştir. Ancak yarışma alanında yer alan 17. 00 metre genişliğindeki 4513. Sokak’ın kentin önemli ulaşım hatlarından biri değil, Belediye Hizmet Alanı olarak verilen B alanına servis veren bir yol olarak düzenlendiği kanaatindeyiz. Belediye hizmetleri ile pazaryeri, rekreasyon, eğlence, kültürel etkinlikler v.b. kentsel işlevlerin birbirleriyle yakın ilişkili olduğu varsayımıyla, herhangi bir kamulaştırma yükü getirmeyeceği için, bu üç ayrı parsel ve ilişkili park alanların tek bir kamu alanı olarak ele alınmasının doğru bir yaklaşım olacağını düşünüyoruz.

Bu yaklaşımla, 4513. Sokak taşıt ulaşımına kapatılmıştır. Pazaryerine servis almak amacıyla, imar planında yaya yolu olarak düzenlenen 4504. Sokak tercihli yol olarak 4519. Sokak’a bağlanmıştır.

Belediye binasına taşıt ulaşımı 4519. Sokak’tan, belediye otoparkı ve genel kapalı otoparka giriş-çıkışlar imar planında yaya yolu olarak görünen 4509. Sokak’tan alınmıştır. C alanındaki katlı otopark talebi, Murat Bey Camisi ve bitişiğindeki yeşil alanın zeminde devamlılığını sağlamak, lokanta girişinin mekânsal kalitesini artırmak ve bunun yanı sıra, zemin üstü otoparkların kent merkezlerini olumsuz etkilediği düşünülerek, bodrumda, kontrollü, mekanik sistemle çalışan bir otopark tasarlanmıştır.

Belediye hizmet binası ve pazaryerine yaya yaklaşımlarının Tepeköy İstasyonu ve kentin ticaret merkezinin yer aldığı bölgeden iki temel akstan geldiğini düşünüyoruz. Alandaki yaya hareketleri, simgesel, merkezi bir meydandan dağılan akslar yerine, bu iki aksı alana bağlayan daha küçük ölçekte meydanlarla sağlanmıştır. Üçüncü ama daha tali yaya yaklaşımı C alanını merkeze bağlayan bir üst geçitle sağlanmıştır. Mevcut alt geçit iptal edilerek, tren istasyonuyla bağlantılı ve sergi, tanıtım v.b. belediye işlevlerini de içeren daha nitelikli bir alt geçit önerilmektedir.

Belediye işlevlerinin büyük bir çoğunluğunun halkla yakın ilişkide olduğunu düşünüyoruz. Bu nedenle merkezin ana kurgusu birbirleriyle ilişkili üç platformdan oluşan bir yapıda tasarlanmıştır. Alt zemin (-4.50 Kotu) tren istasyonu ve kapalı otoparkla bağlantılı, Mali Hizmetler, Sosyal Yardım, Destek Hizmetleri ve Zabıta Müdürlüklerinin yer aldığı, aynı zamanda kentlinin rekreasyon ve dinlenme ihtiyacını karşılayan mikro klima özelliğini taşıyan geniş bir yeşil alanı içermektedir. Zemin kat (+- 0.00 Kotu) iki yaya aksını bağlayan meydanları, pazaryeri ve Belediye Binası ana girişini içermekte, zemin katın çevredeki binalarla ilişkisi yayalaştırılmış sokaklarla sağlanmaktadır. Üst zeminde (+9.00 Kotu) Meclis Salonu halk girişi, Yazı İşleri, Halkla İlişkiler, İnsan

Kaynakları, Bilgi İşlem Müdürlükleri yer almaktadır. Ayrıca bu kotta yeme içme, spor, kültürel etkinlikler, çocuk oyun alanlarının yer aldığı yeşil çatı tasarlanarak, merkezdeki yeşil oranı artırılmıştır. C alanındaki lokantayla bağlantı da bu kotta yer almaktadır.

Belediye Meclis Salonu ve Başkanlık (+4.50) kotunda tasarlanmıştır. Meclis Salonu halkın katılımını teşvik edecek şekilde, doğrudan demokrasinin temel ilkesi olan şeffaflığa referans vererek, simgesel olarak merkezi bir konumda yerleştirilmiştir. Meclis Salonunun, toplantı işlevinin yanı sıra, halkın talebi ile farklı etkinliklere de hizmet vermesi önerilmektedir.