Katılımcı, Çanakkale Belediyesi Çarşı, Yaşam Merkezi ve Otopark ile Yakın Çevresi Mimari Proje Yarışması

PROJE RAPORU

‘yaşam 17’

KENT OKUMASI
Avrupa ile Asya kıtalarını birbirinden ayıran ve kendi adıyla anılan boğazın kıyısında kurulan Çanakkale, Türkiye’nin kuzeybatısında, Trakya’da Gelibolu yarımadası, Anadolu’da Biga yarımadası toprakları üzerinde yer almaktadır. Topraklarının %54’nü ormanların oluşturduğu ilin kıyı ilçelerinde ve adalarda iklim hemen hemen aynı olup daha çok Akdeniz iklimine paralellik göstermekle birlikte, yılın büyük bölümünde rüzgârlı günler yaşanır. Bu stratejik konum, Çanakkale’nin 6 bin yıllık bir tarihe sahip bir kent olmasına ortam hazırlamış; kent, yıllar boyu farklı kültür ve yaşantılara tanıklık etmiştir.

‘YER’
Proje alanı Çanakkale’nin kuzey batısında, tarihi kent merkezine oldukça yakın konumdadır. Kente ait ana arterlerden olan Cumhuriyet Bulvarı, Atatürk Caddesi ve kent limanı ‘yer’i güçlü bir şekilde beslemekte, çeşitli ulaşım olanaklarını mümkün kılmaktadır. Millet parkı ve Muammer Aksoy parkı ‘yer’e ait potansiyeli, yeşil akslar ile güçlendirmekte, Cumhuriyet Meydanı ise kentli için bir toplanma noktası oluşturmaktadır. Tüm bunlar ‘yer’i kentliler için uğrak bir nokta haline getirmektedir.

BELLEK
Mevcut durumda Çanakkale İş Merkezi, ‘yer’e ait birçok ipucuna ev sahipliği yapmaktadır. Mevcut binaya ait yapılan okumalar ve analizler sonucunda, binanın yüklenilen fonksiyonları karşılamakta yetersiz kaldığı fakat zemin kat kullanımı dahilinde, oluşturulmuş sokak ve yarı açık mekan kurgusunun devinim halinde oluştuğu sonucuna varılmıştır. Bunun ile beraber yapıda bulunan arkad sistemi gölgeleme elemanı olarak işlev görmekte ve yarı açık mekan alternatifi sunmaktadır. Mevcut yapı, park ve meydan arası sokak kurgusu oldukça güçlü bulunmuştur. Bu sokaklar geçtiğimiz 40 yıl boyunca kentlinin belleğinde yer etmiştir. ‘yer’ in fısıltısı ve ilhamı aslında kendisinde ve belleğinde mevcuttur. Bu veriler ışığında yapılan özgün ve yenilikçi tasarım bu ‘yere’ ait bir yapı ortaya çıkarmıştır.

ÜST ÖLÇEK KARARLARI
Kıyı şeridi, Demircioğlu Caddesi ile ‘yer’e bağlanmaktadır. Caddenin, Cumhuriyet Meydanı ile kesiştiği aks, proje alanından geçerek Millet Parkına devam ettirilmiş, aksın Millet Parkı içerisinden Truva Atı Heykeli’ne bağlanması öngörülmüştür. Cumhuriyet Parkı ve proje alanı arasından geçen Lise Caddesi, ‘yer’, Cumhuriyet Meydanı, Muammer Aksoy Parkı arası yaya hareketi ve kamusal mekanı zedelemesi nedeniyle öngörülen otopark girişine kadar yayalaştırılmıştır. Böylelikle proje alanına alınan akslar kesintisizce devam ettirilmiştir. Demircioğlu Caddesi’nin Muammer Aksoy Parkı ile buluştuğu nokta oldukça önemli görülmüş ve bu noktadan proje alanına akış sağlayacak iki aks önerilmiştir. Zemin kat kurgusunda yarıklar açılmış, yapının tüm cepheleri yaya kullanımı ile buluşturulmuştur. Kent sızıntıları ‘yer’ e yönlendirilmiş ve böylelikle bir nirengi noktası oluşturulmuştur.

SOKAKTA HAYAT
Demircioğlu Caddesi ile kıyı şeridi, ‘yer’ ile direkt ilişki kurmaktadır. Bu kıyı aksı, Cumhuriyet Meydanı’na güçlü bir sızıntı şeklinde kenti akıtmaktadır. Bu nedenle Cumhuriyet Meydanı ve Millet Parkı aksı, ana yaya aksı olarak kurgulanmış, Kıyı Sokağı olarak adlandırılmıştır. Demircioğlu Caddesinin Muammer Aksoy Parkı ile buluştuğu nokta, kıyı şeridini park ve ‘yer’ e bağlaması nedeniye oldukça önemli bulunmuştur. Kıyı Sokağı Muammer Aksoy Parkından alınan yaya aksı ile kesiştirilmiş, iç avluya parktan bir sızıntı sağlayan bu aks Park Sokağı olarak nitelendirilmiştir.

