Arafta Bir Beyoğlu

Üç yıl süren kapsamlı bir araştırma projesinin sonuç ürünü olan "Arafta bir Beyoğlu" çevrim içi sergisi, İstanbul’un önemli tarihi merkezlerinden biri olan Beyoğlu’nun zaman içindeki sosyo-mekânsal dönüşümünü farklı dönemlere ayırarak ele alıyor. 

İstanbul’un önemli tarihi ve kültürel merkezlerinden Beyoğlu’nun zaman içindeki sosyo-mekânsal dönüşümünü araştıran “Tarihi Kent Merkezlerinin Yeniden Yapılanmasında Belirleyici Faktörler ve Olası Senaryolar: Beyoğlu Örneği” adlı araştırma projesi üç yıl süren yoğun çalışmanın sonunda tamamlandı. Başkanlığını Prof. Dr. Asuman Türkün’ün üstlendiği araştırma ekibinde araştırmacılar Aslı Sarıoğlu ve Dr. Çağrı Çarıkçı’nın yanı sıra bursiyerler Çiğdem İbişoğlu, Elif Kırpık, Gökçe Uzgören ve Reycan Çetin görev aldı. TÜBİTAK desteğiyle yürütülen projenin sonuçlarının aktarıldığı “Arafta Bir Beyoğlu” adlı çevrim içi sergi de ziyarete açıldı.

Beyoğlu gibi “çeşitlilikle” anılan bir bölgenin, son dönemlerde yaşanan aşırı turistikleşme ve emlak değerlerinin hızla yükselmesi sonucunda giderek sıkıcı bir tekdüzeliğe doğru evrildiğini belirten Prof. Dr. Asuman Türkün, bu sürecin dinamiklerini ortaya çıkarmak amacıyla 2018 yılında başladıkları araştırma projesini 2021 yılı başında tamamlayarak TÜBİTAK’a teslim ettiklerini ifade etti. Araştırmanın başında, sonuçları kamuoyu ile paylaşmak amacıyla bir çalıştay ve kapsamlı bir sergi planlandığını anlatan Türkün, pandemi koşullarında kapalı alanda bir sergi düzenlemenin sakıncaları nedeniyle çevrim içi bir sergiye karar verildiğini belirtti.

www.araftabirbeyoglu.com adresinde ziyarete açılan çevrim içi sergide araştırmada elde edilen sonuçlardan derlenen bir seçki paylaşılıyor. Kronolojik bir çalışma olan Tarih İçinde Beyoğlu bölümü ise site ziyaretçilerinin katkıları ve görüşleriyle zenginleşecek bir taslak olarak hazırlandı. Web sitesinde bulunan iletişim formu aracılığıyla kişiler, araştırma ekibine ulaşılabiliyor. Aynı zamanda araştırma sonuçlarından yola çıkarak hazırlanacak kitap için de çalışmalar sürüyor.

Beyoğlu’yla ilgili yazılı kaynakların neredeyse tamamına ulaşılarak literatür taraması yapılan araştırma kapsamında, bölgedeki tüm binalar tek tek ziyaret edilerek kullanım özelliklerine göre sınıflandırıldı ve haritalandı. Yine bölgede yaşayanlar ve çalışanlarla yüz yüze anket ve derinlemesine görüşmeler yapıldı. Bu görüşmelerde Beyoğlu’nun kimlik özellikleri ve bu özelliklerin sürekliliğini ve kalıcılığını sağlayan unsurlar tespit edildi.

Çevrim içi sergide yer alan kronolojik çalışmanın editörlüğünü Eda Yiğit, Beyoğlu sokaklarında fotoğraf çekimlerini Orhan Cem Çetin, BUM Atölye ekibi olarak gerçekleştirdi. Çevrim içi serginin teknik altyapısını ise E-Konsept’ten Nuray Ekin ve Taci Karan hazırladı.

Beyoğlu’nu Beyoğlu Yapan 5 Özellik

Araştırmanın sonucunda Beyoğlu’nun hikâyesini aktarmakta izlenebilecek beş ana hattın ortaya çıktığını belirten Prof. Dr. Asuman Türkün şu görüşleri paylaştı:

“Görüşmelerden gelen bilgilerden süzülerek elde edilen bu ana hatlar, farklı dönemler içindeki değişimlerin nasıl gerçekleştiğini görmek açısından yararlı oldu. Çevrim içi sergide bu ana hatların izlerini sürüyoruz. Bize göre esas korunması gereken, Beyoğlu’nu her dönem farklı kesimlerin buluşma, karşılaşma ve çoğalma ‘yeri’ haline getiren özellikleridir. Araştırma projesinden doğan Arafta Beyoğlu isimli çevrim içi sergi, bu çoklu ve katmanlı hikâyelerin ve anıların izini sürerken farklı dönemlerin önemli etkiye sahip olaylarını, mekânlarını ve anlatılarını bir araya getirip, zamanın ve mekânın ruhunu yakalamaya çalışıyor.”

Beyoğlu’nun Tarihsel Belleği Ve Özgün 5 Kimlik Özelliği:

• Gelenekler ve Aidiyet: Tanışıklık, müdavimlik, öğrenme
• Ekosistem Olarak Beyoğlu: Birbirine bağlı yaşayan ve gelişen bir sistemler bütünü olarak Beyoğlu
• Zanaatların ve Esnaflığın Aktarılması: Usta-çırak ilişkisi, esnaflık adabı, esnaf ilişkileri, zanaat üretimi-satış ilişkileri
• Çeşitlilik: Farklı sınıfsal konumlar. Cinsel, etnik ve dinsel kimlikler. Dayanışma ve çatışma pratikleri
• Toplumsal Hareketler: Direnç alanları ve pratikleri