3. Mansiyon, Balavca Deresi ve Yakın Çevresi Fikir Projesi Yarışması

Gülüzar Gözay, Damla İçyer, İbrahim Özvariş ve Merve Yamak'ın "Balavca Deresi ve Yakın Çevresi Fikir Projesi Yarışması" için hazırladığı proje 3. mansiyon ödülü kazandı.

Proje Raporu: 

”bir nehir bir çizgi değildir, bir ıslaklıktır.”  “a river is not a line, but a wetness.” – Dilip da Cunha

ATLAS* [Milas Yaşam Atlası]

*Atlas, belirli bir alanı ya da bütün dünyayı göstererek, coğrafya, astronomi, dilbilim vb. bir ya da birkaç konuyu açıklamak için hazırlanmış haritalar derlemesidir. Coğrafya atlasları ilgili bölge konusunda iklim, yerbilim, bitki örtüsü ya da nüfus gibi konuları içeren tematik bilgiler de kapsayabilir.

Milas Yaşam Atlas’ı, şehrin mevcut durumunu analiz ederek, ekolojik sürdürülebilirlik, rekreatif kullanım ve kültürel mirasın korunması gibi önemli değerlere odaklanarak, halkın yaşam kalitesini artırmayı hedeflemektedir. Bu bağlamda, şehirdeki doğal ve kültürel değerlerin ve katmanların iyileştirici bir şekilde kullanılarak konumlandırıldığı ve tasarlandığı alanlarla birlikte yaşam atlası oluşturulmuştur.

Milas, kültürel birikimin ve tarihi su yolları açısından bir açık hava müzesi olan Anadolu’nun önemli uygarlıklarından Karya uygarlığının bir dönem başkentliğini yapmıştır. Karya kültür coğrafyası kültürel ve tarihsel birikiminin yanı sıra tarımsal üretim açısından da önemli bir destinasyon noktası olagelmiştir. Ne var ki 1950-1970’lere kadar olan hızlı sanayileşme ve kentleşme bölgedeki doğal su kaynaklarını ve bağlantılarını etkilemiştir.

Bu proje tarih boyunca doğal su kaynaklarıyla dinamik etkileşimi olan Karya uygarlığının başkenti Milas’ın suyla olan dinamik ilişkisinin geri kazandırılması amacını benimsemiştir. Proje fikri, mahalleler arası, ilçe ve Karya Kültür coğrafyası ölçeğinde doğal su kaynaklarını temel unsur olarak ele almıştır. “Su”yu bulunduğu coğrafyayı iyileştiren bir katalizör olarak irdelemiştir. Bütün paydaşların katılım yoluyla sürece dahil edildiği su kaynaklarının ve bağlantılarının korunduğu, gerekli yerlerde restore edildiği Milas’ın doğal peyzajını şekillendiren su hatları temelinde bir tasarım sistemi geliştirmek amaçlanmıştır. Proje fikri kapsamında temeline suyu [dereyi] alan projemiz Milas kent ölçeğindeki ekolojik, kültürel, rekreatif ve sirkülasyon atlasları oluşturur.

Milas’ın doğal su kaynaklarıyla dinamik etkileşimini geri kazandırmak amacıyla sürdürülebilir tasarım sistemi için oluşturduğumuz “Milas Ekolojik Atlası”, kentin doğal kaynaklarını, rekreatif alanlarını ve kültürel dokusunu kucaklayan bir yaklaşım sunmaktadır. Bu atlas, şehrin mevcut durumunu analiz ederek, ekolojik sürdürülebilirlik, rekreatif kullanım ve kültürel mirasın korunması gibi önemli değerlere odaklanarak, halkın yaşam kalitesini artırmayı hedeflemektedir.

