“Tek ve Çok” Ankara Sergisi

1955’ten 1995’e Türkiye’de üretim ortamını 1980’lerde dolaşımda olan nesneler aracılığıyla inceleyen Tek ve Çok sergisi, SALT Galata’daki ilk sunumun ardından genişletilen içeriğiyle Ankara'daki Çağdaş Sanatlar Merkezi’nde açıl​dı​.

Arçelik Eskişehir Buzdolabı İşletmesi, 1990’lar, Arçelik Arşivi

SALT, 1980’ler Türkiye’sine dair uzun soluklu araştırmalarının bir çıktısı niteliğindeki Tek ve Çok sergisini, İstanbul’dan sonra Ankara’da incelemeye açıyor. 2016 sonbaharında SALT Galata’da düzenlenen sergi, Çankaya Belediyesi’nin iş birliğiyle Çağdaş Sanatlar Merkezi’nde (ÇSM), genişletilen bir içerikle sunuluyor. Sergi 4 Nisan’a kadar izlenebilecek. Tek ve Çok süresince, serginin araştırdığı konuların kamuya açık katılımla tartışılabileceği birer konuşma ve atölye ile gösterimler ve sergi turlarından oluşan bir dizi program gerçekleştirilecek.

Eşyanın üretimi ve dolaşımına yönelik, araştırma temelli bir sergi olan Tek ve Çok, Türkiye’de 1955-95 dönemini, adım adım gerçekleştirilen sanayileşme ve uzantısındaki tasfiyenin meydana getirdiği nesneler aracılığıyla ele alır. Endüstri ürünlerinin ilk kez geniş bir alıcı kitlesiyle buluştuğu 80’lerde dolaşımda olan nesnelerden derlenen seçki, dönemin üretim ortamını bağımsız hikâyelerle inceler.

Fatoş Oyuncakları’nın İstanbul, Topkapı’daki üretim tesisi, 1980’ler, Fatoş İnhan Arşivi

Otomotiv, beyaz eşya, mobilya, oyuncak, kırtasiye, giyim, tekstil, gıda, züccaciye ve temizlik endüstrilerinden nesne ve hikâyeleri bir araya getiren sergi, döneme ilişkin bilginin yenilenmesi ve çeşitlenmesini amaçlar. Ayrıca, biricik olana yönelik taze bir merakın filizlendiği sanat ve moda ortamından alıntılarla bu yeni dalgalanmanın kültür ekonomisindeki etkilerini örneklendirir.

İhraç Oyak-Renault otomobiller, Mudanya İskelesi, Bursa, 1980, Oyak-Renault Arşivi

Tek ve Çok süresince, serginin araştırdığı konuların kamuya açık katılımla tartışılabileceği birer konuşma ve atölye ile gösterimler ve sergi turlarından oluşan bir dizi program gerçekleştirilecek. Sergi mekânında yer alan ve ev içi ürün çizimlerini içeren masa, izleyicilere kendi özgün kopyalarını üretme imkânı sunacak. SALT Galata sunumu kapsamındaki “Çoklukta Tekillik” atölyesinde katılımcı öğrenci ve akademisyenlerce yürütülen dönem araştırmasıysa, Ankara’da yapılacak yeni bir atölye çalışmasıyla geliştirilecek.

Sergi kapsamında, Cem Kaya’nın MOTÖR: Kopya Kültürü ve Popüler Türk Sineması (2014) belgeseli tekrarlı olarak izlenebilecek. SALT Galata sunumu kapsamındaki “Çoklukta Tekillik” atölyesinde katılımcı öğrenci ve akademisyenlerce yürütülen dönem araştırmasıysa, Ankara’da yapılacak yeni bir atölye çalışmasıyla geliştirilecek.

MOTÖR: Kopya Kültürü ve Popüler Türk Sineması (2014) belgeselinden bir kare, Yönetmenin izniyle

Sergiye dört Türk filminden oluşan bir gösterim programı da eşlik edecek. Çağdaş Sanatlar Merkezi – Yaşar Kemal Konferans Salonu’nda yapılacak olan gösterimlerin programı şöyle:

• 4 Mart Cumartesi, 16.30 Başar Sabuncu, Çıplak Vatandaş, 1985
• 11 Mart Cumartesi, 16.30 Atıf Yılmaz, Bir Yudum Sevgi, 1984
• 17 Mart Cuma, 19.00 Duygu Sağıroğlu, Bitmeyen Yol, 1965
• 1 Nisan Cumartesi, 16.30 Ertem Göreç, Karanlıkta Uyananlar, 1964

Çıplak Vatandaş (1985) filminden bir kare ©Uzman Filmcilik

Sergi paralelinde düzenlenen “Bir Fabrikayla Toplumu İnşa Etmek: Sümerbank” başlıklı konuşmada, akademisyen ve araştırmacı Dilek Himam, üretimleriyle maddi kültür ve modayı yönlendiren Sümerbank’ın 1980’lerdeki özelleştirilme sürecinin öncesi ve sonrasını kumaşlar, tekstil yüzeyleri ve basma desenleri üzerinden değerlendirecek. Konuşma 31 Mart saat 19:00’da Yaşar Kemal Konferans Salonu’nda gerçekleşecek.

Sümerbank baskı desenleri üretiminde kullanılan rotasyon baskı silindiri örneği Tudita Arşivi (2015)