Ayasofya’nın Yer Altı Yapıları Üç Boyutlu Olarak İlk Defa Görüntülendi

1483 yıllık Ayasofya’da yeni keşifler
Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi’nin Ayasofya Müzesi Müdürlüğü iş birliğiyle yürüttüğü “Ayasofya Yer Altı Yapılarının Üç Boyutlu Görüntülenmesi ve Belgelenmesi Projesi” ile yaklaşık 900 metre uzunluğundaki Ayasofya ve çevresindeki yer altı menfezleri ve yapılarının üç boyutlu taraması yapıldı. Proje sayesinde Ayasofya’nın zemin altında hava sirkülasyonunu sağlayan mekânlarındaki aksak yapılar üzerinde çalışmalar başlatılabilecek.

Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi Mimarlık ve Tasarım Fakültesi öğretim üyesi Doç. Dr. Hasan Fırat Diker öncülüğünde, Doç. Dr. Mine Esmer, Dr. Öğr. Üyesi Alidost Ertuğrul ve İTÜ Güzel Sanatlar Bölümü Öğr. Gör. Arkeolog Ali Hakan Eğilmez yürütücülüğünde gerçekleştirilen proje sayesinde Ayasofya’nın daha önce keşfedilmemiş yer altı yapılarında hava sirkülasyonunu engelleyen moloz ve çamur birikintisinin giderilmesi hedefleniyor. 29 Haziran-16 Temmuz 2020 tarihleri arasında süren saha çalışmalarının zorlu olduğu kadar keyifli de geçtiğini dile getiren Doç. Dr. Hasan Fırat Diker, toplam uzunluğu yaklaşık 900 metreyi bulan Ayasofya ve çevresindeki yer altı menfezleri ve yapıları ile kuyularının üç boyutlu taramasının yapıldığını ifade etti. Proje tamamlandığında Ayasofya’nın zemin altında hava sirkülasyonunu sağlayan altyapının gizemli mekânlarının görselleştirilmesi ve yer yer mevcut olan hava sirkülasyonunu engelleyen moloz ve çamur birikintisinin giderilmesi yönünde öneriler geliştireceklerini kaydeden Doç. Dr. Diker şöyle devam etti:

“Ayasofya Yer Altı Yapılarının Üç Boyutlu Görüntülenmesi ve Belgelenmesi Projesi kapsamında daha önceden belgelenmemiş Ayasofya manzumesinin pek çok yer altı yapısı keşfedilmiştir. Bu keşifler Ayasofya envanterine dijital ortamda kazandırılacaktır. Böylece geç antik dönemde inşa edilmiş Ayasofya’nın sürdürülebilir korunmasına yönelik yeni bulgular ortaya konulacaktır.”

“Çalışma başka yer altı yapıları için eşik olabilir”
Araştırmaya Ayasofya Müzesi Uzmanı Arkeolog Şerafettin Korkmaz, Geoanaliz firmasından Ortaç Alkan ile İstanbul Rölöve ve Anıtlar Müdürü Dr. Olcay Aydemir ve Ayasofya Kontrol Amiri Y. Mimar Sevinç Özek Çelik’in de katkı sunduğunu belirten Doç. Dr. Hasan Fırat Diker, “Araştırmacılar için her daim bir okul olan Ayasofya’nın bu bilimsel çalışmada sunduğu veriler Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi tarafından 24-25 Eylül 2020 tarihlerinde düzenlenecek Uluslararası Ayasofya Sempozyumu kapsamında kamuoyuyla paylaşılacaktır. Ayasofya’da gerçekleştirilmiş olan bu araştırmanın İstanbul bünyesinde keşfedilip belgelenmeyi bekleyen nice yer altı yapısı için bir eşik teşkil edeceğini umuyoruz.” değerlendirmesinde bulundu.

Yer altı mekânlarının üç boyutlu taraması, genişliğin elverdiği mekânlarda Mimarlık ve Tasarım Fakültesi bünyesindeki 3D yersel lazer tarama cihazının öğretim üyelerimizin kullanımıyla, yüksekliği 60 cm altında kalan tünellerde ise KRM Harita firmasının sağladığı daha küçük boyutlu bir tarama cihazıyla firmanın mühendis ekibi tarafından gerçekleştirildi.