2. Ödül (İğdeli Mimarlık & Plug Ofis), Muratpaşa Belediyesi Çok Amaçlı Gösteri Merkezi Yarışması

PROJE RAPORU

MİMARİ TASARIM RAPORU

GENEL YAKLAŞIM

Çok amaçlı gösteri merkezi, salon, tiyatro gibi işlevler kullanım pratikleri ve teknik içeriklerinden ötürü çevresiyle direk ilişki kurabilen yapı tipolojileri değillerdir. Salonlar, ancak etkinlik zamanları faaliyet gösteren, o an içinde bile kullanıcıları içine aldıktan sonra dışarıya yeniden kapanan bir kullanım biçimine sahiptirler.

Kütleleri gereği ise ölçekleri, kent içerisinde yer alan birçok yapıya oranla ezicidir.

Servis birimleri ve sahne arkalarıyla birlikte değerlendirildiklerinde ise birbirine bağlı ve kendi içine kapalı bir kompleksi tariflemektedirler.

“Antalya Muratpaşa Belediyesi Çok Amaçlı Gösteri Merkezi Atölye ve Sahnesi (Opera ve Tiyatro İşliği)” yarışmasında yapılaşılması öngörülenalan; etrafı duvarlar ile çevrili tekil ya da site tipolojisinde konut yapılarının yoğun şekilde bulunduğu bir alanın ortasında kalan bir “boşluk”tur.

Verilen arsanın Çınarlı Caddesi yönünde (güney) bulunan Faruk Kadam Parkı ise bu boşluğun kamusal alan belleğine sahip olmasını sağlamaktadır.

Mevcut park ve yapılı çevre içerisindeki bu boşluğun önemi, tasarımın ana fikrini örgütleyen en önemli girdidir.

Tasarımın genel yaklaşımı, mevcut parkın yeniden düzenlenmesi, öneri yapının “park” işlevine zarar vermeyecek şekilde zemin altına yerleşmesi kararları üzerinde şekillenmektedir. Bu sayede yapı, altında bulunduğu parkın kullanım olanakları çeşitlendirip arttırırken, park içinde yarattığı yırtık sayesinde ise ikinci bir yüzey kullanımı olanağını beraberinde getirmektedir.

1. Mevcut Doku ve Çok Amaçlı Gösteri Merkezi Kütlesi İlişkisi
Mevcut doku; birbirinden duvarlar ile ayrılmış tekil konut ya da site tipolojisindedir. Çınarlı Caddesi üzerindeki doku bu konutların oluşturduğu sıra düzeni ile şekillenmektedir. Öneri arsa ise bu doluluk içerisinde önemli bir boşluğu temsil etmektedir.

Verilen programın ve yerleşim alanının ilişkisi düşünüldüğünde, zemin üstünde yapı yapmak kabaca mevcut park kadar bir alana yapılaşmak anlamına gelmektedir.

Bu kütlenin doku içerisindeki kesit ilişkisine bakıldığında ise öneri yapının geçirimsiz büyük bir hamle olarak inşa edileceği öngörülmektedir. Konut dokusunun içerisinde yer alacak bu tip bir “bina”nın, parkın sürekliliğini engelleyici, boşluğun niteliğini değiştirecek bir etkisi olacağı saptanmıştır.

2. Öneri Zemin Altı Yerleşim ve PARK
Yapı, zemin kotu altına yerleşerek mevcut parkın genişlemesini sağlamaktadır. Bulunduğu mevcut konut dokusunun içerisindeki boşluğu daha da genişleterek kamusal bir alan yaratılmaktadır. Zemin altına yerleşen yapı, üstünde oluşturduğu boşluğun değerinin yanı sıra Antalya’nın sıcak iklimine karşı da sadece 2 cephesi olan, toprağın sabit ısısından faydalanan, ikinci bir zemin yaratarak yüzeyin kullanım potansiyelini daha da arttıran kurgusuyla bulunduğu iklim ve yere uygun tasarlanmaktadır.

Mevcut park yeniden düzenlenerek, zemin altına yerleşen yapının üst kısmı da parkın devamı olarak bütüncül bir hamleyle tasarlanmıştır. Böylece duvarlarla çevrili konutların bulunduğu bölgedeki büyük bir boşluk hem kentin genişleme ve nefes alma alanı, hem de adalar arasında önemli bir geçiş alanı olarak önerilmektedir.

3. Alt Meydan ve İç Bahçeler
Zemin üstünde bulunan park niteliği alt meydana da aktarılarak bina parkın uzantısı olarak tasarlanmıştır. Yaratılan düşey boşluklar zemin altında oluşturulan yapının genişleme ve nefes alma mekanlarıdır. Bu iç bahçeler hem gün ışığı ve taze havayı yapının içine alır hem de yapı ile park arasında bir arakesit oluşturur. Böylece her kotta yeşil ve dış mekan ile ilişkili bir kullanım kurgulanmaktdır.

Oluşturulan boşluklar, yeşil alanlar ve iç bahçeler sayesinde yapının gömülü olmasından kaynaklanacak sorunlar da minimize edilmeye çalışılmıştır. -5.00 kotundaki bu alanlar, öneri mekanların koridorlaşması riskini de bertaraf etmektedir.

4. Yapılaşılacak Alan ve Mevcut Park
Yapılaşılacak alan, mevcut durumda güney bölümünde “Faruk Kadam Parkı”nın bulunduğu 5-6 katlı konut yapılarıyla çevrili bir boşluğun içerisindedir. Yapı, zemin üstünde inşa edildiğinde programı gereği mevcut doku içerisinde tek, büyük ve baskın bir kütle olarak var olacaktır.

