Katılımcı, Çaycuma Belediyesi Çaycuma Bilim Merkezi Mimari Proje Yarışması

MİMARİ RAPOR

Proje, çocukların gelecek olduğu ve bu geleceğin ancak bilim ışığında aydınlatılabileceği gerçeğinden yola çıkılarak tasarlanmıştır. Tasarım her köşesinde başka bir bakış, bir deneyim sunma ve bunun bir akış halinde gerçekleştirme idealindedir. Bina Çaycuma’nın kendine özgü coğrafi özelliklerini de oyuna katarak yeniden bir yorum ortaya koymuştur. Ziyaretçiler araziye girdikten sonra, binayı Çaycuma’nın ufukta görülen dağ siluetine eşlik eden, kırıklı bir yükselti halinde deneyimlerler. Form, simgeselliği ve fark edilmeyi de hedefler.

Bilim merkezi için verilen arazi, kent merkezine yakın, kendi iklimine uygun bitkiler barındıran, bir kısmı daha önce Seka Lojmanları kalorifer dairesi olarak kullanılan, batı yönüne doğru eğimin yükseldiği bir araziden oluşmaktadır. Arazinin doğusunda bulunan Filyos çayı, daha yakın doğusunda bulunan eğitim yapıları, kuzeyinde bulanan huzurevleri ve güneyinde bulunan konut yapıları vardır. Bu ön bilgilere ve bütün arazinin daha önce kullanılmış tek yeri olan alanı, araziye yaklaşırken yapımızı konumlandırmayı düşündüğümüz alan olmuştur.

Geniş arazideki yerleşimde, hacimsel ilişkilerin üçüncü boyutta yeniden yorumlanması ve kendi içinde yaşayan bir alan olması düşünülmüştür. Bina formu, bina işlevine hizmet edecek şekilde tasarlanıştır.

Diğer Karadeniz kentlerinin de çekim noktası olması hedeflenen bu merkez, ayrıca simgeselliği ve farkedilebilirliği de hedeflemiştir formsal olarak. Ayrıca Çaycuma’nın kendine özgü coğrafi özelliklerini de oyuna katarak yeniden bir yorum ortaya koymuştur. Ziyaretçiler araziye girdikten sonra, binayı Çaycuma’nın ufukta görülen dağ siluetine eşlik eden, kırıklı bir yükselti halinde deneyimlerler.

Bulunduğu yerle ile güçlü ilişkiler kurmaya çalışan bir mimari dil benimsenmiştir. Formu ile öne çıkmak, parçalı ve yalın bir siluet öneren tasarım arazinin kullanılabilecek en verimli yerinde olmak amacındadır.

Yapıya dışarıdan bakıldığında giriş gizlenir ve avlu ile içine kapanık bir yapı olarak tanımlanabilir. Ama avlu içine aldığı değerlerle, saçağın örtüğü hacimler ve avluyu çevreleyen cepheler içindeki dış alanla yeni ilişkiler örgütler.

Tasarım girişten itibaren çocukların mimari algısı ve bilim deneyimi üzerinde yönlenerek şekillenmiştir. Binanın katmanlı yapısı her bir aşamada yeni bir deneyim yaşatmayı ve bunu akışkan bir süreç halinde deneyimletmeyi amaçlar.

Presip olarak da yapı program başlıklarının zeminden direk erişimi önemsenmektedir. Ama ana girişte fark yaratmak için, giriş holüne amfi düzeninin eşlik ettiği bir merdivenli alandan girilir. Avlu kotu 0.00 (zemin kotu) olarak belirlenmiştir. Bu kottan giriş holüne(-3.00 kotuna) ulaşılır. Ana girişte kotun alçalması ve saçağın uzamasıyla yüksek olan yapının, binanın insan ölçüsüne yaklaştırması hedeflenmiştir. Ayrıca, giriş kısmında kot farkı ile yaratılan amfi, gelen okul gruplarının toplanarak merkez içerisinde görecekleri konuları öğretmenleri ile tartışmalarına olanak sağlamak ve gerektiğinde yan duvarına yansıtılacak görsel materyaller ile desteklemek için biçimlendirilmiştir.

Giriş holünün ortasında bulunan, binanın genel çizgileriyle oluşturulmuş olan çeper, danışma, vestiyer, bilet satışı ve satış birimlerini kucaklar. Bu çeperin arkasından yükselen ve -1.00 kotuna çıkan rampa bizi sergileme holünün kontrollü girişine hazırlar. Bu kontrollü girişe ulaşım aynı zamanda girişin hemen yanında bulunan merdivenlerle sağlanabilir.

Giriş alanının hemen sağ yanında bulunan hacimlerde tuvaletler ve ilkyardım odası bulunur. İlk yardım odası, ambulans girişiyle direk bağlantılıdır. Giriş alanının hemen sağ yanında bulunan merdivenle +4.oo kotuna yani idari birimler kotuna ulaşılır. Burada 4 kişilik bir açık ofis, yönetim odası, soyunma odaları bulunmaktadır.

