Katılımcı, Evka 3 Sosyal Merkez ve Aktarma İstasyonu Yarışması

MİMARİ RAPOR

Ana Gelişim Ekseni

“İzmir Büyükşehir Belediyesi Bornova Evka3 Sosyal Merkez ve Aktarma İstasyonu” mimari yapısının ana gelişim ekseni, algı, ihtiyaç ve kullanıcı deneyimi olarak belirlenmiştir. Yapının oluşumunda, çoklu program yapısı ve kullanıcı ilişkileri incelenmiştir. Öncelikle alan ve çevre analizleri yapılmış, ikinci aşamada ise bu analizler kullanıcı kitlesi ile bütünleştirilmiştir.
Gelişim bölgesinde bulunan yarışma alanı, gerek çevre planlaması gerekse ulaşım konusunda stratejik bir konuma sahiptir. Çevrede üniversite gibi yoğun dinamiklerin bulunması, ormanlık alan gibi kentsel “nefes” alanlarının olması; alanın karma bir sistem içinde bulunduğunu göstermektedir. Bornova Evka 3 Sosyal merkezi ve aktarma istasyonu hem bu farklılaşmış çevresel faktörlerin, hem de çeşitlendirilmiş kullanıcı kitlesinin odak noktası olması amacıyla tasarlanmıştır.

Tespit edilen kullanıcılar;

1- Aktarma İstasyonu kullanıcıları – kent içi yolcular
2- Sosyal Merkez kullanıcıları – kültür amaçlı kullanım
3- Eğitim Merkezi kullanıcıları – gelişim amaçlı kullanım
4- Yönetim ve alışveriş birimleri ve bunlara bağlı kullanıcılar – sosyal amaçlı kullanım

Alan üst ölçekte bisiklet yolunun “mutfağı” olarak tanımlanmıştır. Geliştirilmekte olan bisiklet yolunun proje alanından geçerek iki ve üç numaralı proje alanlarına devam etmesi önerilmiştir. Sosyokültürel alan ön görülen ikinci proje alanı bisiklet yolunun ana toplanma hub’ı olarak kurgulanmıştır. Barınma işlevi önerilen üçüncü alan ise durak noktalarından biri olarak belirlenmiştir. “Bisiklet yolunun mutfağı” kavramı proje programı dahilinde bisiklet ile ilgili eğitimlerin verilmesi, tamir atölyesinin bulunması, parametrik bisiklet park alanı ve kiralama birimleri olması ile ilişkilidir.

Meydan Kullanımı
Alanın metro istasyonu dolayısıyla bölünmüş olması; yayılım açısından ilk kısıtı oluşturuyor gibi görünüyor olsa da, metro havalandırma ve ulaşım şaftları, birer oturma elemanı ve ışık unsuruna çevrilerek bu kısıt pozitif yönde evrilmiştir. Gündüzleri yoğun sıcak durumunda yer yer gölge elemanı da barındıran oturma birimleri olarak işletilen kütleler, geceleri; oturma birimi olmanın yanı sıra birer “light box”a dönüşerek “teknolojik meydan”ı oluşturmaktadır. Teknolojik meydan ve avludan çeşitli gösterimler takip edilebilmektedir. Ayrıca kullanıcı etkileşimli ışık oyunları ve aydınlatma tasarımcıları tarafından planlanan ışık oyunları gösterileri yapılması öngörülmüştür.

İşlev Ayrışması ve Kullanım Tasarımı
Programın içeriğindeki ana bölümler, aktarma istasyonu, sosyal merkez ve eğitim birimleri birbirinden kot farkları ile hacimsel olarak ayrılmış, fakat kullanıcıların istedikleri zaman kolay erişebilmesi için avlu ve iç geçişler gibi bağlantılarla birbirine tekrar bağlanmıştır. Bu ayrışma ve birleşmenin sebebi, yoğun bir trafiğe sahip olan otobüs durakları ile sosyal merkez yoğunluğunun birleşmesini, kesişmesini önlemektir. Bu konudaki ilk adım, ana karar olan otobüs duraklarının -5.00 kotuna alınmasıyla atılmıştır. Ana yapılaşma alanında tasarlanan kentsel saçağın teknolojik meydan kotundaki kolu, Cengizhan Caddesi üzerinden, içeri alınan ve dışarı çıkan otobüsler -5.00 (+42.00) kotunda, metro ve otopark ile doğrudan ilişkilidir. Bu kota ayrıca ana meydandan inen bir kent avlusu ile bağlanılmaktadır. Bu avlu, çevresinde çeşitli dükkanlar ve kafeleri barındıran bir yeşil avludur ve otobüs duraklarına da doğrudan ulaşımı sağlamaktadır.

Sosyal merkez ve eğitim birimleri, alanın dere kesişimi kısmında şekillendirilmiştir. Yapı fonksiyonları; zemin – meydan etkileşimli sosyal birimler, üst koy etkileşimli sosyal birimler evt eğitim birimleri olarak 3 farklı hacim olarak yorumlanmıştır. İkişer katlı olan bu hacimler, barındırdığı galeriler ve avlular ile “aydınlık” bir yapı halini almıştır. Her iki katlı birimin bir modül oluşturduğu tasarımda, modüller birbiri üzerinde kaydırılarak kat bahçeleri ve teraslar oluşturulup açık alan sosyal etkileşim mekanları tasarlanmıştır. Sosyal merkez için önerilen 2 adet giriş bulunmaktadır.

