Yapı Tasarım Yarışması 2021: Kentsel Alanda Yenilikçi Yaklaşımlar

YARIŞMANIN AMACI

ÇEİS, çimentonun inşaat projelerindeki kullanım alanlarına, şekline ve maliyetine ilişkin ön yargıları yıkmak, çimentonun estetik ve yenilikçi kullanımını teşvik etmek ve çimentonun yapılarda yenilikçi kullanımı arttıkça yaratacağı maliyet avantajını ortaya koymak için ulusal bir proje yarışması düzenlemektedir.

YARIŞMANIN TÜRÜ VE ŞEKLİ

Yarışma, öğrenci ve profesyonel olmak üzere iki ayrı kategoride düzenlenmektedir.

Türkiye Cumhuriyeti (TC) ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) vatandaşı olan, mühendislik ve tasarım alanlarında faaliyet gösteren profesyonellere ve TC ve KKTC hukukuna uygun kurulmuş üniversitelerin mühendislik ve mimarlık bölümlerinde okuyan öğrencilere hitap eder. Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarasına sahip olan Mavi Kart Kütüğü’ne kayıtlı vatandaşlar da yarışmaya katılabilmektedir.

YARIŞMANIN TEMASI

İki yılda bir farklı bir temayla düzenlenen yarışmanın 2021 yılı teması “Kentsel Alanda Yenilikçi Yaklaşımlar” olarak belirlenmiştir.

Çimento, beton ve farklı katkılarla elde edilen türevleri 150 yılı aşkın bir süredir yalnız Türkiye’de değil, dünyada da yapı üretiminde merkezde yer alarak en çok kullanılan malzeme topluluğunu oluşturuyor. Betonun çelikle birleştiğinde artan gücünün sağladığı sağlamlık potansiyelinin yanında, malzemenin kolay şekil alması, kolay ulaşılabilirliği, kolay işlenebilirliği, görece ekonomikliği, dünya savaşları sonrası başlayan ve sürekli artan bir ivmeyle günümüze kadar büyüyerek gelen kentlerin oluşmasında etkili oldu, oluyor.

Ancak hızın getirdiği negatif etkiler de oldu. Örneğin malzeme kentleşme ile o kadar bir arada ve hızla yaygınlaştı ki yaşadığımız ortamlardan hoşnutsuzluğumuzu dahi neredeyse tamamen onunla özdeşleştirdik. Hız aynı zamanda malzemenin yenilikçi kullanımları önünde de bir bariyer oluşturdu. Bugün bile halen, bu becerikli yapı malzemesinin sınırlarını, imkanlarını, yeni araştırmalarla farkına varılan üretim/uygulama hallerini, konvansiyonel üretim / kalıplama / karışım metotlarının ötesindeki denemeleri yeterince bilmiyor, yapılı çevrede çokça kullanmıyoruz. Ulaşılabilir, esnek, kolayca sağlamlaşabilme becerisinin avantajlarını, “alternatif” olanı üretmek amacı ve bakış açısıyla değerlendiremiyoruz. Heinz Isler’in kabukları, Robert Maillart’ın, Eduardo Torroja’nın, Pier Luigi Nervi’nin, Alvaro Siza’nın, Carlo Scarpa’nın betonarme ile yapılmış harika strüktürleri, bazıları neredeyse yüzyıl önce yapılmış olsa bile, bugün için halen ilham verici olmaya devam ediyor. Bu yapılardaki inceliği, kalıp cesaretini, benzersiz karışımları bulmak konusundaki isteği, malzeme ile oynarken cesaretlerini ve “yeni”ye duyulan heyecanın açığa çıkarabildiklerini hatırlamalıyız.

İçinden geçtiğimiz pandemi süreci, yaşadığımız ve yaşamaktan korktuğumuz depremler bir süredir insanlığın gündeminde olan doğa, sağlıklı yaşam, kentlerde yaşanabilirlik gibi kavramlar üzerine düşünmeyi, fikir geliştirmeyi, tavır alma zorunluluğunu acilleştirdi. Bu zorlu ve zorunlu hal, aynı zamanda yalnız betonarme için değil, yapı endüstrisinde kullandığımız tüm malzemeler için unutulanı hatırlama, teknolojinin eklediklerini fark etme / geliştirme, farklı kullanım senaryolarını keşfetme ve “yenilik için” bir potansiyel de taşımakta.

ÇEİS’in öncülüğünde ikincisi açılan Yapı Tasarım Yarışması, bu çok ihtiyacını duyduğumuz malzemenin sınırlarını genişletme, yeni üretim/uygulama şekilleri üzerine düşünme, malzemenin “alternatif” hallerini ve bu hallerin kamusal hayatta yapabilecekleri üzerine betonarme aracılığında ele alacak bir olanak sağlamayı amaçlıyor. Betonun doğasında taşıdığı poetik ve tektonik ikiliğinin yarattığı potansiyellerin, prekast ve kalıp, beton ve esneklik/değişebilirlik gibi birbirine zıt gibi algılanan hallerin birlikteliğinin tartışılmasını hedefliyor.

