Lamine Ahşap Rehberi 01: Çapraz Lamine Ahşap – CLT

Avrupa'da popüler olan ve giderek dünyanın geri kalanında da dikkat çeken lamine ahşap çeşitleri dayanımı, görünümü, işlenebilirliği ve sürdürülebilirliği ile öne çıkıyor.

Lamine ahşap sistemlerine olan ilginin ve talebin dünya çapında artması, geleneksel yöntemlerin yaygınlaşmasının yanı sıra bu yöntemlerin alternatiflerinin/geliştirilmiş versiyonlarının ya da tamamen yeni sistemlerin keşfedilmesinin önünü açıyor. Bu yazı serisi, lamine ahşap türlerinin üretim metotları, maliyetleri, gerekli işgücü, birbirlerinden farkları, bu farkların avantaja veya dezavantaja dönüştüğü noktalar üzerinden açıklamak amacı taşıyor.

Yazı serisinin birinci bölümü geleneksel ve gelişmiş geleneksel kategorisine dahil edebileceğimiz  CLT (cross laminated timber, çapraz lamine ahşap) malzemesinin özellikleri ve karşılaştırmasını içeriyor.

Çapraz Lamine Ahşap (Cross Laminated Timber – CLT)

İlk olarak İsviçre’de icat edilen çapraz lamine ahşap, 1990’larda Avusturya’da daha da geliştirildi. Genel lamine ahşaptan farklı olarak, CLT üretimi sırasında levhalar istenen kalınlığa ulaşılana kadar birbirine dik  katmanlar halinde istifleniyor, bu da her iki yönde yapısal sertlik sağlıyor, çekme ve basınç dayanımına sahip. Genellikle üç, beş veya yedi -simetrik stabilitenin sağlanması adına tek sayılar- katman bulunuyor. Katmanlar yapıştırma işleminin ardından sıkıştırılıyor ve kurumaya bırakılıyor. Temelde 2,4-4,0 m yüksekliğe ve 12,0 m genişliğe kadar muazzam boyutlara ulaşabilen levhalar üretilebiliyor.

Avantajlar

• Güçlü ve stabildir ve işlem görmemiş ahşabın doğasında bulunan tutarsızlıkların üstesinden geliniyor.
• Projenin ölçülendirmesine göre prefabrik olarak üretilebiliyor. Tasarımda zaman harcandıkça şantiye süresi kısalıyor, iyi planlanma gerekiyor.
• Malzeme ve işçilik maliyeti geleneksel çelik ve betondan daha düşük olabiliyor. Tasarruf, beton ve çelik karşılaştırıldığında %10-15 arasında değişebiliyor. Malzeme daha hafif olduğundan daha küçük temeller kullanılabiliyor.
• Yenilenebilirlik ve düşük karbon salımı nedeniyle çevre dostu.
• Dış yüzeyini sürülen transparan yalıtım katmanı ile su ile temas eden yüzeylerde de kullanılabiliyor.
• En çok tercih edilen yöntem olması sebebiyle kolay ulaşılabiliyor.

Dezavantajlar

• Sınırlı oranda açıklık geçilebiliyor, bu nedenle elektrik ve sıhhi tesisat imalatında maliyet artışları yaşanabiliyor.
• Üretici azlığı sebebiyle malzeme taşıma maliyetleri yer yer daha yüksek olabilir.
• Üretimi tamamlandıktan sonra değişim yapması zor, kendi devamlılığı açısından sürdürülebilirliğini negatif etkiliyor.
• Geleneksel yöntemlerde uygulama ücreti en yüksek olanlardan birisi.

Örnek Yapılar

Ahşaptan Dalgalı Bir Yaya Köprüsü: Drift Bridge

Maggie’s Oldham Kanserle Mücadele Merkezi

David Brownlow Tiyatrosu