Kömür ve Çelikten Kültür Endüstrisine Bir Dönüşüm Hikayesi: Ruhr Bölgesi

Ruhr Bölgesi Avrupa'daki en yoğun nüfusa sahip 5 bölgeden biri.

Sahip olduğu kömür yatakları nedeniyle Endüstri Devrimi’nden 1990’lara kadar bir sanayi bölgesi olarak öne çıkan Ruhr, son 10 yıl içerisinde kentsel vizyonunu hizmet ve kültür odaklı bir metropol olarak kurgulamış. Bu kentsel vizyon doğrultusunda başta endüstriyel kültür mirası olmak üzere Emscher Doğa Parkı ile ekolojik niteliklerini de ön plana çıkararak bilim, teknoloji ve kültür kenti olmayı amaçlıyor.

Bölgenin kısaca tarihçesine bakıldığında zengin taş kömürü yatakları ve çelikhaneleri nedeniyle 19. yy’ın başlarından itibaren Ruhr, dünyanın dört bir yanından işçileri kendine çeken önemli bir sanayi bölgesiydi. 1960’lı yıllarda ise madencilikle sanayiden elde edilen karın gittikçe azalması bölgede büyük yapısal değişimlere yol açtı.

18. yy’ın başlarında Ruhr Bölgesi

Bölgenin ekonomik ve sosyal açıdan çöküşünü engellemek için ilk olarak 1963 yılında Bochum Ruhr Üniversitesi kuruldu. Kısa zamanda bölgeyi önemli bir bilim ve araştırma merkezi haline getiren bu yatırım, bilim, hizmet ve teknoloji bölgesi olma yönündeki çalışmaların ilk etabını oluşturuyor.

Yüzlerce müze, tiyatro, konser alanı, sanayi anıtı ile her sene yaklaşık 10 milyon turiste ev sahipliği yapan Ruhr Bölgesi’nin hedeflediği vizyon doğrultusunda ilk kazanımı ise “Kültür ile Değişim – Değişim ile Kültür” sloganıyla Essen Ruhr Metropolü’nü temsilen 2010 Kültür Başkenti olarak seçilmesi oldu.

Ruhr Bölgesi

Ruhr Bölgesi’nde görkemli tarihi yapılara rastlamak biraz güç ancak son dönemde bölgenin yükselen yıldızı ile birlikte dünyaca ünlü mimarların elinden çıkan yapıların sayısı artıyor. 1990’lı yıllarda gerçekleştirilen ve 1. sınıf bir mimari buluşma olan IBA Emscher Park Uluslararası Yapı Fuarı, 100’den fazla projenin geliştirilmesine olanak vererek bölgenin mimari niteliğine ve kentsel kalitesine büyük katkı sağlamış.


Emscher Lanschaftspark 2010 Projesi Masterplanı

Emscher Lanschaftspark 2010 Projesi Masterplanı

Ruhr’un vizyonundaki bu keskin dönüşümü anlatırken bölgenin kuşkusuz ki en önemli kentsel projesi olan IBA Emscher Park’ın kısa tarihçesine de değinmek gerekiyor.

Ren Nehri’nin kollarından biri olan ve bölgeden geçen Emscher Nehri’nden adını alan projenin ilk aşamasında kanalizasyon olarak kullanılan nehrin temizlenmesi, ekolojik alanların niteliklerinin geri kazandırılması, rekreasyon alanlarının oluşturulması yer alıyor.

   
Duisburg-Nord Landschaftspark                                 IBA Emscher Parkı

Proje için düzenlenen mimari yarışmalar kapsamında gerçekleştirilen çalışmalar peyzaj düzenlemelerini, gezinti kanallarının ve yaya yollarının geliştirilmesini, işçi konutlarının modernizasyonunu, yeni kamusal alanların oluşturulmasını, tarihi, teknolojik ve mimari sürekliliğin sağlanmasını içeriyor. Emscher Parkı (Emscher Landschaftspark 2010 Masterplan)’nın proje koordinatörlüğünü ise Michael Schwarze-Rodrian üstlenmiş.

IBA Emscher Parkı’nda birçok kompleks ve yapı, farklı kullanım özellikleri ve konseptleriyle öne çıkıyor. Bu kompleksler Kuzey Duisburg Parkı, Zollverein Kömür İşletmesi, Oberhausen Altenberg Çinko Fabrikası. Bölgedeki tek yapılar ise Mülheim an der Ruhr Wassenturm Su Kulesi, Jahrhunderthalle-Bochum, Oberhausen Gaz Deposu ve Bochum Maden Müzesi.