Katılımcı, Menekşe Kibrit Fabrikası ve Yakın Çevresi Yeniden Canlandırma Ulusal Öğrenci Mimari Fikir Projesi Yarışması

MİMARİ AÇIKLAMA RAPORU

Menekşe Kibrit Fabrikası ve arazisi İstanbul’un en kıymetli endüstriyel miras alanlarından biridir. Sahile kıyısı olması, tren hattına yakın olması arazinin potansiyelini oldukça yükseltmektedir. Lakin uzun süredir fabrika farklı amaçlarda kullanılmış olup büyük hasar almıştır. Beş binadan oluşan fabrikanın sadece bir binası restore edilmiş, diğerleri mermer deposu ve bant fabrikası olarak kullanılmaktadır. Müştemilat kısmı oldukça zarar görmüş, arazinin diğer kısımları ise işlevsiz durumdadır.

Fabrika ve yakın çevresinde, çevre halkı için bir odak noktası, etkileşim noktası eksikliği olduğu görülmektedir.

Bu nedenle fabrikayı, çevre bölgesi için bir odak ve etkileşim noktasına çevirmeyi hedefledik.

BAĞLAM

Yıllardır üretim yeri ve sanayi aksının son noktası konumunda olan fabrikanın üretim işlevini devam ettirmek ve fabrika arazisini odak ve etkileşim noktasına çevirmek bağlamsal yaklaşımın temelini oluşturmaktadır.

Bu yaklaşım:

Konumlanma : Büyük ve gösterişli bir kütleyle fabrika ile yarışmak yerine küçük kütlelerle ana yapıya entegre olan kütle dağılımını ön gördük. Yapının sahil ile olan ilişkisini kesmemek için kütleleri Kuzey-Doğu ve Güney-Doğu yönünde konumlandırdık..

Biçimleniş : Eklenen kütlelerin çatı formu fabrikanın ana çatı formunun parçalanması ile oluşmuştur. Bu modern yapının eski yapının taklidi değil de eski yapı ile nasıl ilişkili olduğunu göstermektedir. Fabrikanın içindeki atölye ve tezgahların esnek kullanıma sahip olması ise mümkün oldukça fabrikaya zarar vermemek ve halka kendi mekanını dahi üretme şansı vermek içindir.

Program : Fabrikanın beş binası üç ana ve 2 ara olmak üzere bölümlendirilmiştir. İki ara aks açık yeşil alan olarak tasarlanarak ziyaretçilere büyük dev kütle hissiyatı vermek yerine, nefes alabilecekleri bir ortam sağlanmıştır. Ortadaki ana kütlenin çatısı ise değiştirilmiş olup esnek kullanıma açık sergi alanı için tasarlanmıştır. Sergi alanında sanayi aksındaki fabrikalara ait makineler ve bilgiler sergilenmektedir. Diğer iki ana kütle atölye ve atölye ürünlerinin satım merkezlerinden oluşmaktadır. Atölyeler iki katlı olup üst katları atölye alt katları ise satış alanı olarak değerlendirilmektedir. Atölyeler paneller ile oluşturulup, değiştirilebilip, taşınabilir. Fabrikanın içine kafe ve oturma hizmetleri de eklenmiştir. Dış mekandaki kütleler, atölyeler kafe, kütüphane, oyun alanı ve performans merkezinden oluşmaktadır. Yaratılan omurga sokak ile fabrika, yol ve yeni yapılar arasındaki ilişki sağlanmaktadır. Tasarım alanındaki kot farklılıkları önemsenerek, programın sosyal bileşenleri ile entegre çalışan bir alt zemin kat organize edilmiştir. Bu kotta konumlandırılan konferans merkezi, kafe ve atölyeler, açık alandaki spor ve etkinlik alanları ile beslenerek sosyal bir alt kot organizasyonu oluşturulmuştur. Sahilde kot farklılıkları kullanılarak oturma setleri ve deniz terasları oluşturulmuştur. Fabrikanın önündeki pergolalar ise bir toplanma ve geçiş noktası görevindedir. Çocuk kütüphanesi ve çocuk parkı oluşturularak çocuklu ailelerin daha verimli zaman geçirmesine olanak sağlanmıştır.

Özetle, fabrika ve alanın geneli ile uyumlu, fabrikanın önüne geçmeyen, programın sosyal bileşenleri ile entegre çalışan bir tasarım yapılmıştır. Fabrika üretim işlevini koruyarak bir atölye-çarşı işlevine bürünmüştür.

KORUMA

Tasarım yaklaşımını, basit müdahalelerle sınırlı tutarak sadece yapıya zarar veren etkenleri ortadan kaldırmayı
hedefledik.

Bunun için :

Liberasyon, Konsodilasyon, Rehabitilasyon, Mekanik temizlik-lazer uygulaması işlemlerini adım adım uyguladık. Korunması gereken tüm yapı parçalarını koruduk.