Liman Han Projesi için ÇED Raporu Yayınlandı

TMMOB Mimarlar Odası İstanbul Büyükkent Şubesi, Liman Han(Mes’adet Han) projesi için hazırlanan ÇED Raporu'nu yayınladı.

“İstanbul, Fatih İlçesi, Hobyar Mahallesi Yalı Köşkü Caddesi,18 pafta,406 ada 3 parselde yer alan Vedat Tek’in Mes’adet (Liman Han) olarak anılan yapısına ilişkin restorasyon projenizin 25 ocak 2012 gün ve 359 sayılı karar ile Kültür Ve Turizm Bakanlığı İstanbul IV Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu tarafından; Kültür Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulunun 22 ocak 2001 gün 680 sayılı ilke kararı gereğince uygulamanın kurul kararlarına uygun olarak yapılması için, mesleki denetim sorumluluğun müellif mimar tarafından üstlenilmesi koşulu ve yapılan düzeltmeler ile uygun olduğuna karar verilmiştir.

Mimarlık tarihimizin ve 1. Ulusal Mimarlık üslubunun önde gelen temsilcilerinden olan M. Vedat Tek’in 1907 tarihli Mes’adet veya günümüzdeki adıyla liman han adlı yapısı, sadece mimari değerleri ile değil, gelişkin bir betonarme strüktür kurgusu, iç mekân zenginliği ve donanımı ile dönemine tanıklık etmekte ve Sirkeci gibi kentsel ve tarihi bir ticaret merkezinin tarihsel ve kentsel kimliğini oluşturan en önemli yapılarından biri olarak ayakta durmaktadır.

Anılan kurul kararı eki olarak tarafımıza iletilen restorasyon projelerinde ise; yapının, zemin koşulları nedeniyle oluşan oturmalar sonucunda şakulünden yaklaşık 3 derece (çeşitli raporlarda bu konuda farklı değerler bulunmaktadır.) kuzeye doğru yapmış olduğu eğim nedeniyle sadece cephesinin orijinal halde korunması, diğer kısımlarının ise yıkılıp orijinaline sadık kalınarak yeniden inşası ön görülmüştür.

Ancak; söz konusu yapının gerek mimarlık tarihi içindeki önemi, gerekse mimarlık tarihinin önemli bir temsilcinsin yapısı olması, mimari ve strüktür özelliklerinin yanı sıra döneminin sosyal ve iktisadi tarihine dair taşıdığı ipuçları açısından; tüm dünyada kabul edilen çağdaş
koruma anlayışları doğrultusunda tarihi ve kültürel miras niteliği taşıyan yapıların yıkılmadan korunması temel ilkesine göre Mes’adet (Liman Han ) Han’ın mevcut haliyle güçlendirilerek korunması gerekliliği nedeniyle;

İlgili kurul tarafından da; 4 nisan 2011 tarih ve 4511 sayılı kurul kararı ile de; yapıya ilişkin olarak hazırlanan restorasyon projesinin, yapının mevcut hali ile kullanımın mümkün olup olamadığının ve bu konudaki yöntemleri de belirleyerek tarihi yapı strüktürü konusunda uzman olan ve biri İstanbul ve diğeri Ankara teknik üniversitelerinden olmak üzere zemin mekaniği ve inşaat mühendisi olan dört uzman tarafından hazırlanacak ortak raporun
iletilmesinden sonra kurul tarafından değerlendirilebileceği karara bağlanmıştır.

Nitekim, 25 ocak 2012 gün ve 359 sayılı kurul kararı eki restorasyon projeleri üzerinde de İstanbul Üniversitesi-Boğaziçi Üniversitesi Geoteknik Grubu ve Ortadoğu Teknik Üniversitesi yapı grubu tarafından hazırlanan 13.12.2011 tarih ve 782 numara ile koruma bölge kuruluna teslim edilen rapor doğrultusunda düzenlendiği notu bulunmaktadır.

Ancak; bu notta adı geçen İstanbul Üniversitesi ve Ortadoğu Teknik Üniversitesi yapı grubu tarafından hazırlanan yapı durum tespit raporunda ise liman hanın orijinal taşıyıcı sisteminin ve detaylarının korunarak binanın şakülüne getirilip güçlendirilmesi ve onarılmasının mümkün olduğu ve yöntemleri hakkında bilgi verildiği görülmektedir. Ayrıca aynı raporda bu mühendislik çalışmalarının yapılabilmesi için binanın taşıyıcı
sisteminin en küçük detayına kadar bilinmesi gerektiği ancak binanın mimari rölöve projelerinin hazırlanmış olmasına rağmen strüktür ile ilgili herhangi bir çalışmanın yapılmamış olduğunun görüldüğü ve bu durumun büyük bir eksiklik olduğu belirtilmiştir.

Bu rapor hazırlanırken tarafımıza sunulmuş olan önceki Yıldız Teknik Üniversitesi ve İstanbul Teknik Üniversitesi tarafından hazırlanan raporlarında referans alındığı görülmektedir.

Yukarıda aktarılan rapora, kurulun 4 nisan 2011 tarih ve 4511 sayılı kararına ve binanın taşıdığı öneme rağmen; hiçbir gerekçe ve görüş belirtmeden binanın sadece cephesinin orijinal halde korunması, diğer kısımlarının ise yıkılıp orijinaline sadık kalınarak yeniden inşasını öngören restorasyon projesi üzerine “yapılan düzeltmelerle uygundur” notu düşülerek almış olduğu 25 Ocak 2012 gün ve 359 sayılı kararı anlaşılabilir olmaktan ve mimarlık mirasımızın korunması konusunda gösterilmesi gereken özen ve bilimsellikten uzak bulunmaktadır.

Mimarlar Odası olarak Mimarlık tarihimizin ve 1. Ulusal Mimarlık üslubunun önde gelen temsilcilerinden olan M. Vedat Tek’in önemli yapılarından olan Mes’adet (Liman Han) Han’ın orijinal taşıyıcı sistemi ve detayları da korunarak güçlendirilmesi ve onarılması konusunda özellikle koruma konusunda görevli kamu kurumlarınca gerekli özenin gösterilmesi ve acilen İstanbul Üniversitesi ve Ortadoğu Teknik Üniversitesi yapı grubu
tarafından hazırlanan yapı durum tespit raporunda belirtildiği üzere gereken bütün bilimsel ve teknik çalışmaların yapılması gerekliği konusunda karar alınması gerektiği düşüncesindeyiz.

Aksi durumda, 25 Ocak 2012 gün ve 359 sayılı kararı ile onaylanan restorasyon projesine göre yapılacak uygulama; Mimarlık mirasımızı evrensel, çağdaş ilkeler ve teknolojinin günümüzde ulaştığı seviye göz önüne alınarak korunması konusunda gerek mimarlık gerekse ilgili bilim ve teknik çevreleri tatmin etmeyecek ve geri dönüşü mümkün olmayacak zararlara neden olacaktır. Bu nedenle anılan kararın yeniden gözden geçirilmesi gerekmektedir.

Tüm bu nedenler ile Mimarlar Odası Mesleki Denetim Uygulamasının genel amaç ve beklentileri doğrultusunda, Oda’nın kamu yararına çalışan bir meslek kuruluşu olması ve bu nedenle 6235 sayılı yasa ile yükümlendiği “kamuyu ilgilendiren mesleki konularda ilgili idarelere görüş ve önerilerde bulunma” görevinin yerine getirilmesi amacı ve sorumluluğu doğrultusunda bilgi alınmasını ve gereğini dileriz.”