Birincisi metro çıkış katı olan +47.00 (00.00) kotundan kentsel saçağın altından giriş, diğeri ise +5.00 kotundan kentsel saçağın üstünden yapılan giriş. Her iki giriş de görsel ilişkisi bulunan avlulu fuaye kısmına erişmektedir. Alt girişten, alt fuaye ve sergi alanlarına ulaşılırken, kentsel saçak girişinden ana fuaye ve konser salonu girişine ulaşılmaktadır. Fuaye görsel olarak birbirine bağlı 3 kattan oluşmaktadır. Sergi ve konser salonuna hizmet etmektedir.

Eğitim birimleri ve yönetim alanı kullanıcıları; yapıya kentsel saçak altından kendilerine ayrılan “Eğitim birimleri lobi”sinden girmekte ve üst katlara ulaşmaktadır. Kütlelerin kaydırılmasıyla oluşan teraslar, avlular ve yarı açık alanlar bu birimlerin üst kotlarda temiz hava, gün ışığı ve yeşil yüzdelerini arttırmaktadır. Eğitim birimlerinin bulunduğu en üst modülde ayrıca farklı atölye kullanıcılarının etkileşimini arttırıcı bir iç yeşil avlu tasarlanmıştır.

Çocukların tabi toprak ile etkileşiminin olması düşüncesi ile çocuk alanı zemin katta tutulmuştur. 00.00 (+47.00) meydan kotundan özel bir giriş ile diğer birimlerden ayrılmıştır. Eğitim birimlerinden ayrılmasının sebebi, kendilerine ait açık oyun alanı ve permakültür alanlarının oluşturulmuş olmasıdır. Doğa ile iç içe olma çerçevesinde tasarlanan alanda çocukların gerek kapalı gerekse açık alanda eğitimi sağlanmıştır.

Bisiklet Rotası ve Çevre Düzenlemesi
Geliştirilmekte olan bisiklet aksının bir noktası olan Evka3 Sosyal Merkez alanı, ayrıca bir bisiklet hub’ı olarak da işlevlendirilmiştir. Dr. Cavit Özyeğin İlköğretim okulu ile alan arasında bulunan yol yeniden düzenlenerek bir aksı da bisiklet yoluna ayrılmıştır. Mevcut sistemde otobüslerinde kullandığı bu yol sadece araçların kullanımına bırakılmış, aksları yapı yönelimine göre revize edilmiştir. Mevcutta bulunan 85 araçlık açık otopark kapasitesi korunmuş, yeşil alanlar arttırılmıştır.

Bisiklet aksı burada ikiye ayrılmaktadır. İlk aks alana dahil olup Bisiklet mutfağı, bisiklet parkı ve Bisim İstasyonu’na doğru yönelirken, ikinci aks yol üzerinden devam edip ikinci ve üçüncü proje alanlarına ulaşmaktadır. İkinci alan için öngörülen sosyokültürel alanlara bisiklet düğüm noktası işlevinin de eklenmesi önerilmektedir. Düzenlenen bu yol aynı zamanda otoparkı kullanan arabalar, ve servis girişi için de kullanılmaktadır. Yol üzerine açılan birleşimlerle araçlar binaya alınmaktadır.

Kentsel Saçak
Kentsel Saçak, sosyal merkez, çarşı ve kent birleşimini sağlayan bir yeşil saçaktır. Binadan doğrudan kullanıma da elverişli olan saçak aynı zamanda avlu girişini de vurgulamaktadır. Açık alan kurgusunun önemli elemanlarından olan kentsel saçak aynı zamanda bir gölge elemanıdır ve altında bulundurduğu kafeler, bisiklet sosyal alanlarının güneşli günlerde de kullanılabilmesini sağlamaktadır.

Sistem Kullanımı
Yapı betonarme – çelik karma sistemine sahiptir. Ana kütle, çekirdekler, otopark gibi alanlarda hakim taşıyıcı türü betonarmedir. Üst kotlara çıkıldıkça görülen modül kaymalarında ise ana sisteme çelik diyagonaller eklenmiştir. Kentsel teras betonarme kolonlar üzerinde belli yerlerde konsol çalışarak sisteme dahil edilmiştir. Meydan etkileşimli sosyal merkez modülü yani en alt iki katlı modül cam giydirme cephe olarak tasarlanmıştır ve kentsel saçağın verdiği gölgeden faydalanarak güneş ışığından korunup gün ışığı alması sağlanmıştır. Üst kot etkileşimli sosyal birimler modülü yani orta iki katlı modül ise cam ısıcam üzerine entegre mesh ile tasarlanmıştır. Bu alanda güneş kırıcı görevini yalnızda bu mesh kaplamanın sağlamasından dolayı güneş geçirimi düşük mesh önerilmiş ayrıca gün ışığını alan, direkt güneş ışığını yansıtan camlar tercih edilmesi önerilmiştir. Eğitim birimleri modülünde ise cephede yine mesh kullanılmıştır. Fakat burada mesh’e ek olarak içeriden müdahale edilebilen güneş kırıcıların da bulunması sebebiyle bu modülün güneş geçirgenliği yüksek olarak seçilmiştir. Böylece cephede her üç modülün ayrı ayrı algılanabilmesi sağlanmıştır.