Resmi Mimariyle Bütünleştiren Sanat Adamı

Bu yıl, dünyaca ünlü Türk ressam ve şairimiz Bedri Rahmi Eyüboğlu'nun doğumunun 100. yılı kutlanıyor.

11 Ocak’ta New York’taki Türkevi’nde “Doğumunun Yüzüncü Yılında Bedri Rahmi Eyüboğlu” sergisi ile başlayan kutlamalar, yıl boyunca Paris, Kıbrıs, Bodrum ve İstanbul’da düzenlenecek çeşitli etkinlikler, yayınlar ve gençlere yönelik yarışmalarla devam edecek.

Bedri Rahmi Eyüboğlu, ressam, şair, yazar, öğretmen, mozaik sanatçısı, heykeltraş, yazmacı, seramikçi ve vitraycı kişiliği ile dünyada büyük yankı uyandıran sayısız esere imzasını attı. Yaşamı boyunca yaptığı bu eserlerle resmi mimariye sokmaya çalışan Bedri Rahmi’nin, ülkemizde birçok önemli yapının duvarları onun resimleri ve panoları ile süslü.

Eserleri ve Başarıları…

1929 yılında İstanbul Güzel Sanatlar Akademisi Resim Bölümü’nde başlayan eğitimini Paris’e giderek devam ettirdi. Burada ünlü ressamların eserlerinden esinlenerek, ressamlığını farklı bir boyuta taşıdı.

31 Ekim 1942 tarihinde açılan 4. Devlet Resim ve Heykel Sergisi’nde ikincilik ödülünü kazandı. İlk duvar resimlerini, 1943 yılında Ortaköy Lido Yüzme Havuzu için gerçekleştirdi. 1946 yılında, Ankara Büyük Tiyatro’nun (operanın) girişindeki kapıların üstüne ikinci duvar çalışmasını yaptı. 1946 yılı Kasım ayında UNESCO’nun Paris’te düzenlediği uluslararası sergiye gönderilen resimleri ile oldukça ilgi çekti.

1950 yılında, Ankara Dil Tarih ve Coğrafya Fakültesi’nde 150 resimden oluşan “Retrospektif” sergisi düzenledi. Bu yıllarda, Bizans mozaikleriyle ilgilenmeye başladı ve Kariye Cami düzenlemesini yaptı. 1951 yılında, “Küçük Sahne”yi süsledi. Bu tarihe kadar boya ile mozaik dokusunda resimler yapan Eyüboğlu, 1954 yılında “Türk Tepsisi” adlı motifi ile Steuben Glass adlı bir firmanın düzenlemiş olduğu yarışmada ödül kazandı ve motif kristale oyularak teşhir edildi.

1954-1957 yılları arasında Hilton ve Divan Otelleri ve KLM İstanbul Merkezi’ndeki panoları yaptı. Yaptığı eserlerle oldukça ilgi çeken Bedri Rahmi Eyüboğlu, Yugoslovya ve Hollanda hükümetleri tarafından davet edildi ve 1955 yılında TBMM Binası’na konulacak resimleri seçecek kurulun başına getirildi. 1956 yılında da Sao Paulo Bienali’nde onur ödülü aldı.

Brüksel Sergisi’ndeki Türk pavyonuna yaptığı pano

1958 yılında Uluslararası Brüksel Sergisi’ndeki Türk pavyonuna yaptığı 227 metrekarelik çalışmasıyla altın madalya aldı. 1959 yılında, Paris’te Nato Merkezi’ne 50 metrekarelik bir pano hazırladı.

1961 yılında Amerika’ya giderek, zengin renklerle soyut biçimlere yöneldi. Çalışmalarında plastik tutkal – plastik boyalar – kum – talaş ve buruşturulmuş Japon kağıdı kullanarak, görülmedik, bilinmedik renkler bulabilmek için denemeler yaptı. Çalışmaları ile kendisinin de kabul ettiği gibi “Amerika Dönemi” sanatına başka bir boyut kazandırdı. University of California at Berkley’de iki yıl misafir profesörlük yaptı.

1963-1964 yıllarında Vakko Fabrikası, Karaköy Tatlıcılar, Manifaturacılar Çarşısı panoları yanında çeşitli malzemeleri denedi. Son panosu Etap Oteli girişindeki “Güvercinler” oldu.

1970 yılında, yeniden toplumsal içeriği ağır basan resimler yaptı. 1972 yılında ise, 33’üncü Devlet Resim ve Heykel Sergisi´nde birincilik ödülü aldı. 21 Eylül 1975 tarihinde yaşama veda etti.

Ölümünden bir yıl sonra Ankara’da “Yaşayan Bedri Rahmi” adıyla Bedri Rahmi adına bir sergi düzenlendi. Aynı yıl içerisinde İstanbul’da Güzel Sanatlar Akademisi’nde adına düzenlenen bir sergi ile anıldı. 1984 yılında ise yine İstanbul’da “Bedi Rahmi – Her Dönemden” adlı toplu sergisi ile hayranlarının beğenisini topladı. 2008’de hayatını anlatan “Gözleri Anadolu’yu Gören Adam” adlı belgesel film çekildi.

2009 yılında Türkiye’nin ilk Bedri Rahmi Eyüboğlu müzesi Çorum iline bağlı İskilip İlçesi’nde açıldı. İskilipliler, 1942 yılında sanatçının yaptığı iki haftalık İskilip gezisinin anısına müze açtılar.

Eserlerinden Bazı Örnekler

Mozaikleri:

Senelere göre duvar resmi ve mozaik çalışmaları:

1955 Marmara Oteli Ankara
1956/1957 4.Levent Konutları
1957 Brüksel Uluslararası Sergide Türk Pavyonu’na Yapılan Pano
1958 Nato Merkezi’ne Yapılan Pano
1959 Samatya Hastanesi’ne Pano
1959 Efes Oteli İzmir
1960/1961 ABD Karmel Kellogs Malikanesi’ne Yapılan 2 Pano
1962/1963 İstanbul Manifaturacılar Sitesi

Heykelleri:

– Karaköy Tatlıcılar Hanı
– Vakko Fabrikası Etap / İstanbul
– Etap Oteli/ İstanbul
– Divan Oteli Panosu

Vitray Eseri:

Almanya Bonn T.C. Büyükelçiliği’nin bir duvarına yaptığı beton – kalın cam karışımı vitray. Bu uygulamanın dünyada benzeri bulunmuyor.