Bir zamanlar Çarşı Pazar İstanbul

İstanbul Ticaret Odası (İTO), prestij yayınlarıyla sosyal ve kültürel hayata hizmet etmenin yanı sıra, yıllar önce negatif filmlerle çekilen günlük yaşama dair fotoğrafları da tozlu raflardan kitaplara taşıyor.

İTO’nun okuyucuyla buluşturduğu “Çarşı-Pazar İstanbul” kitabı, son 40 yılda İstanbul’un merkezi yerleri ve sokak aralarında çekilen siyah-beyaz ve renkli fotoğraflardan oluşuyor.

Fotoğraflar gazeteci Kadir Can’ın objektifinden yansıyarak albüm haline geldi. “Çarşı-Pazar İstanbul”, Kadir Can’ın İTO için hazırladığı ikinci çalışma. Daha önce çeşitli İstanbul fotoğraflarını “Yaşayıp Unuttuğumuz İstanbul” adlı büyük ilgi gören esere taşıyan Kadir Can, bu çalışmasıyla da son 40 yılın alışveriş kültürünü gözler önüne seriyor.

Kitap o günleri yaşayanlar için nostalji, artık internet üzerinden alışveriş yapan genç nesiller için de İstanbul’un nereden nereye geldiğinin en güzel belgesi.

Toptan satışların yapıldığı haliç kıyısındaki sebze meyve hali, Topkapı’daki kavun karpuz hali, işportadan aldığı kıyafetleri cami avlusu ya da dolap içinde prova edenler, Eminönü’nde gazete kağıdına sarılarak satılan sakatatlar, her bayram öncesi meydanları dolduran ama sonradan teknolojiye yenilen kartpostallar ve çok daha fazlası bu kitapta toplandı.

MEZBAHAYDI KONGRE MERKEZİ OLDU
Kitaptaki en ilginç fotoğraflardan biri küçük ve büyükbaş hayvanların kesimi için yapılan ve sonra kültür ve kongre merkezi olan Sütlüce Mezbahası. Mezbahanın karşısındaki canlı hayvan borsasında yapılan satışların ardından kesilen hayvanların etleri o zamanlar İstanbul’a dağıtılırdı. Mezbaha 70 yıl İstanbul’a hizmet ettikten sonra kongre ve kültür merkezi oldu.

BİTPAZARINDA HERŞEY KAPIŞ KAPIŞ
Kitapta yer alan ve bugün büyük binaların ve iş merkezlerinin yükseldiği Topkapı’da 1984 yılında çekilen fotoğraf ise bitpazarına ait. Topkapı otogarının yanı başındaki bitpazarında her şeyin yenisini de eskisini de kitapta bulmak mümkündü. Otogarın taşınmasından sonra bitpazarı da tarihteki yerini aldı.

EDİRNEKAPI’NIN ÜNLÜ AT PAZARI
Vatan Caddesi ile Edirnekapı arasında kurulan her iki yanı atlar, arabalar ve koşumcularla dolu atpazarı zamanında büyük ilgi görürdü. 1974 yılında çekilen siyah beyaz fotoğraf tek atlı arabayla sebze satanların, çift atlı arabayla yük taşıyanların, Adalar’da faytonculuk yapan ya da çiftçilikle uğraşanların uğrak yeri olduğunu gösteriyor.

KALAYLANAN KAZANLAR
1984’te çekilen siyah beyaz bir başka fotoğrafta artık kaybolmaya yüz tutmuş bir meslek olan kalaycılığı bugüne taşıyor. Her mahalle arasında dolaşarak kap kacağa kalay yapan ustalar da bu fotoğraflarla birlikte tarih olup gidiyor.

FOTOĞRAFÇILIĞA ÖMRÜNÜ VERDİ
“Çarşı-Pazar İstanbul” kitabının yazarı Kadir Can, 1951’de Büyükada’da doğdu. Gazeteciliğe foto muhabiri olarak 1971’de Günaydın Gazetesi’nde başlayan Can, daha sonra Hürriyet, Cumhuriyet, Güneş ve Sabah Gazetesi ile Atlas ve Gezi dergilerinde görev yaptı. 1986’dan beri Fransız Sipa Press Ajansı’nın Türkiye muhabirlerinden biri olarak çalışıyor. Fotoğraflarının bazıları Time, Paris-Macht, Newsweek ve Stern gibi dergi ve gazetelerde kullanıldı. Yurtiçi ve yurtdışında katıldığı yarışmalarda 22 ödül kazandı. Kadir Can’ın İTO’nun prestij yayınları için hazırladığı “Yaşayıp Unuttuğumuz İstanbul” kitabı da bulunuyor.