Gazze’de Yıkılan Evlerin Yeniden İnşası En Az 16 Yıl Sürecek

Birleşmiş Milletler Geliştirme Programı (UNDP) ve United Nations Economic and Social Commission for Western Asia (ESCWA) tarafından hazırlanan rapora göre, Gazze’de İsrail-Hamas Savaşı süresince yıkılan evlerin yeniden inşası 2040 yılına dek, belki de daha uzun sürecek.

Fotoğraflar: Emad El Byed, Unsplash

Filistin Merkez İstatistik Bürosu’ndaki veriler kullanılarak oluşturulan raporda, 7 Ekim 2023’te Hamas’ın İsrail’e saldırısının ardından başlayan ve halen devam eden süreçte Gazze’de yıkılan evlerin yeniden inşası yaklaşık 16 yıl sürecek.

“Yeniden yapılandırmanın hızı iyimser senaryolar içerisinde değerlendirildiğinde dahi, Gazze’deki yıkım o kadar büyük ki, savaşın başlangıcından bu yana yıkılan konut birimlerinin restore edilmesinin 2040’a kadar ve hatta daha da uzun süreceğini düşünüyoruz,” diye açıkladı araştırmacılar.

Rapor, Gazze’de yaşananların sosyo ekonomik sonuçlarını analiz etmek üzere, Birleşmiş Milletler Geliştirme Programı (UNDP) ve United Nations Economic and Social Commission for Western Asia (ESCWA) tarafından oluşturuldu.

Raporda 2040 yılı en iyimser senaryo olarak bildirildi. Bildirilen tarih, savaşın kısa sürede bitmesi düşünülerek hesaplandı. Bu tahminde yalnızca yıkılan evler hesaba katıldı, ancak tüm hasarlı binaların onarımı hesaba katılmadı.

Okullar ve hastaneler de dahil olmak üzere Gazze’nin altyapısının yeniden inşası ve onarılmasının on yıllar alacağı açıkça ortaya çıktı.

Raporda ayrıca savaşın bir, iki ve üç ay daha devam etmesi durumunda Filistin’e yönelik İnsani Gelişme Endeksi (HDI) tahminleri üzerindeki etki öngörülerine de yer verildi.

Dokuz ay süren çatışmaların ardından sağlık, eğitim ve varlık düzeyindeki azalmanın, Filistin’de 20 yılı aşkın bir kalkınma kaybına karşılık geleceği tahmin ediliyordu. Sadece Gazze incelendiğinde ise bu 44 yıllık gelişmenin silinip gittiği anlamına geliyor.

ESCWA yönetici sekreteri Rola Dashti durumu şu sözlerle açıkladı: “Önceki savaşlardan farklı olarak Gazze’nin bugünkü yıkımı, kapsam ve ölçekte benzeri görülmemiş bir örnek teşkil ediyor. Evlerin, geçim kaynaklarının, doğal kaynakların, altyapının ve kurumsal kapasitelerin kaybının, önümüzdeki on yıllar boyunca derin ve sistemik etkiler doğurabileceğini görebiliyoruz.”

“Bu değerlendirme, Gazze’nin 1948’den bu yana görülmemiş bir ölçekte tamamen dış yardıma bağımlı hale geleceğini, işlevsel bir ekonomiden, herhangi bir üretim aracından, kendi kendine yetmesinden, istihdamından veya ticaret kapasitesinden yoksun kalacağını öngörüyor.”

UNDP ve ESCWA raporu, Birleşmiş Milletler (BM) tarafından 29 Mart’ta yayınlanan ve Ocak 2024 sonu itibarıyla Gazze’deki yapılı çevreye verilen zararın yaklaşık 18,5 milyar dolar olduğunu belirten Gazze Şeridi Geçici Hasar Değerlendirmesi’ni tamamlayıcı nitelik taşıyor. Bu maliyetin yüzde 72’sini ise konut sektöründeki hasar oluşturuyor.

Bu değerlendirme kapsamına, Gazze’deki tüm evlerin yüzde 62’sine denk gelen 290.820 konut biriminin hasar görmesi ve yıkılması da dahil edildi.

Değerlendirmede sağlık tesislerinin yüzde 84’ünün yıkıldığı veya hasar gördüğü, toplam 56 okul tesisinin yıkıldığı, 219’unun ise kısmen hasar gördüğü belirtildi.

Ayrıca yeniden inşanın başlaması için Gazze’den patlamamış silahların ve yaklaşık 26 milyon ton molozun temizlenmesi gerektiği de belirtildi. O zamandan bu yana bu sayının tahmini olarak 37 milyon tona çıktığı bildiriliyor ve yalnızca bunun ortadan kaldırılmasının bile 14 yılı bulabileceği söylendi.