ARKIV’den Seçtiklerimiz – Çanakkale

Türkiye'nin Mimarlık Arşiv'i ARKİV'de yer alan inşaatı tamamlanmış projelerden oluşturduğumuz seçkide bu seferki durağımız Çanakkale.

B2 Evi (Mimarlar ve Han Tümertekin-2001)

Mimarlar ve Han Tümertekin ofisinin tasarladığı B2 Evi, 2004 yılında Ağa Han Mimarlık Ödülü’nü kazandı.

“B2 Evi, Ayvacık dolaylarında, 450 nüfusluk küçük bir köy olan Büyükhüsun’da yer alıyor ve nüfusun çoğu tarımla geçiniyor. Yalın bir dikdörtgen kütleden oluşan ve büyük bir teras üzerine konumlanan ev, köyün güneydoğu sınırının hemen dışındadır. Bir tarafta açıkça modern ve çevredeki köylerin geleneksel evlerinden çok farklı olan ev, diğer taraftan yerel malzemeleri ve yapım tekniklerini kullanarak, mimari dilde bir anlaşma sağlamış. Burası yalın bir barınağın, doğanın varolduğu ve kucaklandığı bir mekana dönüştüğü yer.”

Mimar Han Tümertekin’in, kuzeyden güneye 7 m uzunluğundaki üçgen şeklindeki arsada teraslamalar yapması da yine yerel tekniklerden biridir. Arsa, aralarında 1,3 m yükseklik farkı bulunan 2 platoya bölünmüş. Bunlardan biri üzerinde evin bulunduğu dikdörtgen şeklindeki parça, diğeri de evin arkasında kalan üçgen şeklindeki bahçe. Çevredeki yerel evler gibi B2 Evi de dağın eteğine oturtulmuş. Ama yerel evlerdekinin tersine B2 Evi’nin çevresinde bahçe duvarları yok. Bunun sonucunda da arsa, çevre peyzajı tarafından içeri çekilmiş olsa da ev kaide üzerinde duran bir heykeli andırıyor.

“Evin sahipleri hem inşaat maliyetlerini kontrol altında tutmak için hem de çok fazla bakım gerektirmeyecek pratik bir yapı olması için evin ölçeğine kısıtlamalar getirmişlerdir. O nedenle program basittir: Zemin kat, büyük bir oturma odasının hakimiyetindedir, üst katta ise yatak odaları vardır. İki kat arasında bağlantı ahşap ve çelikten yapılmış bir merdivenle sağlanıyor. Ana mekanların yalınlığı ve doğayla iç içe olabilmeleri, yarı-açık mekanlarla sağlanmış. Bu mekanlar içinde banyo, küçük bir mutfak, çamaşırlık ve deponun bulunduğu bir çekirdeğin 1.2 m derinliğindeki duvarı tarafından oluşturulmuştur. Evin bütün dış mekanları, evin birer parçası.”

Sinema Amnesia (Bilge Kalfa-2010)

Sinema Amnesia, Turner Prize sahibi sanatçı Mark Wallinger’ın Çanakkale’de hayata geçirdiği bir iş, işin mimari tasarımı ise Bilge Kalfa’ya ait.

“Hafıza üzerine sorular soran iş için önerilen cephe ise tamamen paslı gemi hurdasından oluşuyor. Yapı 3 günde kurulabilecek şekilde tasarlanmış olup, içine girildiğinde her gün bir gün önceyi izleyebiliyorsunuz.”

Komers Evi (Bilgin Mimarlık İnşaat Ltd.-1999)

İhsan Bilgin’in tarafından tasarlanan Komers Evi Behramkale – Yeşil Liman’da bulunuyor.

Lâpseki Hükümet Konağı (BBDM-2018)

Lâpseki Hükümet Konağı, 2014 yılında Lâpseki Kaymakamlığı tarafından düzenlenen ön seçimli mimari proje yarışması ile projesi elde edilmiş ve 2018 yılında hizmete girmiş yerel ölçekte bir kamu yönetim yapısıdır.

“Tasarım, mimaride anonim ve sıradan (ordinary) olanın gücünü vurgulamakta ve parsel ölçeğinde tanıdık öğelerin bir araya gelme mantığına dayanmaktadır. Küçük bir sahil yerleşimi olan Lâpseki’nin kentsel yapı stokunun düşeyde ve yataydaki ölçeği yapının mimarisinde belirleyici unsurdur. Aynı zamanda, merkezin yereldeki temsili olan bir kamu yönetim yapısında söz konusu yaklaşım özellikle tercih edilmiştir. Bu tercih bir anlamda, daha insancıl bir yönetim anlayışının mekânsal karşılığı olarak değerlendirilmiştir.”

