GlobalABC 2020 Küresel Durum Raporu Odakları-Net Sıfır Emisyon

Son yıllarda yaşanan çevre felaketleri, dünyanın henüz iklim değişikliğiyle baş edemediğini vurgulamaya devam ediyor. Hem insanlara hem de gezegene fayda sağlamak için yapılı çevreyi yeniden şekillendirmesinin birçok yolu var. Global Alliance for Buildings and Construction (GlobalABC)’ın 2020 yılında yayımladığı küresel durum raporu, odaklanılması gereken 5 hedef sunuyor. Bu hedeflerden ilki net sıfır enerji ve net sıfır karbon emisyonu taahhüt eden binalar.

COVID-19’un neden olduğu karbondioksit emisyonlarındaki geçici düşüşe ve dünyanın en büyük yayıcılarının artan net sıfır taahhütlerine rağmen, dünya hala Paris İklim Değişikliği Anlaşması’nın hedeflerini karşılama yolunda değil. İnşaat sektörü, iklim etkisini ele alma konusunda en yavaş hareket eden sektörlerden biri. Binalarda enerji verimliliğine harcanan her dolar için, konvansiyonel binalara ve inşaatlara 37 dolar harcanıyor.

GlobalABC, bu eğilimi tersine çevirmeye yardımcı olmak için hükümetleri net sıfır taahhütlerini arttırmaya davet ediyor. Yaygın sertifikasyon önlemlerinin yanı sıra performansa dayalı, zorunlu bina enerji yönetmeliklerine öncelik vermek, benimsemeyi ve uygulamayı kolaylaştırmak için yerel yönetimlerle yakın çalışmanın gerekliliğini vurguluyor. 2030 yılına kadar Paris Anlaşması ile uyumlu seviyelere emisyonları azaltma hedefine ulaşmak için bu 3 stratejinin uygulanması gerekiyor: Binalardaki operasyonel enerji kullanımında verimlilik sağlanmalı, malzemelerden kaynaklanan etkilerin azaltılması için kaynaklar verimli kullanılmalı ve enerji sistemi karbondan arındırılmalı.

Küresel karbondan arındırma stratejisinin bir parçası olarak, net sıfır enerjili ve sıfır karbonlu binalar, 2050 yılına kadar tüm ekonomilerde bina inşaatının ana biçimi haline gelmeli. Net sıfır enerji veya sıfır karbon emisyonlu bina kavramlarının geniş çapta kabul görmüş bir standart tanımı yok. Ancak, tanımların ortak noktası şu: Sıfır enerji veya sıfır emisyon elde etmeyi hedefleyen, tüketilen enerjinin veya salınan karbonun yenilenebilir kaynaklar kullanılarak dengelendiği çok düşük enerjili binalar. (1)

Dünyanın dört bir yanındaki kuruluşlar, net sıfır bina alımını teşvik etmek ve hızlandırmak için geliştiriciler, finansman kuruluşları ve bina sakinleriyle birlikte çalışıyor. Advancing Net Zero (ANZ), World Green Building Council (WGBC) tarafından geliştirilen ve 2050 yılına kadar sektörün karbonsuzlaşmasına yönelik çalışan küresel bir program. Net sıfır karbonlu binaların aciliyetini vurgulayıp ulaşılabilirliğini teşvik etmek, bunları sunmak için endüstri kapasitesini oluşturacak araçlar, programlar ve kaynaklar geliştirmek ve Yeşil Bina Konseyleri ile birlikte çalışmak ana hedefleri arasında yer alıyor.

Bölgesel düzeydeki konseyler ise, belirli bölgesel zorluklara çözümler geliştirmek için projeler üzerinde iş birliği yapıyor. Asya-Pasifik bölgesi için geliştirilen Embodied Carbon Primer projesi, Avrupa’daki BUILD UPON2 projesi, Amerika’daki Cities Climate Action projesi gibi girişimler ile enerji verimli yenileme stratejileri geliştiriliyor. Net Zero Carbon Buildings Commitment; işletmeleri, organizasyonları, şehirleri, eyaletleri ve bölgeleri tanıyor, kendi portföylerinde yeni binaların 2030 yılına kadar net sıfır olmasını ve mevcut binalar dahil tüm binaların 2050 yılına kadar net sıfır olması için düzenlemelerin yapılmasını taahhüt ediyor.

Taahhütlerin yanı sıra kuruluşlar da net sıfıra yönelik çerçeveler geliştiriyor ve piyasa dönüşümünü sağlamak için birçok girişim yürütüyor. Örneğin, United Nations Economic Commission for Europe (UNECE), net sıfıra ulaşmak için verimlilik ve bütünsel tasarım yaklaşımına olan ihtiyacı vurgulayan Framework Guidelines for Energy Efficiency Standards in Buildings  projesini geliştirdi. (1)

The Star Garments Innovation Center

1990’lardaki başlangıcından bu yana Passive House Standartları, enerji verimli inşaatta dünyanın önde gelen girişimlerinden bir tanesi. Kar amacı gütmeyen kuruluş Passivhaus Trust tarafından verilen standart, binalarda yüksek düzeyde yalıtım ve hava sızdırmazlığı sağlayarak minimum yapay ısıtma ve soğutmaya ihtiyaç duymaları için teşvik ediyor. Sri Lanka’da konumlanan The Star Garments Innovation Center’ın eski binası, Passive House Standartları’na göre yenilenmiş projelerden biri. Tüm hazır giyim sektörü için küresel bir model olarak planlanan proje, sürdürülebilirlik, enerji verimliliği ve çalışan konforu için yeni bir çıta oluşturuyor.

