Zaha Hadid Architects’ten Taşkent’te Uluslararası Araştırma Merkezi

Zaha Hadid Architects (ZHA), Taşkent'te şair, yazar, dilbilimcisi ve devlet adamı Alisher Navoi'nin ismini taşıyan bir araştırma merkezi tasarladı.

Zaha Hadid Architects tarafından Taşkent’te tasarlanan The Alisher Navoi International Scientific Research Centre, Navoi State Museum of Literature ile birlikte performanslar, etkinlikler ve konferanslar için 400 kişilik bir oditoryuma sahip. Tasarım ayrıca araştırma merkezi ile Özbek dili, edebiyatı ve müziği alanlarında uzmanlaşmış 200 öğrencilik bir yatılı okulu da içeriyor.

Taşkent’in (Cross Works tarafından şehrin artan nüfusunu barındırmak üzere tasarlanan 25.000 hektarlık bir master plan) yeni kültür bölgesindeki Alisher Navoi International Scientific Research Centre, Özbek edebiyatı ve Shashmaqom müziği geleneklerini kutluyor. Vokal ve enstrümantal müzik, melodik ve ritmik deyimler ve şiirin bir füzyonu olan Shashmaqom’un klasik müzik geleneği, Özbek kültürünün ayrılmaz bir parçası.

Adını, eserleri Özbekistan’ın kültürel mirasında derin bir etkiye sahip olan 15. yüzyılda yaşamış şair, yazar, dilbilimcisi ve devlet adamı Alisher Navoi’den alan 23.000 metrekarelik araştırma merkezi, edebiyat eğitimi, araştırma ve sahne sanatları arasındaki diyaloğu teşvik etmek için birbirine bağlı çeşitli alanlarla tasarlanmış.

Merkezin kemerli cepheleri ve iç mekanları Taşkent’in yerel fırınlarında üretilen tuğlalar, Özbekistan’ın beğenilen geleneksel mimarisinin eğrisel geometrilerini yansıtacak. Bölgenin yerel geleneğinin bir başka belirleyici özelliği olan avlular, doğal ışık ve havalandırma sağlarken çeşitli açık hava toplanma alanları ve özel tefekkür alanları yaratmak için yeni merkeze dahil edilmiş.

Orta Asya’daki konumunun kıtasal etkisiyle Taşkent’in Akdeniz ikliminde yer alan merkezin tasarımı, enerji tüketimini en aza indirirken ziyaretçiler, personel ve öğrenciler için en uygun koşulları sağlamak üzere pasif mimari ilkelerle tanımlanmış.

Merkezin taşıyıcı kemerlerinin geometrileri ve kompozisyonu, Orta Asya ve Orta Doğu yerel mimarisinin daha serin iç sıcaklıklar sağlayan rüzgar kulelerinden esinlenerek, rüzgarı yakalayan ve serinletici havalandırmayı binanın içine yönlendiren açıklıklara sahip içi boş yapılar olarak tasarlanmış. En sıcak aylarda bu sistem, yapı içinde dolaşmadan önce havayı soğutmak için fanlar ve sisleme ile desteklenecek.

Rüzgarsız hava koşullarında, bu içi boş kemerli yapılar, sıcak havayı yukarı doğru çeken bir basınç gradyanı oluşturarak, her bir kemerin tepesindeki açıklıklardan daha sıcak havanın kaçmasına izin veren bir termal baca üretiyor.

Bu soğutma prensipleri gece-gündüz döngüsü ile daha da güçleniyor, sıcak havayı çekerken daha soğuk havayı aşağıda hapsediyor. Merkezin yapısının yüksek termal kütlesi ile birleştiğinde, optimum konfor koşulları minimum enerji tüketimi ile sağlanabiliyor. Avlular ve çatı pencereleri merkezin kalbine doğal ışık getirirken derin çatı çıkıntıları cephelere yazın etkili güneş gölgelemesi sağlarken iç mekanları ısıtmak için kış güneşinin binaya girmesine izin veriyor.

Enstitünün kalbinde yer alan The Navoi State Museum of Literature, bir restorasyon atölyesi ve 3.500 tarihi kitap ve el yazması koleksiyonunu barındıran bir depoyu içeren kapsamlı araştırma, arşiv ve sergi programlarını kapsıyor. Merkezi bir avlu etrafında 13 daimi sergi salonundan oluşan müze, Özbek edebiyat tarihinin yüzyıllarını ve ülkenin en tanınmış yazarlarının çağdaş eserlerini sunacak.

Merkezin kemerli cepheleri ve iç mekanları, Özbekistan’ın geleneksel mimarisinin zengin geometrilerini yansıtan ve Özbek edebiyatı ve müziğinin karmaşıklığını kutlayan Taşkent’in yerel fırınlarında üretilen tuğlalardan üretilecek. Pasif tasarım ilkeleriyle tanımlanan merkezin mimarisi, minimum enerji tüketimiyle ziyaretçiler, personel ve öğrenciler için en uygun koşulları sağlıyor.

Shashmaqom müziğinin dinamik performanslarından ilham alarak şehrin sanatçılarının ve daha geniş bir topluluğun bir araya geldiği bir ortam yaratmak için merkezin dış mekanları, açık hava amfitiyatroları ve doğaçlama performanslar için gölgeli pavyonlara sahip bahçeler ile peyzajlı teraslar dizisini tanımlıyor.