“Mimarlıkta tanıdık ve sıradan olan (form, kompozisyon, malzeme, cephe kurgusu, vb.) ile rastlantısal kurgu ve sekansiyel algının ilişkisini önceleyen tasarım yaklaşımı, söz konusu yapı tipolojisine ülke genelinde atfedilen klişe anlamları (anıtsallık, simgesellik, temsil, tarihsici yorum, vb.) yerin ölçeği bağlamında sorgulayan bir anlayış üzerine kuruludur.”

Sedat Gürel Evi (Sedat Gürel-1971)

Sedat Gürel’in kendisi ve eşi Güzin Gürel için tasarladığı, Çanakkale’de bulunan Sedat Gürel Evi, 1989’da Ağa Han Ödülü’ne layık görüldü.

Porta Caeli Şaraphane ve Konukevi İç Mekan Projesi (CM Mimarlık-2015)

Porta Caeli Şaraphane ve Konukevi İç Mekan Projesi CM Mimarlık’a ait, toplamda 16.000 metrekare alana sahip Porta Caeli Şaraphane ve Konukevi çok çeşitli teknik ve mekansal ihtiyaçlara cevap veren bir yapı.

“Bir şarap üretim tesisi, tüm imalathaneler, fabrikalar gibi var oluşunu en iyi ve doğru şekilde karşılamak üzere tasarlanmalı. Bize düşen görev, söz konusu imalata dayalı organik işleyişi aksatmayacak biçimde tasarlamaya gayret etmekti. Yaklaşık 16.000 metrekarelik yapı, imalat ve depolama kısımları yanı sıra buna servis veren laboratuvarlar, ofisler gibi yan programları da barındırıyor. İlaveten 25 odalı bir konukevi ve buna hizmet veren yeme-içme de dahil muhtelif servisler ile spesifik bir spa programı da bulunuyor.”

“İmalat kısmında strüktürü (betonarme) olabildiğince çıplak görüp, ihtiyaç noktasında sıvıya ve hareketli modüllerin darbesine dayanıklı malzemelerle gerektiği kadar kaplamaya çalıştık. Ham metali endüstriyel kaba bağlantı detayları ile ahşabı masif olarak işledik. Bu tür şaraphaneler yılın belli ve pek de uzun olmayan periyotlarında yoğun, diğer zamanlarında ise daha pasif faaliyet gösterirler. Fakat muhtelif ziyaretler, tadımlar ve konukevinin varlığı imalathanenin dışa dönük yüzünü oluşturur. Bu nedenli ziyaretleri karşılayacak imalathane içi salon, amfi-sunum mahali kurduk. Ofisler, konukevi ve imalathane için ana giriş aksını karşılayan bu ortak alanı, biraz da mecazi, 3 boyutlu kurguladık.”

Çoker Evi (Per Se Mimarlık-2019)

Per Se Mimarlık tarafından tasarlanan Çoker Evi, Çanakkale Ayvacık’a bağlı Söğütlü Köyü’nde konumlanıyor.

“Evin yerleşiminde, mevcut yapı dizisini devam ettirerek sokağı tutması, aynı zamanda da güneydoğuya bakan bir bahçe alanının bırakılması amaçlandı. Ev ile bahçe bir taş duvarla bütünüyle sarılı. İç-dış ilişkisi ise, bu taştan çeperin içine oturarak iki kısım arasında bir arayüz olarak çalışan, tuğla ve cam bir duvar aracılığıyla kuruluyor. Zemin kat açık bir plana sahip. İki kat yüksekliğindeki salon, soba vasıtasıyla mutfak ve yemek odasından ayrılıyor. Ev sahibinin seramik atölyesi ise, salonun diğer tarafında. Üst katta, salonu kateden bir köprünün birbirine bağladığı üç adet yatak odası var. İç mekanda betonun brüt olarak bırakıldığı yapıda, kalıp boyutları ile cephe modülasyonunun örtüştürülmesi sayesinde mekansal bir ritim elde ediliyor. Modüle edilmiş arayüz vasıtasıyla, evin içindeki mekanlar, bahçeyle de ilişkileniyor.”

Çanakkale’de bulunan ve ARKIV’de yayınlanan, uygulanmamış projelerin tümünü buradan inceleyebilirsiniz.