Balavca Deresi

Milas’ta üç adet olmak üzere Milas, Bahçeburun ve Yaşyer ovaları bulunmaktadır. Milas’ın en önemli akarsuyu Sarıçay’dır. Milas’ın Türbe köyünden başlayıp Güllük Körfezine dökülen Sarıçay, üzerinde Geyik ve Akgedik barajları olmak üzere iki adet baraj bulunup, bu barajlar başta Milas olmak üzere Muğla’nın turistik bölgeleri olan Bodrum, Güvercinlik gibi ilçelerin içme suyunu karşılamaktadır. İlçenin doğusundaki ovada, kente su getirmek için inşa edilen Su Kemerlerini görüyoruz. 2,5 km boyunca izlenen kemerler Roma – Erken Bizans Dönemi’ne tarihlenmektedir. Su yolu başlangıçta kanal biçimindeyken arazi yapısından dolayı kimi yerlerde duvar üzerine oturtulmuş, kimi yerlerde de bir tepeye oyulmuştur. Batıya doğru, kente yaklaştıkça yapı iki katlı ve kemerli bir konstrüksiyon göstermektedir. 2. yüzyıla tarihlenen kemerlerin duvar örgüsünde bol miktarda devşirme malzemenin kullanılmış olduğu göze çarpmaktadır.

Ana Sorunsallar

– Beton Kanala Dönüştürülen Dere Yatağı

– Geçirimsiz Yüzeyler ve Trafik

– Habitat Tahribatı

– Yeşil ve Kamusal Alanların Eksikliği

“1940’lı yıllarda Milas’ın içinden, süs yolunun kenarından ve Müştak Bey Bulvarı’nın kenarından olmak üzere 3 dere geçiyordu. Kalınağıl ve Beçin Ovası’ndan gelen bu dere, dimdik Muğla karayolundan Milas merkeze doğru akardı. Şimdi yeni yapılan stadyumun önündeki stat caddesinin kenarından geçerek, o zaman olmayan 23 Nisan Bulvarı’nın yanından geçen Kral Yolu’nu da bölerek, Milas’a doğru akardı. Şimdiki Milas eski lisesi olan Anadolu Lisesi’nin arkasından batıya doğru dönerdi.”

Projemiz, doğal ekosistemlerin bütünlüğünü korumaya odaklanan, mümkün olan en az müdahale ile tasarım anlayışını benimseyen bir yaklaşımı temsil ediyor. Geleneksel tarım uygulamalarını referans alarak, insan ve diğer türler arasındaki ilişkiyi dengeleyen bir tasarım modeli oluşturulur. Bu tasarım modeli, sadece insanların değil, diğer canlıların da yaşam alanı olarak düşünülerek tasarlanmıştır. Yerel bitki ve hayvan türlerinin doğal yaşam alanlarını destekleyen, ekosistemin dengesini koruyan bir yaklaşımı benimser.

Milas, doğal ve kültürel zenginlikleriyle ön plana çıkan bir kent olarak, bu değerleri gözeten ve koruyan bir tasarım yaklaşımı benimsenmiştir. Bu bağlamda, şehirdeki doğal ve kültürel değerlerin iyileştirici bir şekilde kullanılarak konumlandırıldığı ve tasarlandığı alanlarla birlikte, dört farklı atlas oluşturulmuştur: ekolojik atlas, rekreatif atlas, kültürel atlas ve sirkülasyon atlası.

Ekolojik Atlas: Milas’ın ekolojik atlası, şehrin doğal çevresini ve su kaynaklarını koruyan ve iyileştiren alanları içerir. Projemiz, bu doğal alanları korumak ve onları insanların kullanımına açmak için minimum müdahale ile tasarlanmıştır. Bu atlas, dere yataklarının yeniden düzenlenmesi, ortak habitat alanı oluşturulması ve biyoçeşitliliğin artırılması gibi önlemleri içerir. Bu alanlar, doğal yaşamı desteklemek ve çevreyi korumak için tasarlanmış ekolojik koridorlar ve yeşil kuşaklar gibi unsurları içerir. Balavca Deresi önemli bir ekolojik koridor olarak atlasta konumlanmaktadır.

Rekreatif Atlas: Milas’ın rekreatif atlası, şehir sakinlerinin dinlenme, eğlenme ve spor yapma imkanlarına odaklanır. Bu atlas, parklar, yürüyüş yolları, bisiklet yolları, bisiklet istasyonları, oyun alanları, açık hava spor alanları, açık hava sinema ve tiyatro alanları, rekreasyonel alanlar, afet toplanma alanları, anne+çocuk oyun parkları, kuş tünekleri, gözlem yapıları, bahçe ve tarımsal üretimi destekleyen mimari birimler, bilgilendirici ve yönlendirici panolar, içerir. Bu alanlar, şehirdeki doğal ve kültürel güzellikleri keşfetmek isteyenler için ideal bir ortam sunar.