Giriş holünden -1.oo kotuna vardığımızda, kontrollü bir girişten Sergileme Holüne ulaşılır. Bu mekanda ışık kontrolü sağlanmıştır. Farklı sergilerin yerleştirilmesine uygun esnek, bölünebilir, birleştirilebilir niteliktedir. Minimum tavan yüksekliği 750 cm olmak üzere elektrik ve mekanik tesisatların değişikliğine izin verecek esnek yapıda düşünülmüştür. Neredeyse tüm mahallere hizmet edecek olan depo bandı, aynı zamanda sergileme holüne de ulaşılabilir bir şekilde hizmet etmektedir.

4 adet atölye, sergileme alanıyla doğrudan bağlantılı olarak düşünülmüştür. Bütün atölyeler iç avluya bakacak şekilde, ikisi -1.oo kotunda, diğer ikisi +2.50 kotuna yerleştirilmiştir. Bu sayede atölyeler doğal ışıktan yararlanır, ayrıca sergileme holündeki ışığın kontrolüne de yardımcı olur. Depo bandına paralel olarak uzanan merdivenlerle ve asansörle+2.50 kotundaki iki atölyeye çelik bir köprü vasıtasıyla ulaşım sağlanır.

Sergileme holünden sonra 0.00 kotuna, özel bir hacimde konumlandırılan Faucoult Sarkacına ulaşılır. Yapı için simgesel önemi bulunan hacim, çatı kırıklığının en çok eğim yapıp vurgulandığı yerde konumlanır. Bu formun kırıklıklarının ölçülerine karar verilirken, simgesellik önemli bir çıkış noktası sunmuştur.

Sarkaç mahaline geçmeden önce depo bandı arkasında ara tuvaletler konumlandırılmıştır.
Sarkaç mahalinden sonra yine aynı kotu koruyarak (0.00) Geçici Sergileme Holü’ne ulaşılır. Bu mekan, sergileme holündeki serginin devamına hizmet edebilir, ya da kendi içinde ayrı bir sergi alanı da oluşturabilir. Ayrıca avludan geçilerek geçici sergi alanına direk ulaşım sağlanabilir. Buradan alınan kontrollü girişle ziyaretçiler sergileme alanını deneyimleyebilirler. Depo bandı Geçici Sergi Holüne hizmet edecek şekilde konumlandırılmıştır.

Geçici sergiyi deneyimleyen ya da sarkaç mahalinden çıkan ziyaretçi 0.00 kotu devamında, avlunun en uç noktası olan kafeterya da avluyla buluşarak nefes alır. Depo bandı aynı zamanda Kafeterya mahalinin mutfağının da depo ve servis ihtiyaçlarını karşılar. Avlunun en uç notasında bulunan açık hava yemek yeri iç cepheden açılır. İç mekana dönecek olursak, bu mekanda kafeteryaya yerleştirilen ağaçlar iç mekanda da çevre atmosferi hissettirir. Hem ziyaretçiyi dış mekandan koparır, hem dahil eder. Kontrollü yapay bir dahiliyet sunar. Ayrıca bu alanda konumlandırılacak ağaçlar serginin ve öğrenmenin bir parçası haline dönüştürülebilir. Karadeniz Bölgesi’ne ait olan bitki örtüsünün örneklerini bu alanda görmek mümkün olabilir. Ağaçların merkez noktalarından açılmış daire şeklinde çatı açıklıkları, günün değişen saatlerindeki güneş ışığı açısıyla gölge oyunları sağlar.

Bu yeşil iç mekandan iç mekan ağaçlarının konumlandırılışıyla, eğitim birimlerine ve çok amaçlı salona giden bir yönlendirme oluşturulur. 30’ar kişilik laboratuvar ve derslik girişi sağlanır bu yönlendirme sayesinde. Yapının sonunda ise çok amaçlı salon 110 kişilik kapasitesiyle konumlandırılmıştır. Bu mahalde de ayrı bir kontrollü giriş ve çıkış sistemi belirlenmiştir ve yine 0.00 kotundan bu mahaller avluya bağlanabilir. Bu sayede sadece Çok Amaçlı Salonu kullanmak isteyen ziyaretçiler bu giriş ve çıkışı kullanabilir. Çok Amaçlı Salon ve Eğitim birimleri arasında kalan destek birimleri her iki birime gelen ziyaretçinin kullanımı amaçlar.

Neredeyse tüm mahallere hizmet edecek olan depo bandı, tasarımın arka sağır cephesini sarar ve bu şekilde, depo bandıyla tüm bölümlere ayrı ayrı ulaşım sağlanır. Arka cephede sağır bir şekilde oluşan cephe, aynı zamanda sergi alanının ışığı kontrol altına almak amacına da hizmet eder.

Binanın içine dönerek oluşturduğu avlu içerisindeki küçük havuzlar ile su ögesini kullanarak çocuklara oyun alanı sağlarken, dış mekan ve iç mekanların birbirinden farklı dinamizmlerini ziyaretçiye sunar. Aynı zamanda oluşturduğu yönlendirme ile bu alan geçici sergi alanına direk giriş sağlar.

Gençlerin eğitim sürecinde ihtiyaçlarını en iyi şekilde karşılamak ve eğitim aldıkları mekanın geometrisi, ışık ve boyut algısının mimari etkisini kullanarak iletişimi güçlü ve üç boyutlu düşünen insanlar olarak gelişmelerine yön verebilmek amaçlanmıştır. Ayrıca değişen şartlara ve ihtiyaçlara esnek şekilde yanıt verebilme özelliği olan bir yapıdır.