Katılımcı, Çuhadaroğlu Alüminyum 2016 Öğrenci Proje Yarışması

PROJE RAPORU

Proje alanı, Marmara denizinin kıyısında, tarihi yarımadanın güneybatısında bulunan, Yedikule’de yer almaktadır. Batıda, Doğu Roma zamanından günümüze kadar gelmiş kara surları, güneyde ise yoğun trafiğe sahip Kennedy caddesi bulunur.

Yarışma alanının batısında bulunan Uluslararası Barış Parkı ve güney sahil şeridinde bulunan dolgu ile oluşturulmuş, gazhane alanının denizle olan ilişkisini kısıtlayan spor alanları ile yeşil alanlar(Yedikule Sahil Parkı) haricinde, bölgede kentlinin vakit geçirebileceği rekreasyon alanları kısıtlıdır. Yeşil alanın büyük bir kısmını oluşturan Yedikule Sahil Parkı, Kennedy Caddesi’nin getirdiği yoğun trafik sebebiyle kentlinin ihtiyaç duyduğu rekreasyon alanlarına çözüm olamamıştır. Bu gereksinimin bir yansıması olarak yarışma alanında yeşil alanları koruyarak rekreasyon alanları oluşturuldu, bu alanların mevcut gazhane binalarının ve müze binasının peyzajı ile birbirine karışmasıyla yarışma alanı bütün bir peyzaj kurgusuyla değerlendirildi.

Proje alanında en çok dikkat çeken ve gazhane binalarının sembolü haline gelen gazometre, peyzaj kurgusunun odak noktası olarak belirlendi. Peyzaj, gazometreyi merkeze alarak diğer yapılara yöneldi ve alandaki mevcut yapıların içine sızdı. Gazometre herkesin erişebileceği, vakit geçirebileceği bir amfi tiyatro olarak tekrar hayata kazandırılmasının yanı sıra, sahip olduğu yükseklik ile seyir kulesi işlevi kazandı. Tasarlanan müze binasını desteklerken, tarihin bir parçası olan yapıları canlı olarak gözlemleyebilme imkanı sağladı. Rampa ile kesintisiz erişim sağlanan, farklı kotlarda ve farklı yönlerde konumlanan gözlem terasları ile Mermer Kule, İstanbul Kara Surları, Yedikule Zindanları ve bununla birlikte Tarihi Yarımadanın gözlemlenebileceği bir kurgu oluşturuldu

Proje alanında ve bu alanın çevresinde birer endüstri mirası olan fakat hak ettiği değeri görmeyen gazhane ve demiryollarına ait, bazıları harap olmuş yapılar bulunmaktadır. Bu yapılar İstanbul Kara surları, Yedikule Hisarı ve Zindanları, Mermer Kule gibi tarihin birçok dönemine tanıklık etmiş yapılarla çevrilidir. Bu veriler doğrultusunda proje alanı oraya bir yapı yapılmasa da tarihin bazı evrelerini sergileyen bir müze rolünü üstlenir.

Proje alanı ve çevresinde bulunan yapılar yarımada siluetinde yer almaktadır ve bu alana eklenecek olan yeni kütle siluete dahil olacağından dolayı kütle boyutları ve yüksekliklerinin mevcut yapılarla kuracağı ilişki önemli bir tasarım kriteri olarak belirlenmiştir. İhtiyaç programı ve yarışma alanı göz önünde bulundurulduğunda, kütle yüksekliklerinin siluete uygun olmayacağı gözlenmiştir. Bu nedenle ışık gerektirmeyen alanların toprak altı kotunda çözümlenmesi uygun görülmüştür.

Çevre verilerinin değerlendirilmesiyle tasarımdaki ana kriter ”günümüzde yeterli değeri görmemesinden, aktif olarak kullanılmamasından kaynaklanan geçicilik, terk edilmişlik, çevresinden soyutlanmışlık hissi yaratan bu endüstriyel miras alanını; çevresiyle sürekli ilişkili, orada aktif olarak var olabileceğimiz, üretebilip, sergileyebileceğimiz, belki de bir yaya güzergahı olarak kullanabileceğimiz bir alan haline dönüştürmek” olarak belirlendi. Bu doğrultuda gazhane alanında bulunan mevcut yapıların kentlinin daha sık uğrayabileceği alanlar haline dönüştürülmesi ön görüldü.

Fırın binası olarak kullanılan yapılar, gazhanenin kapatılmasıyla atıl durumda kalmıştır. Günümüze yıpranmış olarak gelen bu yapının duvarları korunarak, yeni bir işlevin cephesi haline getirilmesi düşünüldü. Saydam yüzeylerle, yapının içinde de bu duvarlarla iletişim kurulması sağlandı, böylece gazhane izleri arasında kullanıcı, yeni bir işlevle yapının içinde yer buldu. Bu duvarların oluşturduğu mekan Peyzaj ile bütünleşerek kütüphane, atölye, seminer odaları ve açık sergi olarak kullanıldı. Bu yapıların peyzaja karışmasıyla insanların sadece üretme amaçlı değil, orada üretilenleri izlemek, ,dinlenmek amaçlı kullanabilecekleri bir alan sağlandı. Bu doğrultuda mevcutta bulunan yapının açıklıkları aynen olduğu gibi bırakılıp insanların her yerden yapıya sızmasına imkan sağlandı. Çocuk oyun alanları ve deneysel tarım alanlarının bu yapılar etrafında konumlanmasıyla, rekreatif alanların devamı olan, her yaştan kitlenin burada var olabileceği aktif bir yer haline getirildi.

Çevre verileri de göz önüne alınarak, günümüzdeki haliyle de dikkat çekici olan bu alanda var olacak yeni müze binasının, mevcut gazhane yapılarını gölgelemeyecek; aksine dikkati gazhane yapılarına çekecek, onlar ile uyumlu; ama içinde bulunduğumuz teknoloji ve imkanlar doğrultusunda günümüz döneminin bir parçası olarak bulunduğu alanın tarih serüvenine eklenecek, mütevazi bir yapı olması kurgulanmıştır. Dışarıdan bakıldığında birbirinden bağımsız son derece basit gözüken 3 kütle ziyaretçinin gezinim sırasında hangi kotta, hangi yönde ve hangi kütlede olduğunu anlayamayacağı, merak uyandıran ve herkes için kesintisiz erişim sağlayan bir sirkülasyon kurgusuna sahiptir. Bu kurgu yönlendirici bir gezinim imkanı sağlar.