İstanbul’a “Çanak Çömlek” Ömrü

Dünya Şehirleri Kültür Raporu, 'çanak çömlek' diye küçümsenen Yenikapı buluntularına dayanarak İstanbul'u 8500 yaşında ilan etti.

Londra Belediye Başkanı’nın girişimiyle başlayan ‘Dünya Şehirleri Kültür Raporu 2012’ Londra’da ilan edildi. Dünya Şehirleri Kültür Raporu’nun ilki 2008’de Londra, Paris, New York, Tokyo ve Şanghay ile başlamıştı. Şehirlerin kültürel hayatını mercek altına alan ve bunun diğer şehirlere etkilerini irdeleyen raporda İstanbul da bulunuyor. Ve İstanbul ‘un tarihi ilk kez uluslararası bir raporda 8500 yıl öncesine dayandırılarak, Yenikapı kazılarında bulunan neolitik dönem buluntularının önemi vurgulanıyor. ‘Çanak çömlek parçaları’ olarak nitelendirilen buluntular şimdi dünya literatüründe. Raporda ayrıca Orhan Pamuk ‘un Masumiyet Müzesi’nden ‘ İstanbul ‘un günlük hayatının belgelediği’ ifadesiyle söz ediliyor.

Berlin, İstanbul , Johannesburg, Londra, Mumbai, New York, Paris, Sao Paolo, Sydney, Singapur, Şanghay ve Tokyo’dan oluşan 13 dünya şehrinin kültür temsilcisi geçen hafta Londra’da bir araya geldi. Londra’da Belediye Başkanlığı’nın (Mayor’s Office), şehrin önemli kamu çalışanları ve kültür sektörünün önde gelen temsilcilerinin katılımıyla gerçekleştirilen açılış, London Media Center’daki (Medya Merkezi) basın konferansı ile gerçekleştirildi. İlki düzenlenen çalışmalar bundan sonra her yıl bir şehrin ev sahipliği ile devam edecek. Şehirler, veri, bilgi ve etkili deneyimlerini “Dünya Şehirleri Kültür Forumu” başlığı altında tüm dünya ile paylaşacak. Forum, şehirlerin düzenli aralıklarla bir araya gelecekleri ve birbirlerini tanıyıp daha sıkı işbirlikleri kurmaya yarayacak yöntemler üretecek.

Yenikapı literatüre girdi
Dünya şehirlerini, fikir ve deneyimlerini tartışmak ve paylaşmak üzere bir araya getirecek Dünya Şehirleri Kültür Forumu, G20’nin kültürel açıdan eşdeğeri olacak. Dünya Şehirleri Kültür Raporu 2012, insan yaratıcılığının ve gayretinin zirvesi olan ve kültürün gelişip ilerlediği 13 dünya şehrinin sunduğu kültürel imkânı inceliyor. 60 kültürel göstergeye ilişkin verileri derleyen rapor, kültürü arz ve talep açısından incelemesinin yanında politika yapıcılarının yaklaşımları hakkında da bilgi veriyor.”
Raporda İstanbul ‘a 3 sayfa yer ayrıldı. İstanbul ‘un tarihinin 8500 yıl önceye dayandığı belirtilerek ”Şehirdeki ilk neolitik yerleşimler 8.500 yıl öncesine uzanmaktadır.”

Bizantium şehri Yunanlılar tarafından MÖ 700’de kurulmuş, bu şehir Konstantinopol adıyla Doğu Roma İmparatorluğu’nun başkenti olmuş ve Roma ‘nın ardından neredeyse 5 asır boyunca Osmanlı İmparatorluğu’na başkentlik yapmıştır” deniliyor. Diğer yanda 2010 Kültür Başkenti olan şehirde 2 yeni müze projesi yapıldığı, Nobel ödüllü yazar Orhan Pamuk tarafından kurulan Masumiyet Müzesi’nde 1950’lerden günümüze İstanbul ‘un günlük hayatını belgeleyen film, fotoğraf ve eşyalara yer verildiği belirtiliyor. Şehrin kültürel tüketiminin düşük olduğundan söz edilerek, ”Müzeleri ziyaret etmek ya da kültürel etkinliklere katılmak birçok kişi için bir alışkanlık değil. Özellikle kütüphaneler çok az kullanılmakta. Şehirde kamu tiyatroları olmasına rağmen bu boyuttaki bir şehir için küçük tiyatroların ve sanat, edebiyat ve müzik gibi diğer amaçlarla inşa edilmiş yapıların sayısının oldukça az olduğuna işaret ediliyor.

“İstanbul için bir avantaj”
“Dünya Şehirleri Kültür Raporu 2012” zirvesine İstanbul İl Kültür Turizm Müdürü Prof. Dr. Ahmet Emre Bilgili ile katıldı. Önceki gün Londra’dan dönen Bilgili ile projenin İstanbul ‘a katkılarını konuştuk.

İstanbul nasıl girdi projeye?
Londra Belediyesi 2008’de Londra Şehri Kültür Raporu hazırlamış. Daha sonra, ‘Bu raporu dünyanın önemli şehirleri için yapabilir miyiz’ diye sormuşlar ve 2012’de bu doğrultuda çalışma başlatmışlar. Bundan Manchester Üniversitesi’ndeki Türk akademisyen Dr. İsmail Ertürk aracılığı ile haberdar olduk. Ve il müdürlüğü olarak çalışmalara dahil olduk. Nisan 2012’de Şanghay’da yapılan hazırlık toplantısına katılarak İstanbul ‘un kültürel konumu hakkında diğer şehir katılımcılarını bilgilendirdik. Ardından yoğun bir çalışma ile İstanbul ‘un raporu ile ilgili bilgileri hazırlayarak Londra’ya gönderdik. 13 şehrin raporu hazır hale gelince de bu raporu 1 Ağustos’ta Londra’da dünya kamuoyuna sunmak için üç günlük bir zirve yapmaya karar verildi ve 13 şehrin kültür direktörleri Londra’da bir araya geldik.

Bu zirvenin devamı gelecek mi?
Şimdilik bu 13 şehrin kültür direktörleri yılda bir kez dönüşümlü olarak bir araya gelecekler ve görüş alışverişinde bulunacaklar. Üç yılda bir de rapor güncellenecek ve işbirliği daha ileri noktalara çıkarılacak. Daha sonra yeni üye kriterleri belirlenerek en fazla 25 şehirle sınırlandırılacak. Seçim yapılırken hem coğrafi temsiliyet hem de küresel şehir kriterleri göz önünde tutuldu ve tutulacak. Buradan şehir ve kültür ilişkisini her şehir için geliştirecek, raporlar hazırlayacak, işbirliği zemini oluşturacak, resmi bir yapılanma da hedefleniyor.

İstanbul ‘un bu zirveden kazancı ne olacak?
Dünyanın en önemli şehirleri ilk defa kültür merkezli bir işbirliğine gidiyorlar. Ve bu işbirliği şehirler düzeyinde yürütülüyor. Bu işbirliği hem bütün dünya şehirleri açısından hem de kültür merkezli olma açısından büyük önem taşıyor. İstanbul ‘un dünyanın küresel şehirleri ile birlikte bu tür bir yapılanma içerisine baştan itibaren girmiş olması bir başarıdır. Genellikle bu tür oluşumlara sonradan girdiğimiz için politika oluşumunda doğrudan müdahil olunamamaktadır. Bunda ise baştan bu oluşumun içerisindeyiz ve bu avantajı kullanmak istiyoruz.