‘Çılgın ama muhteşem’ kanal projesi analizi

Financial Times gazetesinde yayımlanan bir haber analiz yazısında, hükümetin Karadeniz ile Marmara arasında yapmayı planladığı kanal projesi incelendi.

Böyle bir kanal sayesinde Türkiye’nin ticari başkenti olan İstanbul halkının geceleri daha rahat uyuyacağının belirtildiği yazıda, aradan haftalar geçmesine karşın projenin detaylandırılmadığı ve ne denli ciddi olduğunun sorgulandığı kaydedildi.

Gazetenin taşımacılık muhabiri Robert Wright imzasıyla yayımlanan yazıda, “Başbakan Recep Tayyip Erdoğan bile 12 haziran genel seçimlerinden önce projeyi açıkladığında buna ‘çılgın ve muhteşem’ proje dedi” ifadesine yer verdi.

Cenevre merkezli deniz taşımacılığı alanında faaliyet gösteren “Riverlake Shipping” şirketinin araştırmadan sorunmlu uzmanı Luis Mateus planların henüz çok erken aşamada olduğunu söyledi. Mateus, “Sanırım inşa edilmesine daha 10 yıl var” dedi.

Gazete, planı desetekleyen mimar Ahmet Vefik Alp’in bile bu ve bunun gibi büyük altyapı projelerinin ciddi sorunlar yarattığını söylediğini belirtti.

Alp, “Hükümet tarafından doğru bir şekilde ele alınmadığı takdirde, bu projeler çok riskli olabilir” dedi. Erdoğan’ın 27 nisanda yaptığı açıklamada kanalın 45-50 km boyunda olup İstanbul’un batısında yer alacağını ve 150 m genişliğinde ve 25 m derinliğinde olacağını söylediğini hatırlatan gazete, “güzergah gibi temel konular hakkında bilgi verilmedi” diye yazdı.

Hükümetin bölgede emlak fiyatlarını etkilemekten kaçınmak amacıyla güzergah konusunda kesin bilgi verilmediğini sölediğini belirten FT, ancak kanal konusunda kötümser olan kişilerin projenin yeteri kadar geliştirilmemiş olup seçim öncesine yetiştilmek amacıyla hızla bir şekilde hazırlandığını savunduklarını kaydetti.

Kanalın şüphesiz bazı avantajlarının olduğunun belirtilidiği yazıda, “Boğazı kullanan gemi sayısına uygulanan kısıtlamalar ve arada sırada da olsa sis sırasında uygulanan yasak nedeniyle şilepler Boğaz’dan geçebilmek için günlerce sırada bekliyorlar” diye yazdı.

Ancak Prof Alp’in, Karadeniz’in güneye doğru güçlü akıntıya yol açan daha yüksek su seviyesine karşı nasıl bir önlem alınacağı konusunda çok az bilgi verildiğine dikkat çektiğini kaydeden gazete, “Bazı gözlemciler Karadeniz’in şu anda gaz tutan ölü ve daha az oksijen içeren katmanlarına müdahele edilmesi halinde, kanalın toksik hidrojen sülfat gazı salabileceğine dair spekülasyonlarda bulunuyorlar” diye yazdı.

ABD’li gemicilik şirketi ‘Compass Maritime’dan Basil Karatzas, kanal konusunda Türkiye’nin hassas bir denge tutturması gerektiğine dikkat çekti.

Karatzas, “Geçiş ücreti inşaat masraflarını karişılayacak kadar yüksek olmalı, ama Karadeniz’den Akdeniz’e petrol nakledecek bir petrol boru hattı inşa edilmesini teşvik edecek kadar da yüksek olmamalı” dedi.