Eşdeğer Mansiyon (BUDA Mimarlık), Çanakkale Belediyesi Çarşı, Yaşam Merkezi ve Otopark ile Yakın Çevresi Mimari Proje Yarışması

Proje Raporu

İki Avlulu Çarşı

Bağlam

Kentin ortak yaşamı için kimlikli mekânlar sahibi bir mekân beklentisini karşılamak için seçilen proje alanı Çanakkale kenti günlük yoğunluğu içinde yer almaktadır. İlk bakışta kentin işlek caddelerine, kıyı şeride yakınlığı; alanı doğrudan bir buluşma mekânı haline getirir düşüncesi, arsada gerçek anlamda yansımasını bulamamış. Bir diğer beklenti olan “kimlikli mekân” eksikliği bu noktada kendini göstermiştir.

Bu söylemden yola çıkılırsa, alanın mevcut yoğunluk potansiyelini kimlikli mekânlar aracılığıyla ortaya çıkarabilmek, bu projenin en önemli sorunsalı olacaktır.

Kimlikli mekân arayışı, üretimi için yapısal çevre dolayısıyla mimari olası çözüm kaynaklarından biridir. Sadece mimari, tasarım yoluyla kentliye, kentin en köklü bölgelerinden birinde bulunan alana bir kimlik kazandırma çalışması, yerel verileri yansıtmadan imkânsız bir hale gelecektir.

Bu anlamda Çanakkale’yi bir “yer” olarak ele alırsak bu yerin coğrafi verileri, “yer”lileri bu yerlilerin davranış biçimleri gibi “değerler” yapıya tasarım yoluyla bir kimlik kazandırabilecektir.

Yapının ihtiyaç programı, alışveriş ve kültürel olarak özetlenebilecek, son derece kamusal bir özelliğe sahiptir. Modern yaşamın koşturma içerisinde geçtiği, insanların A’dan B’ye çokça belirli bir amaç doğrultusunda gittiğini düşünüldüğünde, kat edilen mesafede geçilen yerin önemi son derece önem kazanmaktadır. Hayat akışının hızla aktığı gün içerisinde geçip gidilen mekânlardansa arada durup bakma ihtiyacı doğuran mekânlar kentliye ve kente daha fazla şey katacaktır. Dükkânların yer aldığı kapalı koridorlardansa, sokağın devamı niteliğinde, aynı kentte olduğu gibi avlulara açılan aksların varlığı tasarlanan projede öne çıkarılmaya çalışılmıştır. Kentin sahip olduğu önemli değerlerden olan Aynalı Çarşı, bu anlamda iyi bir örnek sayılabilir.

Muammer Aksoy Parkı, Kent Bahçesi ve Atatürk Heykelinin bulunduğu yeşil donatıya cephesi olan proje alanında, yaşam merkezinin ilk 3 katı dükkânlara ayrılmıştır. Bir metrelik kot farkıyla ilk kat çökertilmiş ilk 2 kat projede alt ve üst zemin olarak adlandırılmıştır. Satış birimleri 2 ana avlu etrafında çevre aksların devamı niteliğinde olan sokaklarla çevrelenmiştir. Binanın hiyerarşik anlamda bir girişi veya yaklaşım noktası bulunmamaktadır. Geometrik veriler doğrultusunda Muammer Aksoy Parkı cephesi diğer cephelerden ayrılarak yapının kimliğini yansıtmaktadır.

Satış birimlerinin bulunduğu bütün katlarda çevreyle ilişki kurma çabası içeresinde kentsel teraslar düşünülmüştür. Kentin toplanma mekânı olması açısından bakıldığında, kentlinin birbirini görmesi çok fazla önem arz etmektedir. Farklı kotlarda ve mekânlarda kentlinin birbiriyle karşılaşması, yaşadığı kenti, semti farklı yüksekliklerden algılaması kentlinin yaşadığı “yer” e bağlantısını güçlendirecektir.

Yapının farklı katlarında/köşelerinde yeme – içme mekânları yerleştirilmiştir. Bu sayede mekânlar günün farklı saatlerinde yoğunluk alacaklar, yaşayacaktır.

