Bienal ve Trienal Direktörleri “Neden Bienal?” Sorusunu Tartıştı

İstanbul Tasarım Bienali, ön etkinlikleri kapsamında, 26 Mayıs Cumartesi günü "Neden Bienal?/ Why Biennial?" başlıklı yuvarlak masa toplantısında, uluslararası mimarlık, tasarım ve kentsel tasarım bienalleri ile trienallerinin direktörlerini ağırladı.

Toplantıya, dünyada önemli yeri olan 8 ayrı bienal ve trienal direktörü; Belçika’nın başlıca eğitim ve kültür merkezi olan Liege’in Uluslararası Tasarım Bienali Direktörü Giovanna Massoni, sanat ve mimarlık alanında gelişen bir şehir olan Ljubljana’nın Bio-Biennial of Industrial Design Direktörü Matevž Čelik, tasarım ve mimarlık alanındaki önemli etkinliklerden biri olan St. Etienne Cite du Design Tasarım Yöneticisi Elsa Francés, tasarım, mimarlık ve yaratıcılık unsurlarının ön plana çıktığı Lizbon Experimenta Design Direktörü Guta Moura Guedes, tasarım dünyasının son yıllarda ilgiyle takip ettiği Moskova Uluslararası Grafik Tasarım Bienali Direktörü Dr. Serge Serov, şehircilik sorunlarına odaklanan Shenzhen&HongKong Bi-City Kentsel/ Mimarlık Bienali Direktörü Weiwen Huang, Asya’nın en eski bienali olan 2011 Gwangju Tasarım Bienali Yardımcı Sanat Direktörü Brendan McGetrick ve İber Yarımadası’nın en genç ve en önemli etkinliklerinden Lizbon Mimarlık Trienali 2013 Baş Küratörü Beatrice Galilee katıldı.

İstanbul Tasarım Bienali Direktörü Özlem Yalım Özkaraoğlu moderatörlüğünde yapılan toplantıda, direktörler kendi etkinliklerinin kapsamlı sunumunu yaparak sayısı gittikçe artan tasarım etkinliklerinin amaçları ile etkilerini tartıştı. Toplantıda ayrıca, bienallerin tasarım değerini arttırıcı özellikleri, sosyal çevreye katkıları, toplumsal gelişim, politika, ekonomi ve eğitim gibi alanlardaki etkileri hakkında da konuşuldu.

Toplantıda Neler Konuşuldu?

Toplantının ilk oturumunda konuşan St. Etienne Cite du Design Tasarım Yöneticisi Elsa Francés, 1998’den bu yana gerçekleştirilen St. Ettienne bienalinin her defasında farklı bir sosyal konuya eğildiğini belirterek, önümüzdeki yıl yapılacak etkinliğin temasının “Empati/ Empathy” olduğunu açıkladı. Onun üzerinde küratörün çeşitli sergileri ile yer alacağı etkinliklerin amacının, insanlar ve tasarım arasındaki bağı güçlendirmenin yanı sıra, tasarım sayesinde bölgesel kalkınmanın sağlanması olarak belirtildi.

Belçika’nın Liege kentinde gerçekleştirilen bienal çalışmalarını aktaran Liege’in Uluslararası Tasarım Bienali Direktörü Giovanna Massoni, 2002 yılından bu yana düzenlenen bienal için göreve ilk geldiği anda sayıları çok fazla olan etkinlikleri yeniden düzenleyerek azalttıklarını belirtti. Massoni, bu sayede küçük bir kent olan Liege için kendi sorunlarına daha fazla odaklanabilme olanağı yarattıklarını aktardı.