Fonksiyonun omurgasını daha çok içine kapalı bir salon yapısı kurguladığından ve mevcut park böylesi bir dokunun içerisinde önemli bir kamusal alan, kentin nefes alma noktalarından biri ve büyük bir toplanma mekanı (afet vb. gereklilikler için de) niteliği taşıdığından tasarım yaklaşımı ana fikrini parkın bütün alana yayılmasından almaktadır.

5. Parkın Genişlemesi – Tüm Alanın Park Olarak Kullanılması
Mevcut park, yapılaşma alanına kadar genişletilmiştir. Konut dokusu içerisindeki park ve boşluk herhangi bir yapıyla bölünmeden daha geniş bir yüzey alanıyla yeniden kurgulanmıştır.

Bu öneri bu bölge için yer yer tekrarlanabilecek bir tipolojiyi de önermektedir. Jenerik zemin üstüne yerleşme pratiğini “negatif yapı” kavramıyla çeşitlendirmeyi hedeflemektedir. Yapının zemin altına alınması, park ve boşluğun içe kapalı salon kütlesi tarafından bölünmeden sürekliliğini kurgulamasına imkan vermektedir.

6. “Negatif Yapı” – Boşluk İnşa Etme
Parkın genişleyerek tüm yapılaşma alanına yayılabilmesi için yapı zemin kotunun altına yerleşmektedir. Öneri tasarımdaki yöntem, zemin üstüne inşa etmek değil, tam tersi bir tavır ile zemini oyarak içine yerleşmektir.

Yapıya erişim parkın içinde yaratılan bir yırtık ile sağlanmaktadır. Bu yırtık bir alt sokak yaratmaktadır. Sokak hem salon kütlesini hem de diğer fonksiyonları çevresinde örgütlemektedir.

Yırtığın geçtiği bölüm parkın kullanımını da çeşitlendirmektedir. Konut dokusuna yakın olan park bölümü yoğun ağaçlı, çocuk oyun alanlarının ve gezinti parkurlarının bulunduğu bir düzenleme içermektedir. 1453. Sokak ile direk ilişkili olan diğer kısım ise sert zemin ve yeşilin bir arada bulunduğu, yol ile ilişkili bir nitelik taşır. Park her dokunduğu çeperin niteliğine göre yeniden biçimlenmiştir.

ÇEVREYE DUYARLILIK RAPORU

1. ZEMİN ALTINA YERLEŞME ve PARK
Öneri tasarım, genel tutum itibariyle zemin üstüne yapılaşmayı reddetmektedir. Negatif yapı kavramı hem mevcut parkın sürdürülebilirliğini sağlamakta hem de eksilterek ve boşaltarak da “inşa” edilebileceğini vurgulamaktadır.

Zemin altına yerleşim sadece parkın ve boşluğun yaratılmasına değil, yapının teknik olarak da daha verimli tasarlanmasına olanak sağlamaktadır.

2. SERT ZEMİNLERİN AZALTILMASI – YEŞİL ALANLARIN ARTTIRILMASI
Tasarım, zemin üstündeki tüm alanları açık alan – park alanı olarak önermektedir. Parkın büyük bir kısmı yeşil ve çim alandır. Bu sayede yapılaşılan alanın ısı adası etkisi minimize edilmiştir (Yapılaşma ayak izinin azaltılması). Öneri, mevcutta orada bulunan habitatın büyük bölümünün korunmasını sağlamaktadır.

Bunun yanı sıra yağış sularının yönetimi de kolaylaşmış olur. Standart zamanlarda ekstrem yağış alan bölgeler arasında bulunan Antalya için bu öneri büyük önem taşımaktadır.

3. IŞIK KİRLİLİĞİNİN ÖNLENMESİ
Öneri bina zemin altına gömülü olduğundan iç mekandan kente ve mevcut çevreye ışık sızması engellenmiştir. İç mekandan sızan ışık, parkın içinde yaratılan yırtığa erişmektedir. Bu sayede çevre ile direk bir ilişki kurmamaktadır.

Yapı, yırtıklardan ötürü 2 cepheye sahiptir. Bu durum da ışık kirliliği açısından 4 cephesi de çevreyle direk ilişkili ve zemin üstünde yer alan bir yapıdan daha verimli bir öneri ortaya koymaktadır.

4. GÜRÜLTÜ KİRLİLİĞİ KONTROLÜ ve AKUSTİK
Öneri yapının insan gürültüsü yükünün büyük bir kısmını -5.00 kotunda oluşturulan alt meydan toplamaktadır. Salon kütlesinin zemin altında konumlanması hem salonun dış ses ve etkenlerden izole edilmesini sağlamakta, hem de salon kullanıcıları tarafından üretilen gürültünün çevreye direk akmasına engel olmaktadır.

Salonun etrafında oluşturulan servis fonksiyonları cidarı da akustik açıdan salon düzenlemesine destek olmaktadır.

5. BİSİKLET ve YÜRÜYÜŞ ROTALARI
Zemin üstünde düzenlenen parkın hem Çınarlı Caddesi girişinde hem de 1455.sokak girişinde bisiklet parkları bulunmaktadır. Bunun yanı sıra parkın içerisinde, bisiklet ve yürüyüş rotaları, çocuk oyun alanları ve üst örtülü (yazın da kullanılabilecek) dinlenme alanları önerilmiştir.

6. MEVCUT AĞAÇLARIN KORUNMASI ve ÖNERİ AĞAÇLANDIRMA
Alandaki ağaçlar yoğunlukla mevcut parkın olduğu, alanın güney bölgesinde, Çınarlı Caddesi’ne bakan kısımda yer almaktadırlar. Yapı, otopark ile birlikte mümkün olduğunca kompakt çözülerek mevcut ağaçlar büyük oranda korunmuşlardır. Korunamayan mevcut ağaçlar alanın diğer toprak alanlarına taşınmaktadır.