Mansiyon (1. Kategori), Cami Tasarımı Fikir Yarışması

Mimari Açıklama Raporu

Gaziantep Yamaçtepe mahallesinde tasarladığımız cami projesi yakın zamanda imara açılmış bir alanda, ticari-sosyal ve konut bölgelerinin merkezinde yer almaktadır.

İslam felsefesinde sıkça karşılaştığımız, İslam mimarisinin ”varlık içine oyulmuş bir boşluk” olduğu düşüncesi projeye yaklaşımda temel referans olmuştur. Bu ‘boşluğu’ şekillendirirken camiyi sadece fiziki yapısıyla değil, çevresiyle meydanı-avlusuyla, sohbet sokağı ile bir bütün olarak ele alıp, bulunduğu bölge içinde önemli bir kentsel akupunktur alanı oluşturması hedeflenmiştir.

Cami yapıları kent içinde aranarak bulunacak, tarihsel süreçte edindiği kendine özgü mimari elemanlarından(minare/kubbe) bağımsız tasarlanabilecek salt bir fiziksel yapı değil, medeni ve sosyal kimliği tanımlayan, tüm öğelerinin de desteğiyle ait olduğu toplumda kolayca fark edilebilen, çeşitli ayetlerde önemine değinilmiş, dininin direği olduğu vurgulanan namaz ibadetinin mekânsal ifadesidir.

Bu bağlamda bakıldığında projede tasarlanan minare ve kubbe elemanları taklitçi şekilcilikten uzaklaşmış, yapının fark edilirliği için gerekli, işlevi için tanımlayıcı olduğu dikkate alınarak yorumlanmıştır.

Minare öğesinde, geleneksel yaklaşımda hep var olmuş şerefeye, müezzinler tarafından artık kullanılmadığı için tasarımımızda yer verilmemiştir. Ancak günde 5 vakit namaza çağrının yankılandığı bu öğenin İslam’ın 5 şartını stilize eden elemanlarla sonlanması, yalın bir yaklaşımla cami yapısının tamamlayıcısı olarak, kent belleğinde varlığını sürdürmesi istenilmiştir.

İslam öncesinde de büyük açıklıkları geçmekte kullanılmış kubbe formu, Osmanlı cami mimarisi ile İslam da önemli bir imge olarak yerini almıştır. Projemizde de strüktürel yapısını güncel teknolojilerle kurguladığımız kubbe, mekâna ışık alma fikriyle hafifletilmiştir. Mihrap duvarının derinleştirilerek şeffaflaştırılması, cephede yer alan geniş saçaklarla güneş ışığının kontrollü bir şekilde mekana dahil edilmesi, yoğun bezeme/süslemeden uzak, yalın iç mekan tasarımı ile kişinin günlük ruh sarkaçlarını dengeye getirebilme fırsatını yakalayabileceği, varlığın hakikatine yoğunlaşabileceği, ruhsal huzur içinde ibadet edebileceği bir mekan oluşturulması hedeflenmiştir.

Cami kelimesi anlamının hayat bulduğu, yeni ünsiyetlerin kurulacağı, bulunduğu bölgede kentsel vaha etkisi yaratacak, topoğrafya ile uyum içinde katmanlı bir cami meydanı tasarlanmıştır. Büyük bir kısmı cami yapısı ile rüzgardan korunaklı bir hale gelen bu meydanda çocuklar için oyun alanları oluşturulmuştur. Meydanda oluşturulan farklı kotlara ve camiye ulaşım rampalarla desteklenmiş böylece her yaştan ve gruptan insana kentin akupunktur noktası olarak tanımladığımız bu alanı yaşayabilme fırsatı sunulmuştur.

Cami meydanından biraz yükselerek ulaşabildiğiniz, ortada şadırvanın yer aldığı, kuzeybatıda lojman yapısı, güneydoğuda ise cami kütlesi ile çevrelenmiş bir sohbet sokağı kurgulanmıştır. Bu sokak, Gaziantep in hakim rüzgarı olan Karayelden cepheye eklenmiş mesh seperatörler ile korunmuş, üstünde tasarlanan boşluklu saçak ile hem max. oranda güneş kontrolü sağlanmış hem de kontrollü güneş ve rüzgarın sokak içinde mikroklimatik etki yaratması hedeflenmiştir. Bu sokağa 45.50 kotunda planlanan otopark alanından kıble aksında açılan yırtıkla da ulaşılmış, cami girişinin farklı kotlardan algılanması sağlanmıştır.

Başta da belirttiğimiz gibi ‘varlık içinde boşluk’ şekillendirme fikriyle yola çıkılan projede Kur’an kursu ve ıslak hacimler topoğrafyaya uyum sağlayacak şekilde, sohbet sokağından yarım kot aşağıya inilerek çözümlenmiştir. Böylece Kur’an kursu girişi kendine özel bir alt meydan oluşturma fırsatı yakalamıştır. Kur’an kursunun ön cephesi peyzaj alanı ile birleşebilmekte, çocukların din eğitimi aldıkları bir yerde çocukluklarını da yaşayabilecekleri keyifli oyun alanlarına ulaşımları sağlanmıştır.

Cami içinde acil durum anında çift yönlü kaçışı sağlayacak 2 adet merdivenle, kadınlar mahfili olarak kullanılan asma kata ulaşılmakta, kadınlar mahremiyet korunarak bu kata yönlendirilmektedirler.

Depo ve teknik alanlara alt meydandan inilerek ulaşılmaktadır. Yapıda ısıtma sistemi olarak yerden ısıtma tercih edilmiştir.