Kültürel Atlas: Milas’ın kültürel atlası, şehrin tarihi ve kültürel mirasını koruyan ve yaşatan alanları içerir. Balavca dere yatağına komşu kullanılmayan atıl endüstri alanlarının yeniden işlevlendirilerek kent kültürel atlasına dahil edilmesi hedeflenmiştir. Aplangeç meydanı, Tabakhane Meydanı gibi kent hafızasında yer edinen mekanlar sahip olduğu işlevlerin canlandırılarak yaşayan kamusal alanlar olarak kültürel atlasa dahil edilmiştir. Bu atlas, tarihi mekanlar, müzeler, sanat galerileri, el sanatları atölyeleri ve yerel festivaller gibi unsurları içerir. Bu alanlar, ziyaretçilere Milas’ın zengin kültürel geçmişini ve geleneğini keşfetme fırsatı sunar. Geçmişten gelen izlerin korunduğu ve ön plana çıkarıldığı kültürel rotalar şehir içinde takip edilebilir bir iz haline dönüşür. Meydanlar bu rota üzerinde birer durak noktası, kentlinin ve ziyaretçilerin içinde bulunduğu kültürel miras hakkında bilgi edinip, keyifli vakit geçirebileceği nefes alma noktaları olarak tanımlanır.

Sirkülasyon Atlası: Milas’ın sirkülasyon atlası, şehir içi ulaşımın düzenlenmesi ve iyileştirilmesi için tasarlanmıştır. Asfalttan yeşile dönüşüm amacıyla beton zeminlerin yeşil alana kazandırılması amaçlanmıştır. Balavca Deresi boyunca oluşturulan rekreatif alanlar içinde hareket, sağlık ve erişimi mümkün kılan geçirgen stabilize toprak yaya yolları oluşturulmuştur. Dere boyunca devam eden bisiklet, yaya yolları ve yaya öncelikli hızı azaltılmış paylaşımlı taşıt yollarında geri dönüştürülmüş agregalı geçirimli beton kullanılmıştır. Bu atlas, yollar, yaya yolları, bisiklet yolları, toplu taşıma hatları ve trafik düzenlemeleri gibi unsurları içerir. Bu alanlar, şehir sakinlerinin güvenli ve etkili bir şekilde hareket etmelerini sağlar, aynı zamanda doğal ve kültürel değerlere zarar vermeden sürdürülebilir bir ulaşım ağı oluşturur.

+Milas’ın ekolojik, rekreatif, kültürel ve sirkülasyon atlasları, şehrin doğal ve kültürel değerlerini koruyarak, sakinlerine ve ziyaretçilere daha yaşanabilir bir çevre sunmayı amaçlar. Bu atlaslar, şehrin dengeli ve sürdürülebilir bir gelişimini desteklerken, doğal ve kültürel mirasın gelecek nesillere aktarılmasını sağlar. Milas, doğal ve kültürel zenginliklerini gözeterek, sakinlerine ve ziyaretçilere benzersiz bir deneyim sunan bir şehir olarak öne çıkar.

Atlas Akıllı Telefon ve Kullanıcı Deneyimli Dijital Ekran Uygulaması

Kullanıcı Deneyimi Odaklı Akıllı Telefon Uygulaması

Atlas Milas: Kent Deneyimini Dijital Olarak Destekleyen Uygulama

Milas kentli Atlası, şehir yaşamını dijital ortamda zenginleştirerek kentliyi şehir mekanlarıyla etkileşime geçiren ve aktif bir şekilde katılımını teşvik eden bir uygulamadır. Bu uygulama, kent deneyimini çeşitli etkinlikler ve aktiviteler aracılığıyla zenginleştirirken, toplum katılımını artırmayı ve kentliyi şehir yaşamının aktif bir parçası haline getirmeyi hedefler.

Etkinlik Takvimi ve Rehberli Turlar, Konum Tabanlı Etkinlik Önerileri, Kentli Haritası ve Rotalar, Toplum Katılımı ve Geri Bildirim, Sosyal Paylaşım ve Topluluk İletişimi