Katılımcı, Evka 3 Sosyal Merkez ve Aktarma İstasyonu Yarışması

MİMARİ AÇIKLAMA RAPORU

Farklı ölçeklerde alınan fiziksel planlama kararları, bölgelerin geleceğini konusunda önem arz etmektedir. Fiziksel tasarım sürecini yönlendiren birçok etken söz konusu olmaktadır. Planlanacak/tasarlanacak bölgenin/yerin doğal ve sosyo-kültürel yapısı; özellikle sosyal dinamikleri projenin karakterini ortaya koyma kudreti gösterebilir. Gerek küçük ölçekli gerekse büyük ölçekli planlama ve tasarıma yaklaşım, bu öngörü çerçevesinde sağlanmalıdır.

İzmir Bornova ilçesi, bu yönüyle dinamik bir bölge. Genelde Bornova İlçesi, özelde ise EVKA3 aktarma istasyonu, sosyal yapısı yönleriyle genç, dinamik ve hareketli bir nüfusa ev sahipliği yapmaktadır. Zira, proje alanı, Ege Üniversitesi, Bornova forum, Aşık Veysel Rekreasyon Merkezi gibi hareketli ve dinamik bir nüfus potansiyeline sahip yerleşkelere yakın konumlanmaktadır. Bunun yanı sıra aktarma istasyonu işlevinden dolayı da değişken bir insan profiline sahip olduğu gerçeği ifade edilebilir. Bu sosyal dokunun, etkinliğini arttırarak sürdürmesi ve bunu çağın diliyle hayat bulması gerekliliği, proje tasarım ve peyzaj kararlarını doğrudan etkilemiştir. Tasarı ilkleri arsında ortaya çıkan avlu olgusu, sözünü ettiğimiz sosyo-kültürel dinamiğin güçlenmesi amacı taşımaktadır. Bunun yan sıra mevcut metro istasyonu üst meydanına yapılan lineer dokunuşlarla, meydanın dinamik kılınması ve modern bir dile kavuşturulması sağlanmıştır.

EVKA 3 Aktarma İstasyonu & Sosyal Merkez projesi kapsamında otobüs peronları ve metro istasyonu ilişkisi belki de projenin Aktarma İstasyonu ayağının en önemli konusu. Çünkü bize göre metro istasyonundan çıkacak olan insanlar iki temel gruba ayrılıyor. Bir grup sosyal merkeze veya herhangi başka bir yere hiç uğramaksızın metro istasyonundan direk otobüs peronuna gitmek isteyen grup, diğer grup ise metro istasyonu ve otobüs peronu arasında doğrudan bir geçişi tercih etmeyecek olan daha kendiliğinden hareket ederek belki sosyal merkezde uzun süre geçirecek belki de dükkan kısımlardan gerekli alışverişi yapıp daha sonra peron alanına geçecek olan grup. Öncelikle bu iki grubu olası davranışsal farklılıklarından dolayı fiziksel olarak da metro istasyonundan itibaren birbirinden ayırıyoruz. Dolayısıyla burada doğrudan peron kullanıcısı ve dolaylı peron kullanıcısı ayrımı en başından itibaren gözetiliyor.

Söz konusu parsel içerisinde toplu taşıma araçlarını minimum düzeyde dolandıracak bir peron sistemi düşünüldü. Bu minval üzere, parselin daralan tarafına yanaşarak, otobüslerin çıkış aksı olan caddeye yakın konumlanıp perona giriş çıkış mümkün oldukça rahatlatıldı.

1. SİRKÜLASYON KURGUSU

I. ‘Metro-Sosyal Merkez’ İlişkisi
Bu ilişki doğrudan ve dolaylı olmak suretiyle iki şekilde sağlanmaktadır. Teknik şartnamede mevcut metro gişe kotundan (+41.00) sosyal merkeze bağlantı kurulabileceği ifadesi geçmektedir. Bu imkanı dikkate alarak, sosyal merkez-metro ilişkisinin daha vurgulu yapılabileceği; sosyal merkezi hareketlendiren ve ona nitelik kazandırabileceği öngörülmüştür. Böylece salt bir bağlantı aksında ziyade, bu aksı hareketlendiren ve sosyal merkezi alt kota da çekerek, oluşturulan avlu etrafında mekâna zenginlik kazandırabileceği düşünülmüştür. Alt avluda yer alan atölyeler ve konferans salonu ile doğrudan ilişki sağlayarak yürüme aksına nitelik kazandırılmış olacaktır. Metro gişe kotundan (+41.00) alt avlu kotuna (+42.00) yumuşak bir rampayla bağlanan ‘metro-sosyal merkez’ aksı, ana kütleyi birleştiren saydam bir hacim içinden geçerek +51.00 kotuna bağlanmaktadır. Bu aks üzerinden, saydam hacim içinde +47.00 kotundan ana kütleye giriş de sağlanabilmektedir. Böylece 41-42-47-51 kotları arasındaki ilişki aynı güzergâh üzerinden sağlanmaktadır.

II. ‘Metro-Peron’ İlişkisi
Metro- Peron bağlantısı halihazırda işleyen metro çıkışından sağlanabildiği gibi, alt avluda yer alan atölye birimleriyle temas kurmak üzere daha kısa sürede peron bölümüyle bağlantı sağlanabilir. Peronlar özellikle mevcut metro çıkış kotunda (+47.00) planlanarak metro-peron bağlantısı en ideal seviyeye getirildi.

2. PERON KURGUSU

Söz konusu parsel içerisinde toplu taşıma araçlarını minimum düzeyde dolandıracak bir peron sistemi düşünüldü. Bu minval üzere, parselin daralan tarafına yanaşarak, otobüslerin çıkış aksı olan caddeye yakın konumlanıp perona giriş çıkış mümkün oldukça rahatlatıldı.

Ayrıca peron planlamasında üç ana kıstas ön planda tutuldu.

1. Perondan; metroya, sosyal merkeze ve çevreye olan ulaşımın -zorunlu olmadıkça- kot farkına maruz bırakılmadan rahat ve en kısa sürede sağlanması.
2. Bu ulaşım ağının sosyal merkeze olan bağlantısının/katkısının azami seviyede tutulması.
3. Mevcut metro çıkış kotunda veya sosyal merkez zemin kotunda peronların oluşturabileceği görüntü ve ses kirliliği ihtimaline karşılık, peronlar, ticari birimler ile büyük oranda izole edilmiştir. Ancak bu izolasyon peronların sosyal merkezle veya metroyla ilişkisini koparmamaktadır. Tersine muhtelif noktalardan bağlantı sağlanarak ticari aksı canlı tutaraktan kolay bir ilişki ağı kurgulanmıştır.