Zemin kat programının yoğun olması nedeniyle, katmanlı bir zemin kat kurgusu tasarlanmıştır. Muammer Aksoy Parkı’nda alınan yaya aksı, topografik bir geometriyle yükseltilmiş, ikinci zemin kata ulaştırılmıştır. Organik bir düzenleme ile ikinci zemin kata bağlanan yaya aksı, katmanlı zemin kat kurgusunun ‘yer’ ait olmasını sağlamıştır. Park yapı ile bütünleşmiş, hemhal olmuştur. Bu durum ‘yer’ in potansiyelini arttırmakla beraber, aynı zamanda sosyal donatılar, ticari ve yeşil alanlarla çevrelenmiş, açık ve yarı açık kamusal mekanlar sunmuştur. Sokak kurgusu ikinci zemin katta da devam ettirilmiş, birinci zemin kat ile engelli ulaşımını da gözetecek şekilde çeşitli noktalardan bağlanmıştır. Böylelikle günün her saati çeşitli fonksiyonlar ile yaşayan, çevresindeki parklar ile bütünleşmiş bir yapı kurgulanmıştır.

Sokak hayatı, birinci zemin katta kurgulanan dükkan, cafe, restaurant, belediye hizmet birimleri ile canlandırılmış, kent belleğinde 40 yıldır yer etmekte olan Park ve Kıyı Sokakları ile kentin uğrak noktası haline getirilmiştir. Birinci zemin katta oluşturulan kent avlusu ve amfisi, günün her saati çeşitli etkinliklerle yaşayacak, bir toplanma mekanı olarak tasarlanmıştır. Kullanıcı belleğine atıfta bulunan zemin kat arkadları ise sokak atmosferini ve kullanıcı alışkanlıklarını destekleyen yapı elemanları olarak sokak kurgusuna katkıda bulunmuştur.

FONSİYONEL BÖLÜMLENME
Avlu katı (birinci zemin kat); programda belirtildiği üzere hak sahiplerine ait dükkanlar, cafe ve restaurantlar, belediye hizmet ve ticari birimleri ile işlevlendirilmiştir. Dükkanlar gerektiğinde birleştirilebilir, eklenebilir birimler şeklinde oluşturulmuştur. Muhtarlık, ödeme noktaları, zabıta birimi ve iletişim ofisi, kentli ile birebir ilişkide olması amacıyla sirkülasyonu sokaktan olacak şekilde kurgulanmıştır. Belediye ticari birimleri ise esnek hacimler olarak, girişini avludan alan ayrı bir sistem bütünü olarak tasarlanmıştır.

Park katı (ikinci zemin kat); dükkanlar, kültür birimleri, belediyeye ait ticari birimler ve çocuk merkezi ile canlandırılmıştır. Çocuk merkezi park aksına yakın konumlandırılmıştır. Çocukların gelişimini desteklemesi açısından, yarı açık teraslar ile ilişkilendirilmiştir. Kültür yapısı girişi park katından sağlanmıştır. Cep sinemaları, oditoryumu besleyen yan birimler, sergi alanı ve ön fuaye bu alanda tasarlanmıştır. Belediye ticari birimleri park katında da devam ettirilmiştir. Bu katta bulunan ticari birimlerin kentli ile birebir ilişkili birimler olması öngörüldü ve teras alanları ile mekanlar bağlanmıştır.
Birinci kat; oditoryum, geleneksel el sanatları atölyeleri, sergi alanları, kayıt stüdyoları ve çok amaçlı salonlar ile desteklenmiştir. Panoramik olarak Millet Parkı’na vistası olan noktada ise bir restaurant kurgulanmıştır. Belediye hizmet birimleri birinci ve ikinci katlarda devam ettirilmiş, çeşitli noktalarda yapılan cephe hareketleri ile yarı açık teraslar ile beraber kurgulanmıştır.
2 bodrum katta, 400 araçlık otopark alanı sağlanmış, depo, teknik hacim ve sığınak alanları yönetmeliklere uygun olarak sağlanmıştır.

KÜTLE KARAKTERİ
Kütle bölümlenmesi, zemin kotunda kıyı sokağı ve park sokağı olarak adlandırılmış olan aksların, ana kütleyi parçalaması ile başlamıştır. Böylelikle kentsel hafızayı canlı tutan bir sokak kurgusu oluşturulmuş, sokaklar dükkan, cafe vb. sosyal donatılarla desteklenmiştir. Park sokağının, Y düzleminde genişlemesi ile bir iç avlu oluşturulmuş; toplanma, bir araya gibi sosyal aktivitelerle her daim canlı olacak, korunaklı bir avlu oluşturulmuştur. Avlu, kent amfisi ile ikinci zemin kata bağlanmış, böylelikle katmanlı zemin kat kurgusunun avludan beslenmesi sağlanmıştır. Üst kütleler, iç mekanlara alternatif oluşturacak yarı açık ve açık teraslar oluşturulması fikriyle tasarlanmıştır. Mekanlar, galeriler ve alternatif sirkülasyon rotaları ile desteklenmiştir. Avlu, yarı açık mekanlar ve galeriler sürdürülebilir, keyifli ve davetkar hacimler haline getirilmiştir.

CEPHE KURGUSU
Birinci zemin katta cephe karakteri, dükkanlar ve ticari hacimler nedeniyle olabildiğince şeffaf kurgulanmıştır. Fakat iklimsel konfor evde kullanım göze alınarak, zemin kat kütleleri geri çekilerek arkaları oluşturmuştur. Böylelikle yaya konforu ve bina sürdürülebilirliğini sağlayacak gölgelik, yarı açık mekanlar oluşturulmuştur. Üst kat kütlelerinde ise çatkı sistemi ile iç mekanlarda güneş kontrolü sağlanmış, aritmik cephe hareketleri ve yer yer kütlesel geri çekilmeler ile kullanıcıya alternatif mekanlar sunulmuştur. Çatkı sistemli cephelerde kullanılan prekast beton elemanlar ise maliyeti hafifletmek ile beraber cephede esnek kullanımlara olanak oluşturmuştur.