3. Ödül (BUDA Mimarlık), Muratpaşa Belediyesi Çok Amaçlı Gösteri Merkezi Yarışması

MİMARİ PROJE RAPORU

“Mahalleli Sahne”

Taksi durağı, muhtarlık, bakkal, çocuk bahçesi, opera sahnesi… 1453-1461 sokaklar arasındaki parsel ve çevresinde bulunan, aslında tipik bir mahallede sıkça rastlanan işlevler arasına yer alacak sanatsal bir platform.

Tipolojik özelliği ve ilk akla getirdikleri düşünüldüğünde; bulunduğu “yer”i tanımlayan, ikonik özellikleriyle kentsel anlamda bir referans özelliği taşıyan bu yapı tipi, kentin “mahalle” sınırları içerisinde “nasıl davranması gerekir?” sorunsalı, projeye yaklaşımı basitçe ifade edebilir.

Tiyatro ve opera sahnesi fonksiyonlarının yanında, bir sanat atölyesi olması çevresi ile kuracağı ilişkiyi güçlendirir niteliktedir. Yapının içinde bulunduğu; Çınarlı Cadde’den 1450 Sokak’a uzanan kuzey-güney doğrultusundaki bağlantısı, sahnenin park içerisindeki yapıyla birlikte bir “sanat aksı” oluşturmaktadır. Arsanın doğu köşesine yaslanan sahne yapısı, bu aksın en önemli parçası olarak ortaya çıkmaktadır. Yine bu aks üzerinde çocuk atölyeleri, kafeterya, etkinlik gişesi gibi işlevler yer almaktadır. Bu aks parkın mahalle belleğinde yer ettiği haliyle kalmasını amaçlamaktadır. Yapılacak olan sahne yapısı bu parkın sadece bir parçası olacak şekilde kurgulanmaktadır.

Yapı bahsi geçen bu sanatsal aks üzerinde konumlanırken, fonksiyonel ve biçimsel bir örtüyle kaplanmaktadır. Bu örtü, dış fuaye ve üst kat terası için bir gölgeleme unsuru olurken, üstünde yer alan pasif güneş panelleriyle enerji depolamaktadır. Biçimsel özelliği yapıyı çevredeki diğer yapılardan ayrılırken, yapıyı işlevi gereği “içine kapanık” hale getirmektedir. Yapı terası ve çevresindeki teknik donanımı da gizleyen bu örtü, sahne yapısı ile mahalle arasında bir filtreleme görevi de üstlenmektedir.

Yapı içerisine gelindiğinde, sanat aksını besleyen fuaye ve sanatçı girişleri, yapının batı cephesinde yer almaktadır. Doğu tarafında servis ve idari girişler bulunmaktadır. Yapının, çevreyle ilişki anlamında önem teşkil eden fuayesi, fiziki olarak alt-üst ve dış olarak üç bölüme ayrılmıştır. Dış fuaye üstünde bulunan örtü ile iklimsel dezavantajlar minimize edilmeye çalışılmış ve örtü üzerinde bulunduğu parkın bir parçası olmuştur. Farklı kotlarla, alt ve üst fuaye ile ilişkili bu fuaye; mahallelinin gece-gündüz farklı faaliyetlerle vakit geçireceği bir alan olarak tasarlanmıştır. -1.50 kotunda bulunan alt fuayede vestiyer, gişe – danışma gibi işlevler yer almaktadır. Parkın güney yönünden direk girişlerin olduğu üst fuaye sahne girişlerinin yapıldığı, üst katlardaki atölye ve işliklere çıkışın olduğu bir alan tanımlamaktadır. Yapının 1450 sokak tarafındaki “sahne arkası” bölümü, sahneyi besleyen işlevlerin yer aldığı bir kütledir.

Kütlesel özelliğine bakıldığında, sakin duruşu bulunduğu kent parçasından çok da ayrışmamasını sağlamaktadır. İklimsel faktörlerin göz önünde olduğu yapıda, gölge ve sıcak faktörleriyle başa çıkılmaya çalışılmıştır. Ülkemiz kırsallarında ve eski dönem apartmanlarında sıkça kullanılan delikli beton dış duvarlar yapının kimliğini oluştururken sıcak iklimle ilişki kurmaktadır. Yapıyı kaplayan üst örtü, yapının farklı yönlerden algılanmasını sağlar ve yapıyı bir referans noktası haline getirirken üzerinde bulunduğu parkın bir parçası olarak bir nevi büyük ölçekte bir kent mobilyası olma özelliğine de sahiptir.

Fiziki ve bağlamsal kararları bütününde ele alındığında sahne yapısı, var olan bir mahalle dokusunda yer aldığının bilincinde, sahip olduğu tipolojik potansiyellerini yansıtarak, kentin süregelen kimliğine bir katkıda bulunmak gayreti içerisindedir.

İkinci Aşama Revizyonlar Özeti

Yapıya kimliğini veren üst örtü fikri olgunlaştırılmaya, plan düzlemindeki sorunlar düzeltilmeye çalışılmıştır. Yapının üst katlara ulaşımı ve her anlamda dağılımı -1.50 kotundaki alt fuayeden olacaktır. Gösteri olmadığı günler yapının kamusal iletişim noktası burası olacaktır. Park yönünden kamusallaşan üst fuaye, doğu yüzüne yan fuaye eklenerek daha verimli bir hale gelmiştir. Gösteri izleyicisine yönelik, balkon-wc ve vestiyere ulaşım sağlayan düşey sirkülasyon elemanları salon çeperine yerleştirilmiştir.

Otopark organizasyonu, parktaki mevcut ağaçları daha verimli kullanmak adına yeniden ele alınmış ve – 9.00 kotuna inerek, ikinci bir bodrumda çözülmüştür.

Yapısal örtü elemanı bina üzerine geldiği yere göre seyrekleşerek yapıyla bütünleşme çabası içerisindedir. Yapının batı çeperindeki son aksa kuvvet aktararak mevcut açıklığı geçecektir. Park kısmı yeniden ele alınmış, çocuklar için oyun ve el sanatları atölyeleri eklenmiştir. Çınarlı caddesi tarafı da yeme-içme bölgesi olarak düşünülmüştür.

Salon ve sahne döşemesi taşıyıcı sistemi; betonarme kiriş ve döşemeler olarak belirlenmiştir. Salon ve sahneyi çevreleyen duvarlar betonarme olarak tasarlanacak; hem balkon hem de çatı sistemini destekleyeceklerdir. Aynı zamanda binanın genel yanal sistemi olarak kullanılacak deprem ve rüzgar yükleri bina rijitliğini oluşturacaklardır. Salon ve sahnenin büyük açıklıkları kompozit sistem ile taşıtılacaktır.

Teras çatı üzerinde bulunan teknik teras, havalandırma elemanları ve pasif güneş enerji panelleri için kullanılabilecektir. Salon altında bulunan teknik hacim, havalandırma ekipmanları için kullanılacaktır.

Salon planı, çok amaçlı (opera-tiyatro vs…) kullanım için düşünülmüş ve at nalı plan şeması mümkün olduğunca korunmaya çalışılmıştır. Arka ve yan sahnelerin düşey yönde hareketli olmasını sağlayacak inşaai boşluklar mevcuttur.