Katılımcı (SA-YU Architects), Kore Savaşı Anma Alanı ve Ziyaretçi Merkezi Mimari Proje Yarışması

MİMARİ RAPOR

Yapının tasarlanacağı alan Lüleburgaz’ın kuzeyinde bulunup, Lüleburgaz deresi ile sınırlandırılmıştır. Çevresinde bulunan askeri bölgeler sebebiyle yapının yükleneceği fonksiyona özdeşleşen bir konumdadır. Belirlenen arsa Milli Savunma Bakanlığı’na tahsisli, 11.143 m² yüzölçümüne sahip taşınmazdır. Alanın mevcut doğal dokusu ve karakteri korunmaya değer bulunmuştur.

Yapı kurgusunda temel düşünce, yapının kendisinin başlıca bir anıt niteliğinde olup, Kore Savaşının sürecinin, olayların ve muharebe hissiyatının ziyaretçilere ilk izlenimle aktarılmasıdır.

Yapı kurgusu alandaki yoğun ağaç dokusunun izleri dikkate alınarak oluşturulmuştur. Yapı izine denk gelen 4 ağaç alandaki diğer uygun alanlara taşınmıştır. Bu izler dikkate alınarak kurgulanan yapı Kore Savaşındaki Türk Birliklerinin kod adı olan ‘Kuzey Yıldızı’na ithafen kuzey-güney aksında yırtılmıştır.

Savaşların en büyük imgelerinden olan siperler, ziyaretçilerin de tecrübe etmesi amacıyla, ikiye bölünen kütlenin bir kısmı toprak altına alınmıştır. Böylece toprak altına, kuzey-güney aksında kamusal bir yaya aksı meydana gelmiştir. Bu doğrultuda kuzeyde doğal bir biçimde Lüleburgaz deresine ilerleyen yapı, güneyde anma ve tören alanının bulunduğu anıt ile ilişkilendirilmiştir.

Kore savaşı boyunca Türk ordusunun en çok kayıp verdiği 3 ana muharebe vardır. Bunlar Kunuri Muharebeleri (26-30 Kasım 1950), Kumyangjangni Muharebesi (25-27 Ocak 1951) ve Taegyewovni Muharebesi (13-18 Mayıs 1951)dir. Bunlar, Kore Savaşında kırılma noktaları olduğu gibi, yapıya da 3 temel noktadan müdahale ederek doğrusallığını kırmıştır. Aynı zamanda bu kırıklık savaşların tahribatı olan morfolojik yıkıntıların bir yansıması gibidir.

Tasarlanması beklenen yapı hacmi, kullanıcı odaklı ve insan ölçeğini yakalama kaygısı ile beraber büyük bir kısmı toprak altına alınarak, kalan kısmı üst kotta konumlandırılmıştır. Toprak altında kalan kısım tamamen soyutlanmış bir alan olarak değil, açılan kamusal yaya akslarıyla adeta peyzaj ile bir bütün hale gelmiştir. Buradaki amaç kapalı ve açık alan hissinin siperlerde olduğu gibi ziyaretçilere hissettirilmesidir. Böylece bu kültür yapısının öncelikli amacı tarih ve insan arasındaki bağı kurma odaklı olmasıdır.

Tüm bu kararlarla kurgulanmış olan Kore ve Türk halkını simgeleyen iki parçalı yapı, duyulan minnet ve sevginin ifadesi olarak, bir saygı ve selam niteliğinde birbirlerine doğru eğilmişlerdir. Bu aynı zamanda geleneksel Kore çatı mimarisine bir atıfta bulunmuştur.

Yapıda müze girişi alt kota alınarak içerikten ziyade öncelikli olarak yapının algılanmasını sağlamıştır. Böylece arsanın güney aksındaki anma ve tören alanıyla doğrudan kullanım olanağı sağlamıştır. Yapının müze bölümü ve kalıcı sergi alanları arsanın batısında konumlandırılmıştır. Devamında ise Lüleburgaz deresi ile ilişkilendirilen yürüyüş yolu doğrultusuna geçici sergi alanı yerleştirilmiştir. Böylece hem açık hem de kapalı alanda vakit geçirmek isteyen ziyaretçiler daha kullanışlı bir biçimde mekanları tecrübe ederler.

Geçici sergi alanı ve derenin konumu itibariyle, yaya yoğunluğunun yüksek olan kısmında yapının kuzey doğu bölümünde çay ve kahve salonu düzenlenmiştir. Şeref salonu yapıya ana giriş yollarından biri olan yaya aksının ve servis alanlarının en kolay ulaşım noktalarından birine yerleştirilmiştir. Kütüphane işlevi göz önünde bulundurularak ayrı ve daha izole bir biçimde güney doğu cephesinde ve tek bir kütle olarak tasarlanmıştır. Yapıda personel odaları, ofisler ve teknik hacimler alt kotta konumlandırılmıştır.

Arsanın mevcut yapısında bulunan eğim etkisi az bir miktardadır. Bu sebeple arazi eğimi tesviye edilip elde edile hafriyat peyzaj düzenlemesinde kullanılmıştır. Yapıda savaşın tahribatına yapılan atıf, peyzajda da eğimli düzenlemelerle devam ettirilmiştir. Her yıkımın ardından kendini yenileyen doğa peyzaj elemanlarının altında bulunan su ögeleriyle kurgulanmıştır.

Yapı bütünlüğünün önemli parçalarından olan kent mobilyaları, genel tasarım ilkeleri düşünülerek şekillenmiştir. Yapının geneline hakim olan brüt beton yapı elemanları peyzaj ve dış mekan birimlerinde bütünlüğü sağlamak amacıyla benzer nitelikte tasarlanmıştır.