2007’den bu yana gerçekleştirilen Lizbon Mimarlık Trienali’nin 2013 yılındaki küratörü Beatrice Galilee, etkinliğin amacının mimarlık alanında araştırma yapmak ve özellikle de Portekizli mimarları tanıtmak olduğunu belirtti. 2013 yılındaki etkinlikte, mimarlığın terminolojisine yeni kavramlar katmayı hedeflediklerini aktaran Galilee, mimarlık ve pedagoji, nörobilim (neuroscience), jeopolitik (geopolitics), kurgu ve politika gibi kavramların inceleneceği aktarıldı. Galilee, ayrıca geliştirdikleri “crisis buster” programı kapsamında, yaratıcı bir iş üretmek isteyen herkese 100 ile 500 Euro arasında finansal bir destek sağladıklarını belirtti.

Gwangju Tasarım Bienali’nin 2011 yılında Aİ Weivei ile birlikte küratörlüğünü üstlenen Brendon McGetric, toplantıda aktardığı sayısal bilgilerle, 2011’deki etkinlikleri 256 bin kişinin izlediğini, etkinlikler kapsamında 159 sergi, 44 ülke katılımı ve 4 resmi dil belirten McGetric’in konuşmasının en dikkat çekici kısımların biri şüphesiz ki, “Küratörlük bir toplumsal hizmettir” oldu.

Öğleden sonraki oturumun ilk temsilcisi Shenzhen&HongKong Bi-City Kentsel/ Mimarlık Bienali Direktörü Weiwen Huang konuşmasında etkinliğin doğuş sebebini, “artık kullanılmayan yapıların ve alanların fonksiyon kazanması gerekliliği” olarak açıkladı. Huang, 2011’de 150 bin kişinin ziyaret ettiği etkinlikler sayesinde bir polis istasyonu, endüstriyel yapılar, boş araziler ve parklar gibi alanların yeniden düzenlenerek kent sakinlerinin kullanımına açılmasına olanak sağlandığını vurguladı.

1999 yılından bu yana Lisbon Tasarım Bienali Experimenta’yı düzenleyen Guta Moura Guedes, bienal ve benzeri etkinliklerin yapılması ile ilgili süreçlerin zorluklarına dikkat çekti. Guedes, zaman zaman yaşanan finansal problemlere rağmen sürekli ve yenilenen bir etkinlik gerçekleştirmenin önemini vurguladı.

Moskova Uluslararası Grafik Tasarım Bienali Direktörü Dr. Serge Serov, sonradan bienale dönüşen “golden bee” etkinliğinin öncelikle meslek profesyonellerini, öğrencileri ve aslında tüm toplumu hedeflediğini belirtti. Serov, 2012’de 10. yılını kutlayacak etkinliğin temasının “Decalogue” olarak belirlendiğini ekledi.

Bu yıl 23ncüsü düzenlenen Ljubljana Bio-Biennial of Industrial Design’ın Direktörü Matevž Čelik, katılımcı ülkelerin oranları ve yeni etkinliğin küratörleri ile ilgili bilgiler paylaştı. Bienalin kenti geliştirici yönüne dikkat çeken Čelik, bu sayede genç tasarımcılara yönelik fırsatlar sunulduğunu da vurguladı. Bienallerin aynı zamanda bulundukları bölgelerdeki çeşitli yerel özellikler ile üretim ve malzeme olanaklarını tanıtma fırsatı sunduğunu da belirtti.

Son olarak toplantıda konuşan İstanbul Tasarım Bienali Direktörü Özlem Yalım Özkaraoğlu, bu yıl ilk kez düzenlenecek İstanbul Tasarım Bienali hakkında detaylı bilgi verdi.

İstanbul Tasarım Bienali, 13 Ekim–12 Aralık tarihleri arasında, Emre Arolat ve Joseph Grima küratörlüğünde, Londra Tasarım Müzesi Direktörü ve aynı zamanda İstanbul Tasarım Bienali Danışma Kurulu Üyesi olan Deyan Sudjic’in önerisi ile belirlenen “Kusurluluk” (Imperfection) teması altında gerçekleştirilecek. İstanbul Tasarım Bienali sergileri, İstanbul Modern ve Galata Özel Rum İlköğretim Okulu’nda yer alırken, etkinlikler şehrin farklı noktalarına yayılacak.