Binayı yıkıp yeniden inşa etmek yerine yenilenmenin seçilmesiyle atık oluşumu, karbon emisyonları ve fosil yakıt kullanımının önüne geçilmiş. Yıllık enerji tüketimi, geleneksel “verimli” modern bir endüstriyel binaya kıyasla %60’in üzerinde azaltılmış.

Dış ısı ve nemin yaklaşık %70’inin binaya taze hava akışı yoluyla girmesini önlemek için duvar ve çatı yalıtımı, güneş koruyucu çift cam, uygun gölgeleme, ısı köprülerinin önlenmesi, iyileştirilmiş hava geçirmezlik, ısı ve nem geri kazanımlı havalandırma üniteleri gibi çözümler uygulanmış.

Etrafı saran ısı borusu sistemi, nem oranını korumaya yardımcı olmuş. Tasarım, çalışanların bol miktarda doğal ışık alarak, düşük nem ve filtrelenmiş temiz hava sağlayan, sıcaklıkları sabit 24°C civarında tutan bir çalışma alanında yıl boyunca konforun keyfini çıkarmasına olanak sağlamış.

Hava sızdırmazlığının kapsamlı bir şekilde test edilmesi ve devam eden enerji kullanımının uzaktan izlenmesi, bina enerji performansının nicel olarak doğrulanmasını sağlayarak, müşteri için öngörülen işletim maliyet tasarruflarının ve çalışanlar için konfor standartlarının kontrolüne imkân vermiş. (3)

Bir diğer önemli tanım olan karbon negatif bina (veya karbon pozitif) ise, ömrü boyunca operasyonel enerji kullanımı sırasında, inşaat malzemelerinin elde edilmesi, üretilmesi ve taşınması sırasında açığa çıkan gömülü karbon dahil, yaydığı karbondan daha fazla karbonu atmosferden uzaklaştıran binadır. (2)

Powerhouse Telemark

Norveç’in Porsgrunn şehrinde konumlanan Snøhetta tasarımı Powerhouse Telemark, karbon negatif projelerden biri. Oldukça iyi yalıtılmış bina, çatısında ve güney cephesinde yer alan fotovoltaik paneller sayesinde her yıl 256.000 kilovat enerji üretmeyi hedefliyor.

Fotoğraf: Ivar KvaalBu, inşaat, yıkım ve yapı malzemelerinin gömülü karbonu dahil olmak üzere 60 yıllık bir kullanım ömrü boyunca ofis tarafından tüketilen karbonu telafi etmek için yeterli miktarda yenilenebilir enerji yarattığı anlamına gelecek.

Fotoğraf: Ivar Kvaal

24 derece açılı dik çatısıyla ve eğik formuyla tanımlanabilir bir ifadeye sahip olan bina, fotovoltaik panellerin hasat edebileceği güneş enerjisi miktarını en üst düzeye çıkarmaya yardımcı oluyor ve içeride ışıkla dolu alanlar yaratıyor. Binanın derinliklerine ışık getiren pencerelerle birlikte, yapay aydınlatma mutlak minimumda kalıyor.

Fotoğraf: Ivar Kvaal

Cephe, güneş kırıcılığı sağlayan ahşap paneller ve Cembrit cephe panelleri ile kaplanmış. Taş yapıya benzer bir yoğunluk sağlamak için tercih edilen Cembrit ile termal ısının gün boyunca depolanması ve akşam saatlerinde mekânları yavaşça ısıtması hedeflenmiş. Yerin 350 metre altına kazılmış jeotermal kuyuları kullanan bir sistemle birlikte binayı pasif olarak ısıtmaya ve soğutmaya imkân vermiş.

Binada ofis alanları, bar ve resepsiyon alanı, ortak bir personel restoranı, çatı katı toplantı alanları ve bir çatı terası bulunuyor. Proje için gerekli beton miktarını azaltmak için bodrum katı tasarlanmamış. Esnek ofis alanları, kullanıcıların iş gücünü kolayca genişletmelerine veya küçültmelerine, özel veya ortak çalışma arasında geçiş yapmalarına olanak tanımış.

Küçük ve geleneksel kapalı çalışma alanları ise güneşe maruz kalan alanlardan uzakta, binanın düz cephesinde konumlandırılmış. Bu düzen, aşırı ısınmayı ve yapay soğutmaya olan bağımlılığı azaltmış.

İç mekânlarda %70’i geri dönüştürülmüş balık ağlarından yapılan yerel ahşap, alçıtaşı ve halı karolarından oluşan minimal bir malzeme paleti tercih edilmiş. Bu elemanların yanı sıra, üretiminde daha az enerji kullanılan ve geleneksel betondan daha az karbondioksit üreten bir beton türü kullanılmış. Mobilyalar ve sabit eşyalar, israfı azaltmak için ofis genelinde tutarlı ve standart hale getirilmiş. (4)

GlobalABC 2020 Küresel Durum Raporu Odakları-Direnç ve Adaptasyon İçin Soğutma

GlobalABC 2020 Küresel Durum Raporu Odakları-Sağlık ve Esenlik (Well Being)

GlobalABC 2020 Küresel Durum Raporu Odakları-Doğa Temelli Çözümler

GlobalABC 2020 Küresel Durum Raporu Odakları-Malzeme ve Döngüsel Ekonomi