Katılımcı (Eyüpsultan Merkez: Aşevi ve Mahalle Evi), Sosyal Merkezler Mimari Proje Yarışması

PROJE RAPORU

EYÜP, PROJE ALANI VE SORUNLAR

16-17. yüzyıl konut ve ibadet yapıları, 19. yüzyıl sultan yalılarının yanı sıra, sahil hattında bulunan fabrika yapıları, erken cumhuriyet döneminden kalan geleneksel Türk Evleri ve günümüz konut yapılarının iç içe olduğu, birçok katmanı barındıran Eyüp’te, dik sokak merdivenleri, istinat duvarları, parçalı yapı dokusu, dar sokaklar gibi kentsel yapı elemanları kentsel dokunun karakteristiğini oluşturmaktadır.

Proje alanı kent siluetinde önemli bir yere sahip olsa da erişim imkanının kısıtlı olması birincil sorun olarak belirlenmiştir. Erişim Pierre Loti bölgesinden eğim doğrultusunda, konut alanlarından ise dik merdivenler aracılığıyla sağlanmaktadır. Çevrede ibadethaneler haricinde kamunun kullanımına açık sosyal merkez bulunmaması, yeşil alan olarak ise yalnızca mezarlıkların bulunması diğer önemli sorun olarak öne çıkmaktadır.

ÇÖZÜM ÖNERİSİ VE TASARIM KARARLARI

Bölgenin karakteristik kentsel öğeleri olan kamusal merdivenler ve istinat duvarları ile kotlandırma, alana yerleşim için temel tasarım prensipleri olarak projede yer bulmuştur. Bu bağlamda Kaşgari Sk.-Kırkmerdiven Cd., ve Kırkmerdiven Cd.-Hasan Hüsamettin Efendi Tekkesi arasındaki mevcut merdivenlerin proje alanına dahil edilmesiyle kentlilerin alana erişiminin sağlanması amaçlanmıştır. İki noktası arasında 13 metre kot farkı bulanan proje alanı 3 farklı kotta çözümlenmiş, ve  bunların mevcut kent merdivenleriyle bağlantısı sağlanmıştır. Kentin dar sokaklara yanaşan yapılaşma fikri referans alınarak Mahalle Evi’ne hizmet eden, kent manzarasına dönük, ve düşeydeki erişimin bir parçası haline gelen kamusal amfiler projede kullanılan diğer bir tasarım öğesidir. Bahsi geçen kentsel tasarım öğelerinin projede kullanımı, hem kentsel dokunun kendisinden beslenen bir yaklaşımı ifade etmekte, hem de saptanan tasarım problemlerinin çözümü konusunda projenin ana omurgasını oluşturmaktadır.

3 Ana kota ayırılan proje alanı işlevlerine göre 3 farklı blok halinde çözümlenmiştir. Burada amaç kentin parçalı dokusuna uyum sağlamaktadır. Tasarımda blokların mevcut merdiven, amfi ve teraslarla ilişkisinin güçlü olması amaçlanmıştır. Teraslar gerektiğinde yapıların birer devamı olarak kermes, sergi gibi aktiviteler için açık alan olarak kullanılabilmesi tasarımda gözetilen önemli noktalardan biridir. Aşevinin cenaze merasimleri vb. sırasında mahremiyet sağlayabilmesi için mahalle evine sırtını dönmesi gerektiği düşünülmüştür. Muhtarlık yapısının erişiminin en kolay ve kısa yoldan olması gerektiği düşünüldüğü için yolla aynı kotta kurgulanmıştır. Mevcut merdiven, 58m kotuna ve muhtarlık girişine bağlanmıştır. A , B ve C Blok Yapıları bölgenin gabarisine uyum sağlamak ve kent manzarası bakışına engel olmamak amacıyla Kaşgari Sk. zemin kabul edilip 2 katta çözümlenmiştir.

A BLOK

A blok-Mahalle Evi’ne hizmet eden amfinin olduğu kotlarda boşaltmalar yapılarak giriş tanımlayan ve kata hizmet eden yarı açık alanlar oluşturulmuştur. Derslikler, atölyeler ve ortak salonların gerektiğinde amfi ve teraslara da taşabilmesi için bu birimler 1. ve 2. Bodrum katına konumlandırılmıştır. Giriş Katında güvenlik için çocuk oyun odası ve açık kapalı alan sergisi planlanmıştır. 1. katta serbest planlı kütüphane ve bununla ortak olarak çalışabilecek bir bilgisayar laboratuvarı ve eğitmen odaları tasarlanmıştır.

B BLOK

B blok 2 katlı-2 bodrum katlı bir aş evi yapısıdır. Aşevine hizmet eden amfinin olduğu kotta boşaltmalar yapılarak giriş tanımlayan ve kata hizmet eden yarı açık alan oluşturulmuştur. Ayrıca aşevinin servis girişi de Kaşgari Sk. üzerinden 60 kotudan sağlanmaktadır. 2. Bodrum katında Aşevinin servis asansörüyle bağlantılı depo bulunmaktadır. Giriş kotunda yetişkinler ve çocuklar için mutfak atölyesi düşünülmüştür. 1. Katta Aşevi yemek salonu servis alanı ve mutfak alanı tasarlanmıştır. 1. Bodrum katında Ortak salon konumlandırılmıştır. Bu ortak salon ihtiyaç durumda önündeki terasla birlikte aşevi , cenaze merasimleri, kermes, sergi gibi ihtiyaçlar için kullanılacaktır.

C BLOK

Zemin girişi 58 kotu kabul edilmiş ve ana giriş bu kottan yol üzerinden verilmiştir. Ancak oluşturulan merdivenin çıktığı terasa muhtarlık girişi açılmış ve erişim kolaylığı sağlanması amaçlanmıştır. 1. Katta Mahalle Evi ve Aşevinin idari birimi sekreterliği konumlanmıştır.

PEYZAJ

Arazideki eğim ve mevcut mezarlık dokusunu referans alarak mezarlık siluetini devam ettirmek peyzaj düzenlemesindeki ana hedeftir. Ana teraslar haricindeki küçük teraslarda içerisinde modüler şekilde konumlanmış ağaçlar ve oturma birimleri bulunmaktadır. Bu küçük teraslar yapılarla direkt ilişki kurmayan, kentlinin rekreasyon ihtiyacı için manzaraya dönük olarak bir kurguya sahiptir.

Kentin bir diğer yapı elemanı olan istinat duvarları yapılan tasarımda bilinçli olarak kullanılmıştır. Bu istinat duvarlarının çocuklar için boyama ve tırmanma duvarı, sergi yüzeyleri, okuma duvarı, yeşil duvar gibi işlevler atanarak kentliye hizmet etmesi düşünülmüştür.

Cephe Tasarımı

Cephe malzemesi olarak Geleneksel Türk Evlerine referans olabilecek ahşap kaplama ve çağdaş yapı elemanı olan brüt beton tercih edilerek tarihi ve güncel olanın birlikteliğine vurgu yapılmak istenmiştir. Ahşap kaplamadaki açıklıklar bölgedeki geleneksel yapıların pencere düzenine referans vermektedir. Binanın ana girişinin vurgulanması amacıyla zemin üstünde brüt beton masif bırakılırken, kent siluetine bakan brüt beton cephe bölgedeki pencerelerden esinlenilerek modüler bir kompozisyonla yeniden yorumlanmıştır.