Tacikistan’da Yenilikler Yoluyla Dayanıklılık Oluşturmak

Tacikistan'ın güneyinde doğal tehlikeler ve izolasyonla karşı karşıya kalan uzak bir kasabası olan Khorog için, UN-Habitat, AKAH ve Tacikistan Hükümeti çevresel ve sosyo-ekonomik dayanıklılığı artırmak için üç yıllık bir çalışma yaptı.

Tacikistan’ın güneyinde, Afganistan sınırında yer alan Khorog kasabası, Pamir Dağları’nı keşfetmek için eşsiz bir geçit.

Nefes kesici manzaraları, kültürel zenginliği ve bozulmamış doğasıyla tanınan bu uzak kasaba, başkent Duşanbe’ye yaklaşık 600 km uzaklıkta yer almakta.

Khorog tek bir yolla birbirine bağlı ve bu da Khorog’dan Duşanbe’ye yolculuğu en uygun hava koşullarında 16 saatlik bir yolculuğu beraberinde getiriyor.

Kışın, yoğun kar yağışı ve çığların ardından yol haftalarca kesilebiliyor. 30.000 kişilik nüfusu ve Pamir Vadisi’ni dünyanın geri kalanından koparırken gıda güvenliği ile temel malların tedarikini riske atıyor.

Şubat 2023’te Khorog’da 17 kişinin hayatını kaybetmesine ve evlerin yıkılmasına neden olan 69 çığ olayı yaşanmış. Şubat 2023’te yaşanan çığ olayları, Khorog’un doğal tehlikelere karşı kırılganlığının bir kanıtı.

İklim değişikliği ve şehrin uzaklığı, tehlike bölgelerindeki kentsel genişleme, verimsiz hizmet sunumu, kentsel parçalanma, zayıf fiziksel bağlantı ve yayalar için altyapı eksikliği gibi mevcut zorlukları daha da kötüleştiriyor.

Bu zorluklara yanıt olarak UN-Habitat, Aga Khan Agency for Habitat (AKAH) ve Tacikistan Hükümeti ile işbirliği içinde, kalkınma ve sermaye yatırımlarını sürdürülebilir bir şekilde yönlendirmek için planlama yoluyla Khorog’da çevresel ve sosyo-ekonomik dayanıklılığı teşvik etmek için 2020’den beri çalışıyor.

UN-Habitat, şehre mekansal planlama ve finansal kaynakları birbirine bağlamak için sistematik bir yaklaşım sağlamak ve en dönüştürücü projelere öncelik vermek için yenilikçi bir metodoloji tasarladı.

Yerel topluluklar, kadınların perspektiflerini, gençlerin isteklerini ve çocukların fikirlerini yansıtan bir dizi çalıştay aracılığıyla planlama sürecine yoğun bir şekilde dahil edildi.

Üç yıllık girişim boyunca, UN-Habitat ve çeşitli aktörler arasındaki işbirliği, UN-Habitat ve Tacikistan’ın kentleşme sürecine rehberlik etmeyi amaçlayan General Plan’ın geliştirilmesinden sorumlu büyük bir planlama otoritesi olan Shakhrofar arasında ortak bir planlama vizyonu ortaya çıkarmış.

UN-Habitat’ın tavsiyeleriyle uyumlu ve UN-Habitat araçlarıyla desteklenen onaylanmış General Plan, tüm projenin gerçekleştirilmesi için elverişli ortamı hazırlayarak Khorog’u dirençli, canlı ve kapsayıcı bir şehir olma vizyonuna yaklaştırıyor.

İleriye dönük olarak ve ülkedeki kentsel dönüşümü desteklemek amacıyla UN-Habitat, üretilen bilginin Khorog’unkine benzer bağlamlardaki müdahaleleri bilgilendirmesine olanak tanıyacak Khorog Urban Planning and Design Guidelines‘i geliştirmiş.