Katılımcı, Menekşe Kibrit Fabrikası ve Yakın Çevresi Yeniden Canlandırma Ulusal Öğrenci Mimari Fikir Projesi Yarışması

Proje Raporu

Ankara’da 1 saat ile İstanbul’da 1 saat eşit midir? İstanbul’un her gün psikolojik ve fiziksel sınırları genişlemesine rağmen uzaklık algısı gitgide kısalmakta. Çok çeşitli kentsel dokusu, her noktasında yeni bir deneyim ve imkan sunarak uzak mesafeleri gitmeye değer kılmakta. Peki İstanbul dediğimizde aklımızda hangi semtler geliyor ve aklımıza gelmeyen semtler İstanbul’a ne kadar ait? Gündelik eylemlerimizin çoğunu bu psikolojik sınır ve kentli olma konusu belirliyor. Taksim’de oturan birinin Sarıyer’e bir saat yol gitmesi ile Küçükçekmece’ye gitmesinin aynı olmaması Küçükçekmece’nin İstanbul’a aidiyetini elinden alıyor. Menekşe Kibrit Fabrikası; konumu, tarihi niteliği ve fiziksel çevresi nedeniyle kentli ve semtli olacak ve Küçükçekmece’nin İstanbul’a aidiyetini geri verecek niteliktedir. Bu banliyö semtleri kente ikonik yapılar aracılığıyla kazandırılırken bu yapıların bulunduğu çevreden izole bir “ada” ya dönüşmemesinin şartı kentli kurgusunu oluştururken semt hayatının da göz ardı edilmemesidir. Mahal, mimari niteliği ve programıyla kent içinde bir odak noktası olurken, semt hayatını yaşatan fonksiyonları da içinde bulundurarak bir karşılaşma mekanına dönüşür. Mahal, içinde bu nitelikleri karşılayacak kent korusu, bostan, iskele, açık hava sineması, serbest toplanma alanları, sergi, botanik bahçe, performans alanı, semt pazarı, balık pazarı, koridor ve kafeyi bulundurur.

Kent Korusu

Eskiden niteliksiz yeşil alan olarak bulunan alan kent korusu olarak kullanılmış ve hem doğa hem insanlar için nefes alma noktası haline gelmiştir. Koru içindeki hamaklar sayesinde atıl kalmış bir orman değil yaşayan bir üretken kent dokusu oluşturulmuştur.

Bostan

Bostan, civarda yaşayan kesim tarafından üretim alanı olarak kullanılmakta ve pazarda satılan ürünlerin büyük bir kısmını oluşturmaktadır. Farklı semtlerden gelen insanlarla kolektif üretim ve deneyim alanı olarak da kullanılmaktadır.

İskele

Mevcut balıkçı yoğunluğu göz önünde bulundurularak Mahal’in üretim ve satış aksına iskele yerleştirilmiştir. İskele hem direkt satış alanı hem de balık pazarıyla bağlantı olarak kullanılmaktadır. İskelenin yanında uzanan strüktür arasına ağ gerilerek kullanıcıların deniz ile yakın temas halinde olabileceği dinlenme ve sosyalleşme alanı kurgulanmıştır.

Açık Hava Sineması

Açık hava sineması ve serbest toplanma alanları hibrit olarak kullanılmaktadır. Tanımlı sert zemin üzerindeki taşınabilir oturma elemanları mevsime bağlı olarak mekanın çeşitlenmesine imkan sağlamıştır.

Sergi

Fabrikanın önünde bulunan müştemilat binasının niteliksiz olarak doldurulmuş pencere boşlukları tekrar açılmış ve yapı cam ve çelik strüktür ile çevrilmiştir. Böylece dış duvarlar iç mekan haline gelmiştir. Mekan içinde sergi ve sergi olarak mekan kurgulanmıştır.

Botanik Bahçe

Performans ve yeme alanlarının arkasında bulunmasıyla mekanın atmosfere katkısı arttırılmıştır. Botanik bahçe endemik türleri içermesiyle de farklı bir deneyim mekanı olurken asma katın ortasına gerilen file izole bir dinlenme, kitap okuma alanı oluşturmuştur.

Performans Alanı

Yapının kentte odak noktası olmasında önemli role sahiptir. Yeni tanımlanan ulaşım yollarıyla mekanın erişilebilirliği arttırılmıştır. Performans Alanı, botanik bahçe ve tarihi dokuyla birleşerek deneyim mekanına dönüşmüştür.

Semt Pazarı, Balık Pazarı ve Kafe

Etkinliklere bağlı kalmaksızın semtli tarafından sürekli kullanılır hale gelmesi açısından programda vazgeçilmez bir yere sahiptir. Yaşayan halkın hem çalıştığı hem de günlük alışverişini yaptığı yerdir. Düzenli ve steril bir alışveriş alanı olarak değil, sokak pazarı ölçeğinde ve esnekliğinde kurgulanmıştır. Gözleme, tavuk pilav gibi ürünler satan tezgahlar restoran yerine geçmektedir.

Koridor

Pazar ve seranın kapıları kullanıma kapatılarak girişler “koridor”dan verilmiştir. Koridoru saran kemerli korten plak, delikli yüzeyiyle yanındaki mekanlarla ışık ve hava geçişini sağlarken mekanın ayrı podyumlar olarak değil bütüncül olarak çözülmesini sağlamıştır. Hem geçiş hem de durma, izleme mekanıdır.