Eşdeğer Ödül, Mermerin Ekolojik İzi Yarışması

Yunus Emre Bolat, Hamza Arslan ve Burak Yusuf Öter'in Mermerin Ekolojik İzi Yarışması için hazırladığı proje, eşdeğer ödül kazandı.

PARAMERMER

Paramermer, günümüzde oluşan mermerin üretim ve tüketim döngüsünde alternatif olarak ekolojik ve sürdürülebilir bir yol açmayı önerir. Bu yolda mermerin kullanımını, fonksiyonunu ve esnekliğini yeniden düşünerek mermere çevresindeki döngünün farkında olarak ve bu döngüyü verimli kılarak yeni bir bakış açısı getirir.

Mermer, çağlar boyu süregelen insan hayatında, kültüründe ve inançlarında önemli rol oynar. Günümüze kadar olan süreçte, mermerin üretim ve hazırlama aşaması yaklaşık olarak aynıdır. Mermer madenlerden bloklar halinde çıkarılır, bu bloklar daha ufak parçalarda işlemeler için hazırlanırdı. Mermer oymacılığı, mermer heykelciliğinde ve yapı elemanlarında önemli bir rol aldı. Buna karşın, sanayi devriminden sonraki mermer üretiminin endüstriyelleşmesi sonucu doğal kaynakların ve madenlerin azalması, geleneksel mermer üretim sürecinin doğal kaynaklara ve ekolojiye olan olumsuz etkilerini gözler önüne sermiştir.

Bunun sebebi, mermer üretimindeki kesme işlemi sırasında mermerin %70’inin (%40 mermer çamuru ve %30 mermer parça atığı) atık olarak ortaya çıkmasıdır. (Şimşek, 2019) Ayrıca, bu atıkların sadece kayıp olması değil, ekolojik sisteme zararları da üretim sürecine geri dönüştürülmesini gerekli kılmaktadır. Mermer tozlarının toprağın su emme kapasitesini düşürmesi, mermer çamurunun su kaynaklarını kirletmesi gibi doğanın döngüsüne olumsuz akışları gözlemlenmektedir. (Alyamaç, Ghafari, İnce 2017).

Doğal hidrolik kireç, kireçtaşı içindeki kil ve silika bileşenlerinin varlığı ile karakterize edilen, tamamen doğal bir bağlayıcı malzemedir. Üretim sürecinde kireçtaşı, yaklaşık 900-1100°C’de pişirilir ve bu sırada karbondioksit (CO) ayrışır, kalsiyum oksit (CaO) oluşur (The Prince’s Foundation, 2023). Pişirme işleminin ardından, su ile reaksiyona girer ve doğal hidrolik kireç elde edilir.

Mermer tozu, cam elyaf parçacıkları ve atık suyun geri dönüşümünde doğal hidrolik kireç, bağlayıcı olarak etkin bir rol oynar. Mermer tozu, kalsiyum karbonat (CaCO) içerdiği için hidrolik kireç ile iyi uyum sağlar ve “güçlü ve dayanıklı kompozitlerin oluşumuna olanak tanır” (International Journal of Engineering Research & Technology, 2023).

Paramermer cephe paneli senaryosunda, cephe panel kalıplarına ekolojik verimliliği yüksek ve geri dönüştürülmüş doğal mermer harcı dökülür. Ayrıca esnek ve hareketli kalıpların kullanılması, sadece malzeme bileşenlerinde değil, panel kalıplarının sayısında ve üretim süreçlerinin sürdürülebilirliğinde önemli rol oynar.

Bu sayede Paramermer cephe panelleri, parametrik tasarımı farklı kalıplara ihtiyaç duymadan, tek bir hareketli kalıp üzerinden üretilmesiyle GRC cephe panellerinden ayrışan olumlu özellikleriyle öne çıkar.

Teknolojinin gelişmesiyle ve her alanda hayatımıza girmesinden dolayı günümüzdeki yapı ve malzeme üretimlerinde en önemli dönüm noktalarından biri parametrik tasarım denebilir. Parametrik tasarım, doğrudan malzemeye müdahale ile değil, algoritmik bir sistem içerisinde hesaplanabilir bir örüntü sunar. Mermerin geçmişten gelen oyma, yontma ve kesilmesiyle geleneksel müdahaleler binyıllardır süregelmektedir. Günümüzdeki teknolojinin yardımıyla geleneksel yönteme yeni bir yorum olarak parametrik mermer üretimi, yani ‘PARAMERMER’ önerilmektedir. Paramermer, hem mermerin üretimindeki atıkları geri dönüştürür, hem de mermerin parametrik tasarımlara dahil olmasını sağlar. Bu sayede mermerin sadece malzeme bileşenleri için değil, tarihi süreçte de ekolojik ve kendini tarihe göre şekillendiren bir yaklaşım benimser.

Açık alanlardaki amorf yüzeylere püskürtme yöntemiyle uygulanan Paramermer, ekolojik oluşu ve sürdürülebilir oluşundan ötürü çevre dostu bir çözümdür. Dayanıklı olması, dış mekandaki kullanıma uygun oluşunun önemli sebebidir. Mermer atıklarının doğal hidrolik kireç ile geri dönüştürülmesi, hem çevresel sürdürülebilirlik hem de yapı malzemelerinin performansı açısından önemli avantajlar sunar.

Doğal bileşenlerden elde edilen hidrolik kireç, mermer tozu ve cam elyaf gibi atıklarla birleşerek dayanıklı, çevre dostu ve ekonomik bir çözüm sağlar. Bu yöntem, yapı malzemeleri üretiminde önemli bir rol oynayabilir ve sürdürülebilir yapı çözümlerine katkıda bulunabilir. Paramermerin bir başka senaryosu olan amorf yüzeylere uygulanabilmesi için, kalıp sistemi yerine Paramermer önerisine uygun püskürtme yöntemi tasarlanmıştır.

Bu yöntemde Paramermer doğal mermer harcı kullanılarak püskürtülmeye uygun olacak şekilde doğal hidrolik kireç ve cam elyafı ile uygun oranda karıştırılarak elde edilir. Bu sayede Paramermer, mermerin getirdiği doğallık ve estetiği korurken amorf yüzeyler gibi geleneksel uygulamaların zor olduğu alanlarda püskürtme yönteminin getirdiği kolaylık ve esnekliği bir arada sağlar. Amorf yüzey olarak kaykay parkları örneği ele alınmış, bu örnek üzerinden Paramermer park alanları senaryosu üretilmiştir.

.