Katılımcı, İzmir Selçuk Belediyesi Kültür ve Gençlik Merkezi Yarışması

Mimari Rapor

İzmir, Antik Dönem’deki adıyla Smyrna, Ege Denizi kıyısında yer alan en önemli ve en büyük yerleşim merkezidir. Ticari faaliyetlerin yanı sıra arkeolojik ve tarihsel birikimi ile şehir önemli bir kültür ve sanat merkezidir. İzmir, içinde barındırdığı doğal ve tarihî zenginlikleriyle öne çıkan Bergama, Çeşme, Foça, Kemalpaşa, Selçuk, Tire, Urla gibi belde ve ören yerleriyle önemli bir arkeolojik alan konumundadır.

İzmir’in 74 km. güneyinde, İzmir – Aydın karayolu üzerinde yer alan Selçuk; Efes Antik Kenti, Meryem Ana Evi, Çukuriçihöyük, Ayasuluk Kalesi gibi önemli kültür mirasları ile 2015 yılında UNESCO Dünya Mirası Asıl Listesi’ne girmiştir. Selçuk, binlerce yıllık tarihi içerisinde Helenistik, Roma, Bizans, Selçuklu ve Osmanlı kültürlerine ev sahipliği yapmış, tüm dini inançları bir çatı altında toplamış, demografik yapısı ve topraklarında yaşamış tüm medeniyetlerin getirdiği kültür çeşitliliği ile zenginleşmiş çok katmanlı bir yerleşmedir.

Kentin bu katmanlı yapısı tasarımın ana kararlarında etkili olmuştur. Kentliyi içine çeken farklı katmanlar ve kotlar kültür merkezinin iskeletini oluşturmaktadır. Bu katmanlar yer yer geçirgen ve saydam bir hal alarak kamusal ve özel arasında iletişim kurar. Katmanlaşmanın önemli bir aracı da amfi ve agoradır. 0.00 kotunda oluşturulan yarı açık alan, Yunan kentindeki agora gibi işlevlenmiştir. Bu alanın yalnızca dolaşma ve toplanma alanı olarak değil, aynı zamanda gençlerin sosyalleştiği, felsefe ve siyaset yaptığı, düzenlenen gösteri ve sergileri izlediği bir mekan olarak da kullanılması öngörülmüştür. Amfi ve agora tasarımın atan kalbi konumundadır. Zemin kotunda oluşturulan bu yarı açık mekân; kafe, sinema, sergi holü ve gösteri salonu girişleri ile de mekânsal olarak beslenmektedir.

Selçuk kent merkezinde yer alan proje alanının çeperinde bulunan Kubilay Caddesi, kentin ana arterlerinden biridir. Kent meydanı ve otogar gibi yoğun kullanımların olduğu bölgelere bu aks üzerinden ulaşılmaktadır. Selçuk Gençlik ve Kültür Merkezi tasarımında da yaya ana ulaşımı Kubilay Caddesi’nden sağlanmış ve yapı yaklaşımında ön kabul edilmiştir.

Selçuk Gençlik ve Kültür Merkezi tasarımı 4 katmandan oluşmaktadır: alt zemin katmanı ve yeşil doku; üst zemin katmanı ve amfi; cepheyi çevreleyen ızgara ve yapıyı tanımlayan saçak. Bu katmanlar ve mekânlar arasındaki hiyerarşik düzen gridal bir sistem ile anlamlı hale gelmektedir. Kullanıcı yoğunluğu göz önünde bulundurularak yapının ana iskeleti parçalanmış, alt zemin katmanı yoğun yaya sirkülasyonu olan alanlarla (gösteri salonu, sinema salonu, restoran); üst zemin katmanı ise atölyeler ve onu besleyen birimlerle ilişkilendirilmiştir. 0.00 (alt zemin) kotunda oluşturulan amfi hem bir sirkülasyon aracı hem de açık hava sinemasının bir elemanıdır. +5.00 kotunda (üst zemin) ise amfiden, atölyeleri bulunduran etkinlik avlusu ve gösteri salonu terasını bağlayan ana dolaşım aksına ulaşılmaktadır.

Tüm bu katmanları sarmalayan, +12.00 kotunda oluşturulan lamine ahşap saçak, mevcut ağaç dokusu göz önüne alınarak yer yer boşluklu yapıdadır. Yapısal birimlerin yoğunluk oranına göre ilişkilendirilen ve açık hava sineması olarak da kurgulanan amfi ile yapıya erişimi maksimize eden sokaklar, kentin kültürel örüntüsü olarak simgeleşen bir saçak altında toplanmıştır.

Tasarımın ana kararlarından biri de İklim ve bölgesel koşulların avantajlarından faydalanarak kapalı alanların minimumda tutulması, açık ve yarı açık alan kullanımının ise maksimize edilmesidir. Bu bağlamda programda ön görülen açık hava sineması bir duvar yüzeyiyle ilişkilendirilmemiş, hareketli bir perde sistemi kurgulanarak sinema dışında kullanım olanakları önerisi getirilmiştir.

Arazinin mevcut yeşil dokusu korunarak peyzaj düzenlemesi yapılmış, yaya kullanım yoğunlukları göz önünde tutularak ızgara düzende sert ve yumuşak zeminler tasarlanmıştır. Amfi sinema kurgusu ile iç içe geçen yeşil dokunun kent bahçesi/seyir alanı ve kültürel odak ve sosyalleşme merkezine dönüşmesi hedeflenmiştir. Peyzaj ve saçak oluşumunda benzer bir tasarım kurgusu yaratılarak yapının harmonisi güçlendirilmiştir.