Yapının teras katı (+9.50) kendi içerisinde bir dünyası olan, farklı düşey sirkülasyonlarla diğer katlara hem fiziki hem de sosyal anlamda bağlanmaktadır. Bu katta sinema, tiyatro, çok amaçlı salon, çocuk merkezi ve atölyeler gibi günün farklı saatlerinde kullanıcı alan mekânlar bulunmaktadır. Bu katta bulunan teraslar çocuk merkezi için oyun alanı, sinema-tiyatro faaliyetleri için açık hava fuaye / kokteyl alanı olarak değerlendirilebilir. Sinema, tiyatro ve çok amaçlı salon ortak bir iç fuayeyi kullanmaktadır. Bu mekanlar yapının güney yönünde yer alan yeme-içme terasına bağlantılıdır. Bahsi geçen yeme-içme terası kente bakan manzarasıyla, kent tarafında algılanan bir referans noktası olma özelliği taşımaktadır.

Kentsel Kararlar

Proje alanı, Halk Bahçesi-Cumhuriyet Meydanı ve Muammer Aksoy Parkı gibi kamusal nirengi noktalarının kesişiminde yer almaktadır. Bu nirengi noktalarının oluşturduğu kamusal alan potansiyeli, oluşturulan yaya erişimli yollar ile yapının içerisinde devam ettirilmiştir. Kamusal alandaki açık alanlar yapının içerisinde de açık ve yarı açık mekanlar olacak şekilde kurgulanmıştır.

Binanın araç girişi, Mehmetçik Bulvarı yönünden olacaktır. Mevcut Benzin İstasyonu yanında bir servis alanı bulunmaktadır. Aynı şekilde, satış birimlerinin servis ihtiyacını karşılaması anlamında Lise Caddesi yönünden de kısa süreli bir servis alanın bulunmaktadır.

Lise caddesinin, Cumhuriyet Meydanı tarafından Muammer Aksoy Sokak’la buluştuğu aralık proje dahilinde trafiğe kapatılmıştır. Bu sayede Halk Bahçesi – Muammer Aksoy Parkı ve Cumhuriyet Meydanı “Yeşil Donatı” Aksı oluşturulmuştur doğrudan Cumhuriyet Bulvarı’na bağlanmıştır. Oluşturulan yaya ulaşım aksları yapının içerisinden de devam ederek geçirgenliği ve erişilebilirliği arttırmaktadır.

Yapı çevresi yolları, bisiklet ulaşımı için düzenlenmiş. Özellikle Mehmetçik Bulvarı’nda bulunan kalın refüj inceltilmiş, elde edilen alana bisiklet yolu monte edilmiştir. Muammer Aksoy Sokak, Okul trafiği de düşünüldüğünde yavaşlatılmış bir yol olarak yeniden gündeme alınmıştır.

Yapının batı yönünden sahil şeride inen yollarında kaldırım kaldırılıp hem zemin bir kaldırım bandı tasarlanmıştır. Yapının çevresinde yeteri sayıda kısa oto – park alanları da yerleştirilmiştir.

Yapı Fiziği

Yoğun rüzgârı olan bu kentin yaşam merkezi, bu rüzgardan nasibini olumlu anlamda almalıdır. Rüzgarın yapı içerisinde dolaşım halinde olması temiz havanın dolaşması anlamına gelmektedir.

Yapının mimari tasarım anlamında, basit geometriden oluşan yapısı sürdürülebilirlik anlamında önemlidir. Modüler satış birimleri, olası büyütme/bölme işlerine kolaylık sağlayacaktır.

Bina cephesi, sosyal ve kamusal yapı olan yaşam merkezi için mütevazı özellik taşımaktadır. Kenti, kentliyi içine davet eden kütle yapısını kaplayan beyaz boyalı cephe, karmaşık kent parçası içerisinde sessiz biçimde yer alma çabası içerisindedir. Beyaz cepheni yanında bulunan güneş kırıcı elemanlar yapının yaz aylarında, özellikle teras kullanımlarında kolaylık sağlamaktadır.