Katılımcı (1.Kategori), Cami Tasarımı Fikir Yarışması

MİMARİ AÇIKLAMA RAPORU

İslam dini samimiyettir. Tevazu ve hoşgörüdür.

Bu dinin ibadet mekanı da dini temsil etmelidir. Tam da bu noktada tasarımda ele alınan kurgu bulunduğu ortamla uyum sağlayan, oralı olan ‘yabancı durmayan’ bir bina ortaya koymaktadır ve kullanıcılarına huşu vadeden bir ortam sergilemektedir.

İbadet mekanı Şanlıurfa ili için tasarlanmıştır.

Şanlıurfa ili Güneydoğu Anadolu bölgesinin kültürel ve mimari değerler bakımından önemli bir şehridir.

Şehrin gerek iklimsel verileri, gerekse yerel dokusu tasarımda parçalı kütle arayışına itmektedir.

Parçalı tasarım;

Bina kitleleri şehrin tarihi dokusu ile uyum sağlaması için parçalı yapıda tasarlanmıştır. Bu yaklaşım binanın insan ölçeğinde kalmasını sağlamakla birlikte, sıcak yaz aylarında gölgeleme ve hava sirkülasyonu sağlayarak binanın iklim koşullarına da uyum sağlamasına yardımcı olmuştur. Şanlıurfa’nın dar sokaklarına benzer bir şekilde tasarlanarak cami avlusunun geçirgen bir yapıya sahip olması sağlanmış ve çevre sakinlerinin farklı noktalardan yapıya ulaşması mümkün olmuştur. Arazide bulunan kot farkları ise kolaylıkla düzenlenebilmiştir.

Harran evleri;

Harran evleri gerek simgeselliği, gerekse iklimsel avantajları bakımından esin kaynağı olmaya değerdir. Bu sebeple caminin ana kitlesinin üst örtüsü Harran evlerinin çatıları modernize edilerek tasarlanmıştır.

Çatı üzerinde bulunan pencereler ile iç mekana alınan doğal ışık ibadet mekanına mistik bir hava katmaktadır. Bu pencereler; otomasyon sistemleri sayesinde ihtiyaç halinde açılarak yaz aylarında sıcak havanın sirkülasyonunu ve iç mekanın havalandırılmasını sağlar. Olası yangın durumunda ise dumanın hızlı bir şekilde tahliyesine olanak verir.

Yerel malzeme;

Duvar malzemesi olarak Urfa Taşı seçilmiştir ve duvarlar yığma duvar olup, cami yapısında 90 cm diğer yapılarda 60 cm kalınlıktadır.

• Yerel malzeme olması sebebi ile şehrin dokusuna uyum sağlar ve lojistik avantaja sahiptir,
• İklimler arası yüksek sıcaklık farkları için yalıtım sağlar,
• Binanın fonksiyonu gereği sağlam ve uzun ömürlü bir malzeme ihtiyacı vardır. Bunun için iyi bir seçimdir,
• Bakım kolaylığı sağlar,
• Doğal malzeme olması dolayısıyla insana huzur verir,
• Kültürümüzde cami yapıları için simgesel bir malzemedir.

Farklı işlevler ve ilişkileri;

• Cami tasarımı, avlu çevresinde dizilen kütlelerden oluşmaktadır.
• Sosyal mekanlar (cami-son cemaat yeri-çay evi-Kur’an kursu-abdesthane) avluya yüzünü, mahrem mekanlar (lojman-kadınlar mahfili) ise sırtını dönmüştür.
• Kur’an kursu yapısı avluyu ve cami girişini kuzey yönünden kapatarak kış aylarında korunaklı bir mekan kullanımı sağlar.
• Minareler günümüzde işlevini yitirmekle beraber simgeselliğini korumaktadır. Bu sebeple minare yapısında merdiven ve şerefe düşünülmemiştir.
• Arsanın güneybatısında bulunan park ile cami arasındaki yol yaya yolu olarak önerilmiştir.
• Park ile avlu arasına çay evi yerleştirilmiştir. Bu bina çok amaçlı bir yapıdadır. Çay evi, yol tarafındaki teras ile avluya aynı anda hizmet edebilmek üzere tasarlanmıştır ve bu sayede ihtiyaç halinde; aşevi, taziye evi gibi fonksiyonlara da hitap edebilmesi beklenmektedir. İnsanları bir araya getirecek olan bu yaklaşım caminin sosyal hayata katkısını artıracaktır ve cami alanı, çekim merkezi olabilecektir.
• Cami ile kadınlar mahfili arasında tasarlanan iç bahçe; doğal bir perde görevi üstlenmekle beraber ibadet alanına huzur vermesi amaçlanmıştır.
• Kadınlar mahfili engelli ulaşımını sağlayabilmek ve insan ölçeğini yakalayabilmek amacıyla +1.50 (949.00) kotunda, caminin batı cephesinde tasarlanmıştır. Cami ile arasındaki 1,50 metre kot farkı ile mekanlar arasında psikolojik bir ayrım yapılmıştır.
• İhtiyaç programında istendiği üzere kadınlar mahfiline ait wc ve abdesthane mahfille doğrudan ilişkili tasarlanmıştır.
• Cami görevli odası, avlunun her noktasına hakim bir konuma yerleştirilmiştir. Son cemaat yeri ve wc ile ilişki kurabilecek şekilde tasarlanmıştır

Topografya;

Yapılar avlu çevresine topografyaya uyumlu bir şekilde yerleştirilmiştir. Avlu arazinin ortalama kotu olan 947.50 kotundadır. Bu kota oturtulmasının sebebi tesviye işlerini en aza indirmek, yaya ve engelli ulaşımını kolay kılmaktır.