2021 yılında yarışmacılardan, kentin geçiş noktalarında karşımıza çıkan tanımsız, atıl veya kullanım karakteri tam oluşmamış yapıları (köprü altı, durak, üst geçit, alt geçit, metro girişi, trafo gibi) ve yakın çevrelerini yeniden düşünmeleri, iyileştirmeleri, işlevlendirmelerini istiyoruz. Bu yapıların, müşterek alanlar yaratmadaki konforunu yükseltecek, bekleme, buluşma, nefes alma gibi eylemlere imkan veren mekanlar olarak ele alınmalarını; önerinin yeni bir işlev öngörmesi, mevcut işlevleri iyileştirmesi veya bu işlevleri çeşitlendirmesini bekliyoruz. Seçilen yerin, malzemenin yenilikçi kullanımları ile daha iyiye dönüşümü yönünde fikir üretilirken, betonun/betonarmenin konvansiyonel kullanımlarına alternatif hallerini gösterecek tasarımlar elde etmeyi amaçlıyoruz.

Yarışma kapsamında katılımcılar; kent içinde atıl kalmış veya kullanım karakteri oluşmamış belirli yapılar seçmeli, bu yapılar için bulundukları yerin mekansal kalitesini artıracak, kentsel çevre içinde kimlik kazandıracak, buluş içeren çözümler aramalılar. Yere ve çevreye saygılı bir yaklaşımla yere ait bilgiyi bulur ve geliştirirken beton/betonarme malzeme teknolojisine yenilikçi bakışlar önermeliler. Tasarımlarını mevcut yapıya ek olarak düşünülebilecekleri gibi, mevcut “yer”e yeni bir yapı/kurgu da önerebilirler. Teslim edecekleri paftalarda, yer ve çevresine ait analizlerini sunmalı; yerin proje öncesi ve sonrasına ait hallerini aynı açıdan aktarmalı; malzemenin kullanımına dair önerdikleri çözümleri açıklamalılar.

Fikrin geliştirilmesi bağlamında üretilen çözümün birden çok noktaya uygulama yapılarak uyarlanabilirliğin tartışılması; ortaya çıkan mekanların açık-kapalı alan kullanımlarının ilişkisi, kriz anlarında dönüşebilme ve gelecekte yeni kullanımlara adapte edilebilme gibi yönlerden ele alınması; malzemenin rolü, kullanılma hali, hazırlanma ve uygulanma prosedürleri ve bu süreçlerdeki teknolojik ve tektonik performans beklentilerinin açıklanması da değerlendirme için önem taşır. Malzemenin üretim yöntemleri çevre dostu kullanımların ele alınması, önerilecek tasarımların yaşam döngüsünün, ihtiyaca göre dönüşebilme potansiyellerinin düşünülmesi gibi başlıklar da diğer önemli tasarım değerlendirme ölçütleri arasındadır.

DEĞERLENDİRME KRİTERLERİ

— Betonun tasarımda strüktürel malzeme ve ana kurucu malzeme olması,
— Malzemenin yenilikçi ve alternatif kullanımının önemsenmesi senaryolarının geliştirilmesi,
— Kamusal mekanda bir alanın işlevinin çeşitlendirilmesi veya atıl kalan alanların işlevlendirilmesi,
— Çevreye eleştirel bir yaklaşım geliştirilmesi, kentsel alanın eleştirel bir bakış açısıyla yorumlanması,
— Üretilen çözümün birden çok noktaya uygulama yapılarak uyarlanabilirliğin tartışılması,
— Önerinin yaratıcı ve ilham verici olması,
— Belirlenen sorunun, yapılan tasarım aracılığıyla bulundukları yerin mekansal kalitesini artıracak, kentsel çevre içinde kimlik kazandıracak, insana, doğaya ve yapılı çevreye saygılı ve iyimser bir bakış açısıyla ele alınması,
— Betonun “retrofit” potansiyelinin araştırılması,
— Malzemenin sanat ve zanaat ile buluşturulması, poetik ve tektonik özelliklerinin tartışılması,
— Malzemenin rolü, kullanılma hali, hazırlanma ve uygulanma prosedürleri ve bu süreçlerdeki performans beklentilerinin açıklanması.

TAKVİM

Yarışmayla ilgili önemli tarihleri buradan takip edebilirsiniz.

15 Şubat 2021 – Yarışma duyurusu
15 Şubat 2021 – Kayıtların açılması
14 Mart 2021 – Soru sormak için son gün
22 Mart 2021 – Cevapların internet sitesinde yayınlanması
22 Mart 2021 – Projelerin teslim sisteminin açılması
03 Haziran 2021 – Projelerin son teslim tarihi (“Tam Kapanma” sonrasında 17 Mayıs 2021 tarihi bu şekilde değiştirilmiştir)
07 Temmuz 2021 – Kazananların duyurulması (“Tam Kapanma” sonrasında 21 Haziran 2021 tarihi bu şekilde değiştirilmiştir)

ÖDÜLLER & YARIŞMA KÜNYESİ

PROFESYONEL KATEGORİSİNDE

BİRİNCİLİK ÖDÜLÜ 75.000 TL
İKİNCİLİK ÖDÜLÜ 45.000 TL
ÜÇÜNCÜLÜK ÖDÜLÜ 25.000TL
MANSİYON ÖDÜLÜ (4 ADET) 15.000TL

ÖĞRENCİ KATEGORİSİNDE

BİRİNCİLİK ÖDÜLÜ 25.000TL
İKİNCİLİK ÖDÜLÜ 20.000TL
ÜÇÜNCÜLÜK ÖDÜLÜ 15.000TL
MANSİYON ÖDÜLÜ (4 ADET) 7.500TL

Yarışmayı Düzenleyen Kurum:
Çimento Endüstrisi İşverenleri Sendikası (ÇEİS)
Adres: Köybaşı Caddesi No: 40 34464 Yeniköy
Sarıyer / İSTANBUL
Web: ceis.org.tr